Prawidłowa mikrobiota jelitowa. Ważny element zdrowego stylu życia

Mikrobiota jelitowa to wszystkie mikroorganizmy, wraz z ich genami, które bytują w organizmie człowieka, zwłaszcza w jelitach. Są to głównie bakterie, ale także drożdże i inne mikroorganizmy, np. wirusy. Mikrobiomem określamy wyłącznie geny należące do mikrobioty. Liczba tych genów przewyższa ponad 150-krotnie liczbę genów człowieka. Mikrobiota jelitowa reguluje trawienie i wchłanianie składników odżywczych oraz produkcję witamin. Wpływa także na utrzymanie bariery jelitowej i optymalną pracę układu odpornościowego.

Badania naukowe wykazały, że zaburzenia mikrobioty jelitowej mogą skutkować zaburzeniami autoimmunologicznymi i ze strony układu nerwowego oraz nieprawidłowościami metabolicznymi.

Chcesz zadbać o właściwy stan mikrobioty? Zadbaj o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną, a także staraj się unikać stresu i nadmiernego stosowania leków. Dieta powinna być zbilansowana i bogata w błonnik i przeciwutleniacze, które wspomagają stan mikrobioty. Unikanie stresu i nadmiernego stosowania leków może pomóc w utrzymaniu jej zdrowia i różnorodności. Nadużywanie leków i stres mogą niszczyć bakterie korzystne dla organizmu. Aby zachować zdrową mikrobiotę jelitową, stosuj dietę bogatą w błonnik. Jedz dużo warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, roślin strączkowych, nasion i orzechów. Błonnik pokarmowy stymuluje wzrost dobrych bakterii, zapewniając zdrowie jelit i przeciwdziałając chorobom układu pokarmowego. 

Unikaj używek takich jak alkohol, kofeina i tytoń, które mogą niszczyć równowagę bakterii w jelitach. 

Prawidłowa mikrobiota jelitowa – probiotyk naszym sojusznikiem 

Z pewnością nie raz zetknęliśmy się z pojęciem probiotyku. Kojarzy nam się on zazwyczaj z suplementacją dobrych bakterii w trakcie i po antybiotykoterapii. Zastosowane w takiej sytuacji probiotyki mogą zmniejszać niektóre skutki uboczne stosowania antybiotyków, np. biegunkę, poprzez odtworzenie populacji i różnorodności mikroorganizmów w jelicie.  

Zastosowanie probiotyków przy antybiotykoterapii jest korzystne i uzasadnione naukowo, ale warto pamiętać o dobroczynnych bakteriach także jak o elemencie zdrowego stylu życia. Probiotyki, czyli żywe szczepy bakterii i drożdży, wspomagają funkcjonowanie układu pokarmowego i wielokierunkowo pomagają w utrzymaniu zdrowia całego organizmu.  

Probiotyki mogą:  

• poprawić zdolność do zwalczania szkodliwych mikroorganizmów; 
• ograniczać akumulację toksyn i bakterii chorobotwórczych; 
• stymulować układ odpornościowy, co jest szczególnie ważne w czasie sezonu infekcyjnego; 
• zmniejszać ryzyko powikłań po operacji;  
• zmniejszać ryzyko zakażenia dróg oddechowych; 
• obniżać poziomu stresu; 
• przeciwdziałać depresji.  

W literaturze naukowej opisano także ich wpływ na zmniejszenie ryzyka powikłań metabolicznych. Probiotyki mogą być stosowane w postaci wygodnych, gotowych suplementów lub jako składnik produktów spożywczych, takich jak jogurt, sery, kefiry i kiszonki.  

Do mikroorganizmów probiotycznych zaliczamy m.in. szczepy bakterii Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus casei, Lactobacillus plantarum i Bifidobacterium breve. Każdy z wymienionych szczepów ma nieco inne działanie, dlatego ważne jest ich dostarczanie wraz z urozmaiconą dietą lub poprzez suplementację. Jakość suplementów probiotycznych może się różnić w zależności od marki i producenta. Ważne jest, aby wybrać suplementy probiotyczne wyprodukowane przez zaufanego producenta, które zawierają określone szczepy w dawkach odpowiednich dla potrzeb organizmu.

Prawidłowa mikrobiota jelitowa – aktywne bakterie 

Niezwykle istotnym aspektem związanym z budowaniem odporności jest również żywotność bakterii i dostarczenie ich do jelita w aktywnej formie. Przeżywalność bakterii probiotycznych zależy od wielu czynników, w tym od szczepu, pH środowiska, temperatury, wilgotności i obecności składników odżywczych.  

Jedną z technologii zwiększającą trwałość mikroorganizmów w warunkach przechowywania i transportu, zapewniających wysoką jakość i wydajność, jest mikroenkapsulacja. Polega ona na umieszczeniu żywych komórek bakteryjnych w stosunkowo małych, wytrzymałych cząstkach, które mają zapewnić ich przetrwanie w środowisku o niskiej temperaturze, niskim pH i niskiej wilgotności. Inną nowoczesną metodą, która może zapobiec uszkodzeniu i utracie funkcji życiowych bakterii, istotnych dla ich funkcji w organizmie jest krioprotekcja. Mikroenkapsulacja i krioprotekcja pomagają w utrzymaniu żywotności i aktywności biologicznej probiotyków, które są trudne do przechowywania w warunkach optymalnych. Zastosowanie tych innowacyjnych technologii wpływa także na zwiększenie przeżywalności mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym.  

Innym czynnikiem, który stymuluje wzrost i aktywność dobrych bakterii w jelicie są prebiotyki. Należą do nich nieprzetworzone składniki odżywcze, które stymulują wzrost i aktywność pożytecznych bakterii w jelicie. Prebiotykami są błonnik i oligosacharydy, które nie są trawione przez układ pokarmowy, ale stanowią doskonałą pożywkę dla pożytecznych bakterii. Dostarczanie prebiotyków sprzyja namnażaniu się mikroorganizmów probiotycznych w jelitach.  

Wspólne stosowanie probiotyków i prebiotyków może wzmocnić ich wzajemne działanie, tworząc synergiczny efekt.  

Prebiotyki uzupełniają skład preparatów probiotycznych. Są także często dodawane do produktów spożywczych jako elementy wspomagające zdrowie jelit. Połączenie probiotyków i prebiotyków w jednym preparacie nazywamy synbiotykiem. 

Prawidłowa mikrobiota jelitowa – kwas masłowy i jego pochodne 

Inną substancją, którą możemy znaleźć w składzie suplementów diety stosowanych w celu utrzymania optymalnej funkcji jelit, jest kwas masłowy. Substancja ta jest naturalnym kwasem tłuszczowym wytwarzanym w jelitach przez mikroflorę jelitową i naturalnie występuje w naszym organizmie. W niewielkich ilościach dostarczamy ją także z pożywieniem.  

Ten związek chemiczny ma szereg ważnych funkcji, m.in.:  

• wspomaga wchłaniania witamin i minerałów (np. witamin z grupy B i witaminy K),  
• chroni przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, 
• reguluje pH, 
• stanowi ważne źródło energii dla komórek nabłonka jelitowego, 
• jest wykorzystywany do produkcji dwutlenku węgla niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. 

Kwas masłowy jest także ważnym składnikiem błon śluzowych jelit, które chronią organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi (zapewnia szczelność bariery jelitowej). Jego stosowanie może pomóc w radzeniu sobie z zaparciami, a także wspomaga zdrowie jelit, zmniejszając stany zapalne i łagodząc objawy związane z zespołem jelita drażliwego. Maślany mogą także okazać się pomocne w regulacji poziomu cukru we krwi i utrzymaniu dobrego stanu zdrowia układu pokarmowego. Ponadto poprzez wspieranie wchłaniania składników odżywczych i stymulowanie namnażania się pożytecznych bakterii probiotycznych kwas masłowy przyczynia się do wzmocnienia układu odpornościowego organizmu. 

Mikrobiota, na którą składają się m.in. bakterie probiotyczne, jest złożonym ekosystemem mikroorganizmów. To niezwykle ważne dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. Zdrowy styl życia może pomóc w utrzymaniu zrównoważonej i bogatej mikrobioty oraz wzmocnić jej funkcje.

Przeczytaj również:
Jak flora bakteryjna jelit wpływa na mózg?