Parathormon – jak wpływa na organizm?

Parathormon – co to jest? 

Parathormon (PTH) to hormon polipeptydowy, który składa się z 84 aminokwasów. Jest on syntetyzowany i rozszczepiany do aktywnej postaci w gruczole przytarczycowym. Wraz ze spadkiem stężenia jonów wapnia w surowicy zwiększa się sekrecja tego hormonu przez gruczoł przytarczyczny, natomiast podwyższony poziom jonów wapnia zatrzymuje jego uwalnianie. 

Parathormon w organizmie pełni następujące funkcje:

• zwiększa uwalnianie wapnia przenikającego do kości; 
• bierze udział w powstawaniu aktywnych biologicznie form witaminy D3; 
• zmniejsza wchłanianie zwrotne fosforanów w kanalikach nerkowych, co wpływa na zwiększenie stężenia jonów wapnia we krwi; 
• stymuluje proces wchłaniania wapnia do organizmu w jelicie cienkim. 

Niedobór parathormonu – jakie są przyczyny?

Główną przyczyną niedoboru PTH jest niedoczynność przytarczyc, która powstaje na skutek usunięcia tarczycy czy poważnego urazu głowy lub szyi. Innymi istotnymi powodami zaburzeń w prawidłowym procesie sekrecji tego hormonu są radioterapia i choroby nowotworowe, które mogą hamować syntezę PTH.

Konsekwencją niedoboru parathormonu jest tężyczka, która w wyniku niskiego stężenia jonów wapnia we krwi objawia się niekontrolowanymi skurczami różnych mięśni.  

Do objawów niedoczynności przytarczyc należą: 

• skurcze mięśni; 
• zaburzenia przewodnictwa nerwowego (uczucie mrowienia, kłucia); 
• bóle kostne; 
• zmęczenie; 
• bezsenność; 
• ogólne pogorszenie samopoczucia. 

Nadmiar parathormonu – jakie są przyczyny?

Podwyższony poziom parathormonu jest związany z nadczynnością gruczołu przytarczycowego powstałego w wyniku ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek. Ponadto guzy nowotworowe (zwłaszcza w obrębie płuc czy piersi) mają zdolność wytwarzania PTH. Skutkiem tego jest utrzymujące się przez dłuższy czas jego wysokie stężenie. Nadmiar parathormonu jest niebezpieczny dla zdrowia, ponieważ może doprowadzić do znacznego osłabienia kości (poprzez rozwój osteoporozy) lub spowodować poważne zaburzenia sercowo-naczyniowe. Do przyczyn podwyższonego PTH zalicza się także znaczny niedobór witaminy D w organizmie. 

Do objawów nadczynności przytarczyc należą: 

• bóle kostno-stawowe i zwiększona tendencja do złamań kości; 
• nadciśnienie tętnicze; 
• częste oddawanie moczu; 
• niewydolność nerek; 
• kamica nerkowa; 
• zapalenie trzustki; 
• wrzody żołądka; 
• trudności z koncentracją; 
• nudności; 
• wymioty; 
• pogorszenie nastroju. 

Badanie poziomu parathormonu

Jest to badanie laboratoryjne polegające na zbadaniu stężenia hormonu oraz analizie próbki surowicy krwi pobranej z krwi łokciowej. Poziom PTH określa się metodami immunochemicznymi przy użyciu automatycznych analizatorów. Przed badaniem należy być co najmniej 8 godzin na czczo i nie powinno się przyjmować leków ani suplementów diety, które mogłyby wpłynąć na wyniki badania. 

Badanie stężenia PTH wskazane jest przede wszystkim u pacjentów z zaburzeniami przytarczyc, z nadmierną łamliwością kości, u osób cierpiących na nadciśnienie, a także chorych, u których wykryto zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej.  

Prawidłowe stężenie parathormonu w surowicy dla osoby dorosłej wynosi 20-30 pg/ml. Wynik badania należy zawsze skonsultować z lekarzem, ponieważ na wartość normy wpływają takie czynniki jak wiek, płeć czy metoda oznaczania. Aby uzyskać pełny obraz stanu zdrowia, warto wraz z badaniem poziomu parathormonu oznaczyć także stężenie wapnia i fosforanów w surowicy krwi oraz dodatkowo w moczu.  

Parathormon ze względu na swoje funkcje pełni ważną rolę w organizmie. Dlatego bardzo ważne jest jego prawidłowe stężenie. W przypadku pierwszych objawów sugerujących zaburzenia jego uwalniania konieczna jest konsultacja lekarska oraz wykonanie badania stężenia PTH.

Przeczytaj również:
Czy choroby autoimmunologiczne są dziedziczne?