NAC. Obiecujący suplement?
NAC to nie tylko antidotum w przypadku zatruć paracetamolem. Kiedy warto suplementować NAC? Jakie są przeciwwskazania? Odpowiadam w artykule.
NAC – co to jest?
N-acetylocysteina, znana również jako NAC, to związek chemiczny, pochodna aminokwasu cysteiny. Początkowo stosowano ją w leczeniu zatruć paracetamolem, a następnie jako lek mukolityczny (rozrzedzający wydzielinę w drogach oddechowych i ułatwiający jej usuwanie). W kolejnych latach odkryto inne właściwości NAC.
Działanie NAC
W badaniach potwierdzono działania:
- przeciwutleniające – NAC chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników;
- przeciwzapalne – NAC hamuje procesy zapalne, które mogą prowadzić do rozwoju wielu chorób;
- wspomagające detoksykację – NAC pomaga usuwać z organizmu szkodliwe substancje, np. toksyny czy metale ciężkie;
- neuroprotekcyjne – NAC chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniem.
Dodatkowo NAC jest prekursorem aminokwasu L-cysteiny, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Z kolei L-cysteina jest jednym ze składników, z których w organizmie powstaje glutation. To właśnie glutation jest najsilniejszym antyoksydantem, a jego niski poziom wpływa na obniżenie odporności czy rozwój chorób nowotworowych.
Zastosowanie NAC
N-acetylocysteina jest badana pod kątem zastosowania w terapii różnych chorób. Dotychczasowe badania zostały w większości przeprowadzone na modelach komórkowych lub na zwierzętach, dlatego potrzebujemy więcej informacji, czy NAC zadziała podobnie na człowieka.
NAC może znaleźć zastosowanie w przypadku:
- zapalenia oskrzeli – NAC pomaga rozrzedzić śluz i ułatwić jego odkrztuszanie, co łagodzi kaszel i ból w klatce piersiowej;
- mukowiscydozy – NAC może poprawić funkcję płuc poprzez rozrzedzanie wydzieliny, a także zmniejszyć częstotliwość zaostrzeń u chorych;
- astmy – NAC może zmniejszyć częstotliwość i nasilenie ataków astmy;
- przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) – NAC może poprawić przepływ powietrza i zmniejszyć duszność u osób z POChP;
- zapalenia wątroby – NAC może zmniejszyć stan zapalny i uszkodzenie wątroby u osób z zapaleniem typu B i C;
- marskości wątroby – NAC może spowolnić rozwój marskości i poprawić funkcjonowanie wątroby;
- choroby Alzheimera – NAC może spowolnić postęp choroby i poprawić funkcje poznawcze;
- choroby Parkinsona – NAC może zmniejszyć objawy choroby, takie jak drżenie, sztywność i spowolnienie ruchowe;
- depresji – NAC może łagodzić objawy takie jak smutek, brak energii;
- schizofrenii – NAC może zmniejszyć objawy takie jak omamy, urojenia i zaburzenia myślenia;
- zatrucia paracetamolem – NAC może zapobiec uszkodzeniu wątroby i zmniejsza śmiertelność po przedawkowaniu;
- trądziku – NAC może zmniejszać liczbę wyprysków i stan zapalny;
- zespołu policystycznych jajników (PCOS) – NAC może poprawiać płodność;
- zaburzeń oczu, np. zespołu suchego oka, zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem i zaćmy.
Dawkowanie NAC
Suplementy diety z NAC mają różne dawki. Stosuj je zgodnie z oznaczeniem na opakowaniu. W badaniach stosowano dawki 600-2400 mg.
W przypadku zatrucia paracetamolem stosuje się dawkę 150 mg/kg masy ciała pacjenta.
Przeciwwskazania do stosowania NAC
- Nadwrażliwość na NAC,
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- utrudnione odkrztuszanie wydzieliny z płuc,
- nadreaktywność oskrzeli.
W badaniach przeprowadzonych na ludziach NAC wywoływało kilka łagodnych skutków ubocznych. Najczęściej odnotowywano: nudności, wymioty, biegunkę, ból brzucha, ból i zawroty głowy, wysypkę.
Przeczytaj również:
Glutation. Kiedy warto go suplementować?
- Radomska-Leśniewska D., Skopiński P., N-acetylcysteine as an anti-oxidant and anti-inflammatory drug and its some clinical applications Central European Journal of Immunology, 2012.
- Livrea M., N-Acetylcysteine (NAC): Impacts on Human Health Antioxidants, 2021.