Mięczak zakaźny – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest mięczak zakaźny? 

Mięczak zakaźny jest chorobą wirusową skóry. Cechuje się łagodnym przebiegiem. Schorzenie ma skłonność do przewlekłego występowania – może trwać nawet do kilku lat. Mięczak zakaźny jest dość często występującą chorobą. Szacuje się, że choruje na niego nawet 8000 na 100 000 osób danej populacji w ciągu roku. Nowe zachorowania obserwuje się głównie u dzieci, choć dorośli także mogą się zainfekować [1-2].  

Mięczak zakaźny – przyczyny 

Bezpośrednią przyczyną rozwoju mięczaka zakaźnego jest zakażenie wirusem mięczaka zakaźnego (MCV – molluscum contagiosum virus). Należy on do grupy wysoce zakaźnych wirusów z rodziny ospy. Zakażenie zwykle ma miejsce w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym. Do głównych dróg przenoszenia się wirusa zalicza się: 

• dotykanie skóry osoby ze zmianami mięczakowatymi, 
• kontakt z przedmiotami zakażonymi mięczakiem, np. ubraniami, ręcznikami, zabawkami, 
• kontakty seksualne. 

Mięczak zakaźny może także przenosić się w obrębie skóry u tej samej osoby (np. w wyniku dotykania zmian na skórze i przenoszenia wirusa na palcach w inne miejsca), co jest nazywane autoinokulacją.  

Okres zakaźności dla mięczaka nie został dokładnie sprecyzowany. Choroba może trwać nawet do momentu zniknięcia ostatniej ze zmian [2-6].  

Mięczak zakaźny – objawy 

Mięczak zakaźny objawia się występowaniem charakterystycznych zmian na skórze. Są to małe i twarde grudki w kolorze skóry lub jaśniejsze (często ich kolor jest porównywany do barwy masy perłowej). Zmiany osiągają niewielkie rozmiary – między 1 a 5 mm. Zwykle pierwsze grudki mają wielkość 1-2 mm i ulegają stopniowemu powiększaniu w ciągu kilku tygodni, aż osiągają rozmiar 3-5 mm.  

Najbardziej charakterystyczną cechą zmian na skórze w mięczaku zakaźnym jest wstępowanie centralnego pępkowatego zagłębienia w obrębie grudek.  

Jest ono szczególnie widoczne w silnym świetle padającym z boku. Grudkom może towarzyszyć odbarwiona lub rumieniowata obwódka. Po nakłuciu guzka i naciśnięciu go wydostaje się masa o perłowej barwie.  

Powyższe zmiany mogą występować na skórze w obrębie całego ciała, jednak obserwuje się ich częstszy rozwój w niektórych miejscach w zależności od wieku chorego. U dzieci zmiany lokalizują się głównie na twarzy, powiekach, kończynach i tułowiu. Z kolei u osób dorosłych są one umiejscowione na wewnętrznych powierzchniach ud, narządach płciowych, w okolicy łonowej, na podbrzuszu i pośladkach. 

Grudkom w mięczaku zakaźnym może czasem towarzyszyć niewielka bolesność i świąd.

Zmiany na skórze zwykle znikają samoistnie w ciągu 6 do 12 miesięcy.

Okres wylęgania (czyli czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych wykwitów na skórze) wynosi od 2 tygodni do nawet kilku miesięcy [2-6].  

Mięczak zakaźny – diagnostyka 

Zwykle diagnostyka mięczaka zakaźnego nie stanowi wyzwania dla lekarza, gdyż zmiany skórne obserwowane w przebiegu tej choroby są bardzo charakterystyczne. Pomocniczo specjalista może użyć szkła powiększającego, tak by dokładnie uwidocznić wygląd grudek. W razie wątpliwości wykonuje się badanie histopatologiczne, czyli ocenę wyglądu grudek pod mikroskopem. W tym celu pobiera się zawartość grudki lub wycina całą.  

W diagnostyce różnicowej uwzględnia się: 

• atopowe zapalenie skóry, 
• kłykciny kończyste, 
• raka podstawnokomórkowego, 
• brodawki wirusowe [2-6]. 

Mięczak zakaźny – leczenie 

W przypadku mięczaka zakaźnego leczenie nie zawsze jest zalecane. Wynika to z faktu, że zmiany skórne znikają samoistnie po upływie ok. 6-12 miesięcy bez pozostawienia blizny.  

Wskazaniami do zastosowania terapii są: 

• obecność licznych zmian, 
• nieustępowanie grudek w oczekiwanym czasie, 
• objawy utrudniające codzienne funkcjonowanie, 
• ciągły rozwój nowych zmian, 
• względy estetyczne. 

W leczeniu stosuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i zabiegowe.  

Lekami stosowanymi w terapii mięczaka zakaźnego są 

• podofilotoksyna w kremie, 
• roztwór wodorotlenku potasu, 
• imikwimod w kremie, 
• tretynoina. 

Leczenie farmakologiczne nie zawsze jest w pełni skuteczne.  

W leczeniu zabiegowym, które polega na mechanicznym usunięciu zmian skórnych, stosuje się: 

• krioterapię ciekłym azotem, 
• terapię laserem, 
• usuwanie igłą lub łyżeczkowanie, 
• elektrokoagulację. 

Leczenia zabiegowego zwykle nie stosuje się u dzieci. 

Dodatkowo u osób z niedoborem odporności czasami stosuje się doustne leki przeciwwirusowe. Niekiedy dochodzi do nadkażenia bakteryjnego grudek. Należy wówczas zastosować miejscowo antybiotyk w kremie [2-6]. 

Mięczak zakaźny jest częstą chorobą wirusową atakującą skórę. Można się nim zarazić od innych osób ze względu na wysoką zakaźność tej choroby. Schorzenie charakteryzuje się występowaniem grudek, które z czasem same zanikają. Niekiedy stosuje się leczenie – przy użyciu maści lub technik zabiegowych. W razie wątpliwości, czy obserwowane zmiany na skórze to rzeczywiście mięczak zakaźny, warto zasięgnąć porady lekarskiej. 

Przeczytaj również:
Choroby skóry – które z nich są najczęstsze?