Ugryzienie meszki. Jak wygląda? Czym je złagodzić?

Jak wygląda meszka?

Meszki to małe owady (2-6 mm) o krótkich, grubych odnóżach i szerokich skrzydłach. Samice są szare, natomiast samce czarne ze srebrnymi plamami. W Polsce występuje ponad 50 gatunków meszek.

Larwy i poczwarki meszek występują w wodach płynących (rzekach, potokach, rowach melioracyjnych). Samice składają jaja na podwodnej roślinności i na liściach na powierzchni wody. Długość cyklu rozwojowego jest zależny od gatunku i czynników środowiskowych, z których najważniejsza jest temperatura wody. Latem larwy wylęgają się po 5-15 dniach, a ich przepoczwarzenie się następuje po 4-6 tygodniach. Następnie z poczwarki wylęga się młodociana postać owada, która po tygodniu staje się dorosłym osobnikiem. Meszka żyje 2-3 tygodnie.

Jak wygląda ugryzienie meszki? Objawy

Podobnie jak u komarów samce meszek żywią się nektarem kwiatów. Samice mają aparat gębowy służący do pobierania krwi, a ich ugryzienie jest nawet 3 razy bardziej dotkliwe niż w przypadku komarów. Przekłuwają skórę, a następnie poszerzają ranę, rozszarpując jej brzegi wraz z naczyniami krwionośnymi. Wypływającą krew wysysają ryjkiem. Ślina meszek zawiera substancje zapobiegające krzepnięciu krwi i znieczulające, przez co początkowo bolesne jest jedynie rozrywanie skóry. 

Charakterystycznymi objawami ugryzienia są małe, czerwone grudki, które są bolesne i swędzące. Mogą również pojawić się pęcherze z płynem. 

Czy ugryzienie meszki jest groźne?

Dorosłe samice żywią się krwią ludzi, bydląt, koni, owiec, kóz, drobiu i innych zwierząt gospodarskich oraz dzikich ssaków i ptaków. Preferowany żywiciel zależy od poszczególnego gatunku owada. 

Meszki są szczególnie niebezpieczne dla zwierząt.  

Meszki tworzą roje składające się z tysięcy osobników, atakując głównie bydło i konie. W przypadku masowych ukłuć u zwierząt występuje u nich znaczna utrata krwi, wzrost temperatury ciała i liczne owrzodzenia. Możliwe jest zablokowanie dróg oddechowych przez opuchliznę lub mechaniczną blokadę, które powodują uduszenie zaatakowanego zwierzęcia. 

W Polsce meszki nie stanowią poważnego zagrożenie dla ludzi. Nie są nosicielami chorób. 

W Afryce i Ameryce Południowej meszki mogą przenosić nicienie, np. Onchocerca volvulus, które wywołują ślepotę rzeczną. Pasożyty rozprzestrzeniają się w płynach ustrojowych, po czym docierają do gałek ocznych, gdzie wywołują silny stan zapalny. Skutkuje on zmętnieniem rogówki, zapaleniem siatkówki i nerwu wzrokowego, co prowadzi do utraty wzroku.   

Meszki w krajach tropikalnych mogą być również odpowiedzialne za przenoszenie dżumy, trądu i zapalenia mózgu. W Ameryce Południowej są wektorem dla krętka wywołującego chorobę pinta. 

Uczulenie na jad meszki

Jad meszek jest w większości odpowiedzialny za reakcję toksyczną, ale możliwa jest również reakcja alergiczna. Antykoagulanty zapobiegające krzepnięciu krwi mogą powodować łagodne lub ciężkie reakcje alergiczne u osób wrażliwych. W literaturze opisano jedynie kilka skrajnych przypadków wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, który jest zagrożeniem życia. Najczęściej ma miejsce alergiczne zapalenie skóry, które objawia się obrzękiem, bólem, zwiększoną ciepłotą skóry i silnym świądem. Może również wystąpić osłabienie, ból głowy, gorączka, nudności i wymioty. 

Laboratoria oferują testy, dzięki którym możliwe jest zidentyfikowanie alergii na jad meszki. 

Kiedy udać się do lekarza po ugryzieniu meszki?

Ukąszenia w większości wywołują przejściowe dolegliwości, które nie powinny być niepokojące. 

Wizyty lekarskiej wymagają: 

• duży odczyn wokół ugryzienia, 
• nieustępujące objawy i powiększanie się zmian, 
• podejrzenie wtórnego zakażenia ranek, 
• reakcje ogólnoustrojowe.

W tych przypadkach wskazane jest przyjęcie leków działających ogólnie. 

Co stosować na ugryzienie meszki?

• Krem z octanem hydrokortyzonu 0,5% lub 1% – działa przeciwzapalnie, przeciwświądowo i obkurczająco na naczynia krwionośne. Ze względu na możliwe działania niepożądane nie powinien być stosowany bez konsultacji lekarskiej dłużej niż przez 7 dni, na skórę twarzy oraz u dzieci poniżej 12. roku życia; 
• Żel z dimetyndenem – łagodzi pieczenie, obrzęk i świąd, zmniejsza rozszerzenie naczyń krwionośnych. U niemowląt może być stosowany ma małe powierzchnie ciała. Z powodu możliwości wystąpienia reakcji nadwrażliwości na światło, po zastosowaniu preparatu chroń posmarowane miejsca przed słońcem; 

• Okłady lub żel z octowinianem glinu – wykazują działanie zmniejszające obrzęk i ból. Żel najczęściej zawiera mentol, który daje efekt chłodu i dodatkowo potęguje efekt przeciwbólowy. 

W przypadku dużych reakcji miejscowych zastosowanie mają leki przeciwhistaminowe stosowane doustnie.

Domowe sposoby na ugryzienie meszki 

Jeśli ugryzienia nie są dotkliwe, można zastosować domowe metody łagodzące dolegliwości.

Ulgę przyniosą: 

• zimne okłady – zmniejszą obrzęk i przyczynią się do obkurczenia naczyń krwionośnych; w tym celu możesz użyć żelowych kompresów chłodzących lub owiniętych tkaniną kostek lodu; 
• roztwór z sody oczyszczonej – 1 łyżeczkę sody rozpuść w 200 ml wody; wykazuje ona działanie przeciwzapalne, przez co łagodzi również obrzęk; 
• okłady z ziołowych naparów, np. szałwii i tymianku; 
• sok z liści babki lancetowatej lub maść nagietkowa. 

Jak długo goją się ugryzienia meszki?

Najczęściej ślad po ugryzieniu meszki znika po tygodniu. Stosowanie wymienionych leków wpływa na zmniejszenie odczynu i skrócenie czasu jego występowania.  

Nie drap ran. Może to przedłużyć gojenie. 

Powstający obrzęk nie wymaga podania antybiotyków, jeśli nie ma innych dowodów na wtórne zakażenie. 

Dla kogo ugryzienie meszki może być niebezpieczne?

Niektóre starsze źródła podają chorobę nazywaną hararą (Urticaria multiformis endemica) jako powodującą zatrucie organizmu przez toksyny zawarte w ślinie meszek. Ma dotykać ona głównie dzieci i osoby pod wpływem alkoholu, jednak w aktualnej literaturze nie ma doniesień na temat tego syndromu. 

Powikłania po ugryzieniu meszki

Meszki, rozszarpując skórę, tworzą małe ranki, dlatego najczęstszym powikłaniem są ich zakażenia. Szczególnie narażone są na nie dzieci, które nieświadomie mogą rozdrapywać zmiany na skórze. Ślina meszek zawiera silne toksyny, przez co może powodować groźną dla zwierząt chorobę meszkową (simuloidoza).  

Powikłania obejmują:

• zaczerwienienie,
• obrzęk,
• ból w miejscu ukąszenia,
• złe samopoczucie,
• gorączkę,
• ból głowy.

Jak zapobiec ugryzieniu meszki? 

Aktywność meszek jest zmienna w ciągu doby. Samice najczęściej atakują wczesnym wieczorem i rano, w miejscach zacienionych, gdy temperatura powietrza oscyluje w granicach 14-24°C podczas bezwietrznej pogody. Dokuczliwe są od kwietnia do września, szczególnie niedaleko zbiorników wodnych, choć samice mogą pokonywać również duże odległości. Dzięki wyspecjalizowanym zmysłom węchu, wzroku i słuchu oraz umiejętności wykrywania dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu, są w stanie precyzyjnie namierzyć ofiarę. 

Aby ochronić się przed ukąszeniami meszek: 

• osłaniaj ciało ubraniami, aby przykryć jego jak największą powierzchnię; 
• unikaj okolic zbiorników wodnych, gdzie jest największe prawdopodobieństwo występowania meszek; 
• stosuj moskitiery z gęsto utkaną siatką;
• używaj repelentów, które zapewniają ochronę również przed komarami i kleszczami.

Zwalczanie meszek jest trudne ze względu na liczbę potencjalnych miejsc lęgowych oraz ich przemieszczanie się na znaczne odległości. Obecnie niektóre z dużych miast stosują opryski przeciwko meszkom.

Przeczytaj również:
Sposoby na ukąszenia i użądlenia przez owady