Neurony lustrzane. Jak je pobudzić?

Czym są neurony lustrzane? 

Pod tą tajemniczą nazwą kryją się komórki układu nerwowego o ważnych funkcjach. Neurony lustrzane uaktywniają się, kiedy widzimy drugiego człowieka wykonującego jakąś czynność. Aktywacja następuje również w momencie, kiedy próbujemy tę czynność powtórzyć.

Odkrywcami neuronów lustrzanych byli włoscy naukowcy Vittorio Gallese i Giacomo Rizzolatti. Podczas badań w 1996 r. odkryli oni obecność neuronów lustrzanych u małpy. Kiedy naukowcy zjadali na jej oczach banana, obserwowali aktywność tych samych neuronów w małpim mózgu, które uaktywniały się, gdy ona sama sięgała po owoc. Następnie potwierdzono, że neurony lustrzane występują także u ludzi. Różnicę stanowi ich lokalizacja. U małp neurony te znajdują się w okolicach ciemieniowych i czołowych mózgu. Natomiast u ludzi – w płacie ciemieniowym lub zakręcie czołowym dolnym kory mózgu.

Aby możliwa była aktywność neuronów lustrzanych, musi przechodzić przez nie sygnał nerwowy. Umożliwiają to neurotransmitery, takie jak np. serotonina, kwas GABA i oksytocyna. 

Neurony lustrzane – funkcje 

Neurony lustrzane kształtują się jeszcze przed narodzinami. Komunikacja pomiędzy matką i dzieckiem w okresie płodowym jest właśnie wynikiem działania ich neuronów lustrzanych. Formy tej komunikacji stają się coraz bardziej złożone i intensywne wraz z rozwojem mózgu malucha.

Przyszła mama, mówiąc do swojego nienarodzonego dziecka, „aktywuje” u niego obszary mózgu, które w późniejszym czasie będą odpowiedzialne za naukę języka.

Dziecko tuż po narodzinach przejawia pewną zdolność do obserwacji i naśladownictwa. Pomaga mu to poznawać otoczenie i budować więź z opiekunem poprzez szereg interakcji opartych na „wzajemności”, np. odpowiadanie uśmiechem na uśmiech. 

Neurony lustrzane nie tylko umożliwiają powtórzenie obserwowanej czynności, ale również odczytanie jej kontekstu. Właśnie ta zdolność do umieszczenia obserwowanej czynności w szerszym kontekście sprawia, że człowiek może zdecydować, czy powtórzy tę czynność, czy nie. 

Neurony lustrzane pełnią też ważną rolę w nauce empatyzowania i mentalizowania (rozpoznawania swoich i cudzych emocji oraz reakcji na nie). Przykładem tego jest sytuacja, gdy podczas seansu w kinie bohater filmu zaczyna płakać, a nam również łza „kręci się w oku”.  

Jak pobudzić neurony lustrzane? 

Jak wspomniałam wyżej, neurony lustrzane pojawiają się już w okresie płodowym. Dlatego tak ważne jest wchodzenie w interakcje z dzieckiem już na tym etapie jego życia, np. poprzez mówienie, śpiewanie piosenek, czy głaskanie brzucha w odpowiedzi na „kopnięcie” dziecka. Na późniejszych etapach rozwoju przydatne mogą okazać się różnego rodzaju gry, np. wskazywanie dziecku obrazków z buzią przedstawiającą emocje i dyskutowanie, co przedstawiają, kiedy dziecko tak się czuło i dlaczego. Dobrym pomysłem jest również wspólne czytanie bajek.  

Dorośli pobudzają neurony lustrzane przede wszystkim poprzez regularne kontakty z innymi oraz otwartość na różnorodność.

Im więcej różnych doświadczeń społecznych mamy, tym szersze jest nasze pojęcie na temat gamy ludzkich zachowań i ich kontekstu.

Pomocne w pobudzeniu neuronów lustrzanych może okazać się również spędzanie wolnego czasu nad książką, filmem czy serialem, które pozwalają zaangażować się emocjonalnie i „wczuć” w życie bohaterów. 

Przeczytaj również:
Cytykolina. Sposób na sprawny umysł?