Ocena stanu psychicznego – na czym polega?

Czym jest stan psychiczny? 

Stan psychiczny jest to element psychiki obejmujący dobrostan psychiczny (czyli prawidłowe, optymalne funkcjonowanie), jak i objawy psychopatologiczne. Składają się na niego: 

• afekt – inaczej ekspresja emocji, która może być zaobserwowana przez otoczenie (w tym badającego);  
• nastrój – utrzymujące się przez dłuższy czas zabarwienie emocjonalne dotyczące otoczenia, samego siebie i przeżywanych doświadczeń;  
• funkcjonowanie poznawcze – składa się na nie pamięć, koncentracja, percepcja bodźców, myślenie i język; 
• napęd psychoruchowy – tempo działania procesów umysłowych i aktywności ruchowej; 
• percepcja własnej osoby – postrzeganie swojego zachowania, wyglądu i właściwości psychicznych; 
• zachowanie – odpowiedź organizmu na bodźce; może być celowe (ukierunkowane na osiągnięcie zamierzonego celu) lub reaktywne (automatyczna odpowiedź na pojawiające się w otoczeniu sygnały). 

Czym jest ocena stanu psychicznego? 

Specjaliści zajmujący się zawodowo leczeniem zaburzeń psychicznych, w celu rozpoznania zaburzenia i rozpoczęcia terapii muszą dokonać oceny stanu psychicznego pacjenta. Jest to element niezbędny do postawienia prawidłowej diagnozy i odbywa się na pierwszej wizycie u specjalisty. 

Badanie to może nieznacznie różnić się w zależności od specjalisty, do którego się udamy, gdyż każdy z nich dysponuje innymi metodami przeprowadzania badania. Oprócz różnic istnieją jednak także liczne podobieństwa w sposobie przeprowadzania oceny stanu psychicznego. Najważniejszym elementem badania jest ustrukturyzowany wywiad, który zmierza do określonego celu – do poznania stanu psychicznego pacjenta. 

Podczas wywiadu psycholog, psychiatra lub psychoterapeuta może pytać o rzeczy prywatne, takie jak np. choroby w rodzinie, problemy z używkami, traumatyczne doświadczenia, myśli samobójcze. Specjaliści nie zadają tych pytań bezpodstawnie, lecz robią to, by udzielić nam możliwie jak najlepszej pomocy. 

W trakcie wywiadu osoba badająca będzie starała się uzyskać wszystkie niezbędne informacje mogące pomóc jej ustalić, jak pacjent funkcjonuje na poziomie afektywnym i poznawczym. Badający próbuje ponadto określić nastrój badanego, ocenić jego napęd psychoruchowy i zrozumieć, jak badany postrzega siebie i swoje otoczenie. 

Jak przygotować się do badania? 

Zachowaj postawę szczerości i otwartości 

Aby specjalista mógł ocenić prawidłowo Twój stan psychiczny, niezbędna jest szczerość, odpowiadanie na pytania zgodnie z prawdą, niezatajanie faktów. Jeśli jakieś pytanie sprawia Ci wyjątkową trudność i nie chcesz rozmawiać na dany temat, powiadom o tym badającego. 

Określ swoje oczekiwania 

Czy są jakieś kwestie, które chciałbyś poruszyć, czego oczekujesz po pierwszej wizycie? 

Zadawaj pytania 

Jeśli nie jesteś pewien jakiejś kwestii, chciałbyś, aby badający doprecyzował swoje pytanie lub udzielił większej liczby informacji na dany temat, nie bój się tego zakomunikować. 

Bądź punktualny 

Nie ryzykuj spóźnienia czy pospiesznego i nerwowego „pędzenia” na ostatnią chwilę, gdyż może to wpłynąć negatywnie na Twoje samopoczucie i dostarczyć dodatkowej dawki stresu. 

Wybierz dobrego specjalistę 

Poszukaj opinii dotyczących specjalistów w internecie. W ten sposób możesz sprawdzić podstawowe informacje dotyczące danej osoby, jak np. jego wykształcenie, opinie pacjentów, zaburzenia i trudności, którymi się zajmuje.

Przeczytaj również:
Kim jest psycholog, psychiatra i psychoterapeuta? Co ich różni, a co łączy?