Rzodkiew czarna – właściwości i zastosowanie

Rzodkiew czarna – charakterystyka 

Rzodkiew czarna (Raphanus sativus L., var. niger) w starożytności była uprawiana w rejonach Morza Śródziemnego, dokąd trafiła prawdopodobnie z Chin. W klasyfikacji systematycznej należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Surowcem leczniczym jest korzeń. Rzodkiew czarna jest bogata w związki z grupy glukozynolanów, ale zawiera również m.in. witaminy C, B1, B2, PP, potas, magnez, fosfor, żelazo [1-3].

Rzodkiew czarna – działanie  

Największe stężenie glukozynolanów znajduje się w warzywach świeżych. Na skutek rozdrobnienia część związków ulega rozpadowi i powstają z nich izotiocyjaniany nadające smak i charakterystyczny ostry zapach. 

Glukozynolany odgrywają największą rolę w zapobieganiu powstawania zmian nowotworowych. Jednym z dobrze przebadanych związków jest indolo-3-karbinol, który wykazał działanie zapobiegające nowotworom szyjki macicy i endometrium, jednak nie powinien być stosowany w diecie osób chorych na nowotwory, gdyż może zaostrzyć chorobę. Związek ten działa również bakteriostatycznie w odniesieniu do Helicobacter pylori. Glukozynolany i ich pochodne wykazują również właściwości przeciwutleniające [2, 4]. 

Dodatkowo wyciągi pozyskiwane z czarnej rzodkwi wykazują działanie: 

• moczopędne, 
• żółciopędne i żółciotwórcze, 
• rozkurczowe, 
• odtruwające, 
• wiatropędne, 
• przeciwreumatyczne, 
• przeciwzapalne [3]. 

Rzodkiew czarna – zastosowanie 

Suchy ekstrakt z surowca wchodzi w skład produktów złożonych o działaniu żółciopędnym, żółciotwórczym oraz działających rozkurczowo na pęcherzyk żółciowy. Preparaty z czarną rzodkwią stosowane są w niestrawności i zaburzeniach trawienia związanych z dysfunkcją wątroby [5]. 

Rzodkiew czarna znalazła również zastosowanie w kosmetologii. Ekstrakt z rzodkwi czarnej to częsty składnik szamponów, wcierek i odżywek do włosów. Ogranicza przetłuszczanie się i pobudza cebulki, dlatego jest stosowany jako składnik wspomagający podczas okresowego wzmożonego wypadania włosów. Najskuteczniejsze są wcierki, które stosuje się na skórę głowy bez spłukiwania, przez co mają z nią najdłuższy kontakt. Sok z czarnej rzodkwi działa przeciwłojotokowo, rozjaśnia skórę, pobudza jej ukrwienie oraz działa przeciwdrobnoustrojowo, dzięki czemu ma zastosowanie w trądziku młodzieńczym [2, 6].  

Rzodkiew czarna – działanie niepożądane 

Przy bardzo dużym spożyciu glukozynolany mogą być przyczyną powstawania mutacji i wola tarczycy. Związki te występują także wśród innych roślin z rodziny kapustowatych, takich jak kapusta biała, czerwona, pekińska, kalafior, brokuł, kalarepa i brukselka. Wymienione warzywa nie powinny być spożywane w nadmiarze przez osoby cierpiące na choroby tarczycy, ponieważ mogą być przyczyną powstawania wola tarczycy, jeśli jednocześnie występuje w organizmie duży niedobór jodu [4].

Przeczytaj również:
Karczochy – właściwości i zastosowanie