Sok, nektar i napój. Czym się różnią?

Soki owocowe – czym się charakteryzują? 

Soki owocowe zgodnie z uregulowaniami prawnymi muszą spełniać ściśle określone warunki i według definicji są „wyrobami zdolnymi do fermentacji, lecz niesfermentowanymi, otrzymanymi z jednego lub większej ilości gatunków zdrowych, dojrzałych, świeżych lub schłodzonych owoców, posiadającymi barwę, smak i zapach charakterystyczne dla soku z danego gatunku owoców’’.

Większość soków dostępnych na rynku to soki produkowane na bazie zagęszczonych soków owocowych, które również muszą spełniać określone wymagania i według definicji są „wyrobami otrzymanymi z jednego lub więcej rodzajów soków owocowych przez usunięcie metodami fizycznymi określonej części zawartej w nich wody. W przypadku przeznaczenia produktu do bezpośredniego spożycia usuwa się co najmniej 50% zawartości wody z tego soku’’. 

Soki są wyciskane bezpośrednio z owoców lub otrzymywane z zagęszczonego soku owocowego poprzez dodatek wody. Do soków nie można dodawać cukru – wyjątek stanowi sok z owoców rokitnika (140 g cukru / litr). 

Soki nie zawierają dodatku sztucznych barwników ani aromatów, nie mogą być one również konserwowane chemicznie. Nie mogą zawierać żadnych substancji poprawiających skład, barwę czy konsystencję. 

Cechy te muszą być charakterystyczne dla owoców, z których dany sok został wyprodukowany. Zawierają one 100% wsadu owocowego. Soki warzywne mogą zawierać sól i zioła.  

Nektary owocowe – czym są? 

Nektary owocowe według definicji są „wyrobami zdolnymi do fermentacji, lecz niesfermentowanymi, otrzymanymi przez dodanie wody oraz cukrów lub miodu do: 1) soku owocowego; 2) soku owocowego odtworzonego; 3) zagęszczonego soku owocowego; 4) soku owocowego w proszku; 5) przecieru owocowego; 6) mieszaniny wyrobów, o których mowa w pkt 1–5”.  

Nektar to zatem sok rozcieńczony z wodą z dodatkiem cukru lub kwasu cytrynowego, lecz tak samo jak sok nie może być konserwowany chemicznie. Cukier lub miód nie może stanowić więcej niż 20% wagi produktu końcowego. Określona przepisami jest również minimalna zawartość soku w nektarze, np. dla cytrusów (oprócz cytryn i limonek) czy jabłek wynosi ona minimum 50%, a dla czarnej porzeczki 25%. Nektary nie powinny natomiast zawierać barwników, aromatów czy konserwantów.  

Napoje owocowe – jaki jest ich skład? 

Odmienną od soków i nektarów grupą są napoje owocowe, które należą do grupy napojów bezalkoholowych produkowanych na bazie soków. Ich skład nie jest tak ściśle określony jak w przypadku soków czy nektarów. Udział składników owocowych jest niższy od tych określonych w przypadku nektarów i wynosi najczęściej od 3 do 5%, czasem może sięgać nawet 20% lub nie zawierać ich wcale. Do napojów owocowych można dodawać wiele substancji dodatkowych, takich jak aromaty, barwniki naturalne i sztuczne, konserwanty czy substancje słodzące.  

Sok, nektar i napój – co jest najzdrowsze? 

Podsumowując, najlepszym wyborem dla zdrowia są soki owocowe, które zawierają najwięcej wsadu owocowego. Najlepsze będą te bezpośrednio wyciskane z owoców. Soki są źródłem cennych witamin, składników mineralnych, a także błonnika pokarmowego, w zależności od surowca, z którego zostały wykonane.  

Nektary i napoje owocowe często można pomylić z sokami, dlatego przed zakupem warto dobrze przyjrzeć się etykiecie i sprawdzić ich skład. 

Soki dla niemowląt

Soki to ciekawy sposób na atrakcyjne serwowanie dziecku owoców i warzyw. Mogą one ułatwić wprowadzenie tych produktów do diety dziecka i akceptację nowych smaków. Soki przecierowe pomóc mogą także w zwiększeniu ilości warzyw i owoców, które dziecko każdego dnia spożywa i dzięki temu zwiększyć ilości witamin i składników mineralnych, które z tymi produktami otrzymuje. Przykładem może być witamina C, która ważna jest dla układu odpornościowego dziecka i zawarta jest w znaczących ilościach w owocach takich jak owoce cytrusowe, maliny czy mango. Soki przecierowe mogą zawierać także istotną ilość błonnika pokarmowego, którego w diecie dzieci często brakuje.

Należy pamiętać, że soki nie służą zaspokajaniu pragnienia i nie powinny w związku z tym zastępować wody. Warto podawać je jako element posiłku, a nie do popijania pomiędzy nimi. Soki serwować można maluszkowi łyżeczką lub prosto z kubeczka. Należy jednak unikać podawania ich w butelce. Dziennie w diecie dziecka może pojawić się 150 ml soku – ilość ta wlicza się do ogólnej puli serwowanych w ciągu dnia owoców. Preferowane są soki 100%, przecierowe, pasteryzowane. Zawierają one najwięcej korzystnych składników, a pasteryzacja zapewnia im bezpieczeństwo.

Czym różnią się soki dla dorosłych od soków dla dzieci?

Po przyjściu na świat dziecko jeszcze długo i bardzo intensywnie się rozwija, jest więc szczególnie wrażliwe. Produkty dla niemowląt i małych dzieci tworzone są specjalnie z myślą o wyjątkowych potrzebach maluszków. Dedykowane są one dzieciom, które nie ukończyły 3. roku życia. Nie powinno być problemu z odróżnieniem ich od reszty żywności, gdyż na etykiecie każdego produktu dla najmłodszych umieszczona jest informacja o wieku, od którego może być podawany, np. po 4. czy 8 miesiącu życia. Soków takich należy szukać w alejce z żywnością dla niemowląt i małych dzieci, a nie na standardowej półce z sokami, choć sięgać po nie mogą oczywiście także starsze dzieci, a nawet dorośli. Dlaczego warto je wybierać? Prawo nakłada na nie znacznie większe wymagania niż w przypadku „zwykłych” soków. 

Owoce i warzywa, z których otrzymywane są soki dla niemowląt i małych dzieci, spełniają znacznie bardziej rygorystyczne normy, np. pod względem zawartości pestycydów czy metali ciężkich. Różnice mogą być bardzo istotne i sięgać nawet 500 razy. Dzięki temu soki dedykowane najmłodszym są lepiej dopasowane do potrzeb i możliwości niedojrzałego jeszcze układu pokarmowego i odpornościowego dziecka. Także zapotrzebowanie na składniki odżywcze u dziecka jest inne niż u dorosłych, dlatego receptury soków dla maluchów poniżej 3. roku życia tworzone są we współpracy ze specjalistami ds. żywienia, dzięki czemu ich wartość odżywcza dostosowana jest do potrzeb dzieci, a nie dorosłych. Trzeba pamiętać również, że w prawie nie istnieje kategoria „soków dla dzieci starszych” – produkty te spełniają wymogi stawiane sokom dla dorosłych. Pamiętaj, że Twój maluszek jeszcze dorośnie do “zwykłych” soków ze standardowej półki sklepowej. Na etapie jego rozwoju warto podawać mu te produkty, które tworzone są z myślą o jego potrzebach.

Przeczytaj również:
Właściwości zdrowotne soku z buraka. Dlaczego warto pić sok z buraka?