Mangan – właściwości, źródła, skutki nadmiaru i niedoboru
Mangan (Mn) jest pierwiastkiem chemicznym zaliczanym do metali przejściowych. W organizmie człowieka występuje w niewielkich ilościach, podobnie jak molibden. Mangan odgrywa ważną rolę w tworzeniu kości i krzepnięciu krwi. Ponadto zmniejsza stan zapalny w organizmie.
Mangan – właściwości
Mangan jest ważnym mikroelementem w organizmie. W największych ilościach znajduje się w wątrobie, trzustce, nerkach i mózgowiu. Jest istotnym pierwiastkiem, który wpływa na układ nerwowy, a także układ kostny, chroniąc przed osteoporozą. Uczestniczy w prawidłowym procesie trawienia i wchłaniania węglowodanów, białek i tłuszczów. Łącząc mangan z wapniem, uzyskuje się działanie łagodzące w przypadku kobiet z zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Mangan jest także istotny w przyswajaniu biotyny (witaminy B7) i witaminy C. Jego odpowiednia ilość w organizmie wspiera tarczycę, a konkretniej produkcję tyroksyny (podstawowego hormonu wytwarzanego przez tarczycę).
Mangan stosowany wraz z glukozaminą przyczynia się do zmniejszenia bólu w reumatoidalnym zapaleniu kości i stawów. Odpowiada także za właściwy stan skóry. Chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, wykazuje działanie antyoksydacyjne, wchodząc w skład dysmutazy ponadtlenkowej. Ponadto mangan wpływa na sprawność seksualną, poziom libido i płodność. Związki manganu stosowane są również zewnętrznie w dezynfekcji.
Źródła manganu:
Mangan w dużych ilościach znajduje się w:
- płatkach owsianych,
- produktach zbożowych,
- nasionach roślin strączkowych (głównie biała fasola),
- owocach morza,
- kaszy gryczanej,
- orzechach (laskowe, włoskie, piniowe),
- warzywach (korzeń pietruszki, jarmuż, szpinak, burak, kalafior),
- owoce (ananas, morele – również suszone).
Skutki niedoboru manganu
Mangan jest dostarczany do organizmu wraz z wieloma produktami spożywczymi, dlatego jego niedobory występują rzadko.
Niedobór manganu może prowadzić do problemów z płodnością oraz zaburzeń w produkcji mleka w przypadku kobiet karmiących piersią. Mogą pojawić się również:
- pogorszenie stanu kości,
- szmery w uszach,
- pogorszenie słuchu,
- mroczki przed oczami,
- problemy z koncentracją,
- nerwobóle,
- drażliwość,
- pogorszenie samopoczucia,
- stany depresyjne,
- częste zmęczenie,
- bóle stawowe,
- zmiany skórne (suchość i pękanie skóry),
- rozdwajania paznokci,
- nadmierne wypadanie włosów.
Skutki nadmiaru manganu
Nadmiar tego pierwiastka występuje bardzo rzadko. Zbyt duża ilość manganu w organizmie może prowadzić do wahania nastroju, rozdrażnienia, demencji, a także pogłębić choroby Parkinsona.
Przeczytaj również:
Żelazo – jakie są jego właściwości?
Źródła:
- Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc; Institute of Medicine, Panel of Micronutrients, 2001.
- Li L., Yang X., The essential element manganese, oxidative stress and metabolic diseases; Link and interactions; Oxid Med Cell Longev, Apr 2018.
- Hong Ch., Copes R., Manganese in Drinking Water and Intellectual Impairment in School-Age Chldren, June 2011, Vol 119, No 6.
- Odabasi E., Turan M., Aydin A., Magnesium, zinc, copper, manganese, and selenium levels in postmenopausal women with osteoporosis. Can magnesium play a key role in osteoporosis? Ann Acad Med Singapore, 2008.
- Sarban S., Isikan U.E., Kocabey Y., Relationship between synovial fluid and plasma manganese, arginase, and nitric oxide in patients with rheumatoid arthritis. Biol Trace Elem Res. 2007
- Whelan A.M., Jurgens T.M., Bowles S.K., Natural health products in the prevention and treatment of osteoporosis: systematic review of randomized controlled trials. Ann Pharmacother, 2006.
