Poród przedwczesny – jakie są jego skutki?

Czym jest poród przedwczesny? 

Poród przedwczesny nie jest tym samym, co poród „przed terminem”.  

Poród przedwczesny to zakończenie ciąży po ukończonym 22. tygodniu, a przed ukończonym 37. tygodniem, niezależnie od masy urodzeniowej dziecka.  

Dziecko urodzone przedwcześnie to wcześniak. Ilość porodów przedwczesnych w Europie waha się w granicach 5-9%. Taki poród może być spowodowany różnymi czynnikami, zarówno po stronie matki, jak i tymi, które jej nie dotyczą.  

Poród przedwczesny i wiążące się z tym wcześniactwo jest główną przyczyną śmierci i zachorowalności noworodków.

Z czym wiąże się poród przedwczesny i wcześniactwo? 

Dzieci urodzone przed 37. tygodniem, czyli wcześniaki, w swoim dalszym rozwoju często mają problemy związane z przedwczesnym przyjściem na świat.  

Im wcześniej dziecko się urodzi, tym większe ryzyko powikłań.  

Wcześniaki zwykle wymagają specjalistycznej opieki w oddziale neonatologicznym. Ich problemy zdrowotne wynikają z niedojrzałości organizmu i mogą obawiać się zaburzeniami neurologicznymi, oddechowymi i komplikacjami ze strony układu pokarmowego. 

Poród przedwczesny – przyczyny 

Przedwczesny poród może być wywołany wieloma mechanizmami. Najczęściej są to samoistna czynność skurczowa (50% przypadków) i przedwczesne pęknięcie błon płodowych (30% przypadków). Przyczyn takich sytuacji jest wiele. Należą do nich: 

• infekcja wewnątrzmaciczna, 
• niewydolność cieśniowo-szyjkowa, 
• nadmierne rozciągnięcie macicy występujące w ciąży wielopłodowej i wielowodziu,  
• stres, 
• palenie tytoniu. 

Pozostałe 20% przypadków to jatrogenny poród przedwczesny, czyli wywoływany ze względów medycznych. Dzieje się tak, gdy wcześniejsze zakończenie ciąży jest bezpieczniejsze niż jej dalsze prowadzenie. Taki poród rozważa się przy: 

• wadach płodu,  
• poważnym zaburzeniu wzrastania płodu,  
• objawach niedotlenienia wewnątrzmacicznego, 
• ciężkich schorzeniach występujących u matki, w których dalsze trwanie ciąży zwiększa ryzyko powikłań u kobiety (ze zgonem włącznie). 

Przedwczesny poród – objawy 

Podczas monitorowania ciąży lekarz kieruje się kilkoma wskaźnikami pozwalającymi rozpoznać zagrażający poród przedwczesny. Najszybsze i najłatwiejsze badanie to ocena szyjki macicy w USG.  

Skracanie szyjki i wpuklanie się błon płodowych do jej kanału może sugerować zagrożenie porodem przedwczesnym.  

Dodatkowo w wydzielinie szyjkowo-pochwowej można oznaczyć fibronektynę płodową i pIGFBP-1 (fosforylowane białko wiążące insulinopodobny czynnik wzrostu), których określone stężenie jest wskaźnikiem zagrażającego porodu przedwczesnego. 

Poród przedwczesny – postępowanie  

Kiedy lekarz stwierdzi zwiększone prawdopodobieństwo porodu przedwczesnego, istnieją sposoby zmniejszenia ryzyka jego wystąpienia: 

• terapia progesteronem – lek jest stosowany dopochwowo; 
• abstynencja seksualna – nasienie ma w składzie prostaglandyny, które przyspieszają dojrzewanie szyjki, a orgazm wyzwala skurcze macicy; 
• szew okrężny szyjki macicy – zakładany najczęściej u pacjentek, u których poprzednia ciąża zakończyła się przedwcześnie. 

Leczenie rozpoczynającego się porodu przedwczesnego 

Głównym celem leczenia jest walka o przynajmniej 48 godzin dalszej ciąży. Czas ten jest wykorzystywany na przeprowadzenie odpowiedniej farmakoterapii j zorganizowanie miejsca w ośrodku o III poziomie referencyjności. Leczenie to polega na podaniu pacjentce leków tokolitycznych, które mają na celu zmniejszenie siły i częstotliwości skurczów macicy. W przypadku rozpoczynającego się porodu przedwczesnego pacjentka jest przyjmowana do szpitala, gdzie może otrzymać: 

• antybiotyk – aby zapobiec infekcji dróg rodnych; 
• steroidoterapię prenatalną – podawanie steroidów przyspiesza dojrzewanie układu oddechowego dziecka i zmniejsza umieralność noworodków; 
• siarczan magnezu – podawany poniżej 32. tygodnia ciąży w celu zmniejszenia ryzyka mózgowego porażenia dziecięcego. 

Przebieg porodu przedwczesnego 

Poród przedwczesny jest przeprowadzany w ośrodku o wysokiej referencyjności z oddziałem neonatologicznym, który będzie mógł szybko pomóc wcześniakowi w razie powikłań. Poród zwykle jest prowadzony drogami natury. Cięcie cesarskie może być rozważane m.in. gdy: 

• dziecko nie ma położenia główkowego,  
• występuje zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego, 
• pojawiają się inne wskazania sródporodowe.

Przeczytaj również:
Poród fizjologiczny i jego fazy