Ranking probiotyków. Sprawdź, który wybrać!

Czym są probiotyki? 

Probiotyki to bakterie występujące w organizmie człowieka, które wykazują wielokierunkowe, korzystne działanie. Tą nazwą określamy także produkty, które zawierają żywe bakterie w określonej ilości. Probiotykami mogą być leki, suplementy diety lub żywność funkcjonalna.  

Istnieją różne rodzaje bakterii o właściwościach probiotycznych. Do najczęściej wykorzystywanych należą rodzaje Lactobacillus i Bifidobacterium.  

Bifidobakterie w znacznej ilości występują w przewodzie pokarmowym niemowląt. Stanowią aż 90% ich mikrobioty. Wraz z wiekiem ich ilość zmniejsza się, osiągając ok. 3-6% całej mikrobioty w wieku dorosłym.  

Bakterie Lactobacillus występują w jelitach człowieka, dzięki czemu zapobiegają wchłanianiu szkodliwych drobnoustrojów. Znajdują się także w pochwie, chroniąc ją przed infekcjami intymnymi.  

Do probiotyków zaliczamy również drożdżaki z rodzaju Saccharomyces.  

Probiotyki – jak wybrać ten właściwy? 

Dobry probiotyk to taki, który zawiera odpowiednio dobrane szczepy bakterii. Każdy szczep bakterii może wykazywać różne właściwości prozdrowotne. 

Wybierając probiotyk, dobierz szczep do swoich potrzeb. 

Liczba bakterii w gotowych preparatach określana jest za pomocą tzw. jednostki tworzącej kolonie (CFU – colony forming unit). Nie ma konkretnych rekomendacji co do zawartości probiotyków w danym preparacie. Przyjmuje się jednak, że powinny zawierać od 10⁶-10⁹ do 10⁸-10¹⁰ CFU bakterii w dawce dziennej. 

Jaki probiotyk jest najskuteczniejszy? Sprawdź właściwości poszczególnych szczepów

Rodzaj Lactobacillus

L. acidophilus – występuje głównie w jelitach, pochwie i drogach moczowych. Bakterie te biorą udział w fermentacji glukozy, przyczyniając się do spadku pH. Dzięki temu sprawiają, że szkodliwe bakterie nie mają dobrych warunków do rozwoju. Uczestniczą także w rozkładzie laktozy. Ich suplementację zaleca się zatem osobom z nietolerancją laktozy.  

Stosowane są wspomagająco w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita, zaburzeń motorycznych jelit i zespołu jelita drażliwego. Zapobiegają wchłanianiu szkodliwych bakterii E. coli, H. pylori oraz Salmonella. Redukują stany zapalne i zapobiegają infekcjom pochwy wywołanym przez grzyby Candida. W połączeniu z bakteriami z rodzaju Bifidobacterium stosujemy je w leczeniu biegunki poantybiotykowej. 

L. casei (a właściwie Lacticaseibacillus casei) – wykorzystujemy je w fermentacji żywności przy produkcji np. jogurtów i serów. Można je wyizolować z mleka i jego przetworów oraz warzyw. W organizmie człowieka znajdują się w układzie rozrodczym i pokarmowym. 

L. casei produkują bakteriocyny, które działają przeciwbakteryjnie wobec bakterii Gram-dodatnich oraz Gram-ujemnych. Przyjmowanie tych bakterii wspomaga utrzymanie prawidłowej mikrobioty w jelitach, wzmacniając tym samym barierę nabłonkową jelit i zapobiegając wchłanianiu szkodliwych substancji.  

Niektóre szczepy L. casei pobudzają układ odpornościowy, zwłaszcza szczep Shirota, który aktywuje komórki NK (natural killers). Bakterie L. casei łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego (IBS) i wspomagają leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Możesz stosować je przy zaparciach czynnościowych i zaburzeniach wypróżniania. Zapobiegają one również działaniom niepożądanym, które mogą pojawić się przy całkowitym zwalczaniu H. pylori. 

L. plantarum – szczepy tych bakterii można wyizolować z produktów mlecznych, roślin, kiszonek, a także ludzkich jelit oraz śliny. Wykorzystujemy je w procesach fermentacji przy produkcji chleba na zakwasie, kapusty kiszonej czy pikli. 

L. plantarum wzmacniają barierę jelit i zapobiegają wnikaniu szkodliwych substancji. Szczep ten wykazuje właściwości przeciwdrobnoustrojowe przeciwko bakteriom E. coli. Zmniejsza nieprzyjemne uczucie ciężkości po spożytym posiłku i wspomaga leczenie zaburzeń motorycznych jelit. Przeciwdziała również nawrotowi biegunek związanych z zakażeniem C. difficile. Bakterie L. plantarum podawane dzieciom mogą zwiększyć częstotliwość wypróżnień przy zaparciach czynnościowych. 

Badania wskazują, że bakterie te mogą też pozytywnie wpływać na nasz nastrój i jakość snu. Obniżają również stres i zmęczenie. 

L. reuteri (a właściwie Limosilactobacillus reuteri) – w organizmie człowieka występują w różnych miejscach, w tym w układzie pokarmowym, moczowym, na skórze oraz w mleku kobiecym. Produkują one reuterynę, która działa przeciwbakteryjnie na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne. Biorą też udział w produkcji cząsteczek przeciwdrobnoustrojowych poprzez wytwarzanie dwutlenku węgla, etanolu i kwasu mlekowego przy fermentacji glukozy. Dzięki temu hamują wzrost szkodliwych bakterii, grzybów i pierwotniaków w organizmie. Uczestniczą również w wytwarzaniu kwasu foliowego i witaminy B12 i wykazują właściwości antyoksydacyjne.

L. reuteri stosujemy wspomagająco w biegunkach rotawirusowych. Skracają one czas ich trwania, szczególnie u dzieci. Wspierają także mikrobiotę pochwy, dlatego mogą być stosowane przy bakteryjnym zapaleniu tego narządu.  

L. rhamnosus (a właściwie Lacticaseibacillus rhamnosus) – występują w układzie pokarmowym i w pochwie. Znajdziesz je także w fermentowanej żywności, głównie w półtwardych serach oraz produktach mlecznych. 

Według wielu badań L. rhamnosus wspierają leczenie kobiecych schorzeń intymnych. Zapobiegają rozwojowi szkodliwych szczepów bakterii, ograniczając ryzyko zapalenia pochwy. Bakterie te wspierają także układ pokarmowy i odpornościowy. Łagodzą biegunki podróżnych oraz te wywołane stosowaniem antybiotyków. Zmniejszają częstotliwość bólów brzucha spowodowanych zespołem jelita drażliwego (IBS). Wpływają również korzystnie na odporność, pobudzając działanie limfocytów T oraz cytokin prozapalnych. 

Rodzaj Bifidobacterium

B. lactis (inaczej Bifidobacterium animalis ssp. Lactis.) – bakterie te można znaleźć w jelicie grubym większości ssaków, w tym ludzi. B. lactis wytwarza i zwiększa wydzielanie folianów w jelicie człowieka. Według badań ten gatunek bakterii hamuje toksyczne działanie gliadyny – białka pszenicy wchodzącego w skład glutenu.

B. lactis łagodzi skutki uboczne spożycia glutenu i objawy IBS oraz wrzodziejącego zapalenia jelit. Przywraca prawidłową perystaltykę jelit, zwiększa częstotliwość wypróżnień u dzieci z czynnościowymi zaparciami. Bierze też udział w zwiększaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu. Zmniejsza częstotliwość chorób układu oddechowego i zapobiega rozwojowi szkodliwych drobnoustrojów w organizmie.  

B. infantis – ten rodzaj bakterii jest powszechny w układzie pokarmowym niemowląt, które są karmione mlekiem matki. Bakterie kolonizują przede wszystkim okrężnicę, wpływając na mikrobiom jelitowy. Dzięki temu zapobiegają wnikaniu szkodliwych bakterii do układu pokarmowego. Działają przeciwzapalnie i biorą udział w syntezie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowych jelit.  

B. infantis wytwarzają biosurfaktanty, bakteriocyny i kwas mlekowy, które działają przeciwdrobnoustrojowo. Bakterie te są szczególnie polecane jako wsparcie w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz wzdęć. 

B. breve – podobnie jak B. infantis, również B. breve są izolowane z jelit niemowląt, ale także z mleka matki. Bakterie te rozkładają skrobię, cukry, w tym laktozę i inne składniki zawarte w kobiecym pokarmie, przez co wspierają trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Dzięki temu znalazły zastosowanie w produktach dla dzieci i noworodków.  

Ponadto łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego (IBS) i wrzodziejącego zapalenia jelit. Sprzyjają także regeneracji organizmu po treningu, zmniejszając napięcie mięśni po wysiłku. Wykazują właściwości przeciwzapalne, łagodzą objawy celiakii, atopowego zapalenia skóry i astmy. Działają przeciwbakteryjnie, głównie na bakterie E. coli.  

Rodzaj Saccharomyces

S. cerevisiae boulardii – to jeden z najlepiej zbadanych szczepów bakterii probiotycznych. Znany jest także z produkcji drożdży piwnych oraz piekarniczych.

Probiotyki wykorzystujemy w łagodzeniu biegunek związanych ze stosowaniem antybiotyków, biegunki podróżnych, zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz ostrych biegunek. Ten probiotyk dla dorosłych i dzieci hamuje także rozwój drożdżaków z rodzaju Candida oraz biegunki i ich nawroty związane z zakażeniem C. difficile. Powstrzymuje remisję choroby Leśniowskiego-Crohna i łagodzi działania niepożądane związane z leczeniem zakażenia H. pylori.

Przeczytaj również:
Probiotyki. Co warto o nich wiedzieć?