Zaburzenia głosu – objawy i leczenie

Budowa i funkcje krtani 

Krtań zlokalizowana jest w środkowej części szyi, między gardłem a tchawicą. Zbudowana jest z dziewięciu chrząstek, więzadeł i mięśni. Najważniejszą częścią krtani są parzyste fałdy głosowe, składające się więzadeł głosowych, mięśni, tkanki łącznej, naczyń krwionośnych i nerwów. Krtań leży w jednym z najbardziej ruchomych obszarów ludzkiego organizmu – na skrzyżowaniu drogi pokarmowej i oddechowej. Stąd też jej funkcje podzielone są na: 

• funkcję połykania, 
• funkcję oddechową, 
• funkcję ochronną (nagłośnia zamyka wejście do tchawicy podczas połykania, czym zapobiega dostaniu się pokarmu do dróg oddechowych), 
• funkcję fonacyjną (wytwarzanie głosu). 

Jednym z najczęściej występujących nowotworów krtani jest złośliwy rak płaskonabłonkowy. Do jego pierwszych objawów zalicza się długotrwałą chrypkę.

Zaburzenia głosu 

Głos człowieka ma kilka swoich cech charakterystycznych. Należą do nich wysokość (zależna od częstotliwości drgań), natężenie (wielkość amplitudy drgań), skala (zakres drgań strun głosowych), barwa (zależna od unaczynienia). 

„Zdrowy” głos powinien być czysty, dźwięczny, adekwatny do sytuacji, płci i wieku, bez poszumu nosowego (zabarwienia nosowego), miękki i elastyczny (rozmówca może płynnie modulować wysokość i barwę głosu). 

Niestety zaburzenia głosu są częstym zjawiskiem, a ich przyczyny mogą być różnorodne. 

• Zaburzenia o podłożu hormonalnym – związane z niedoczynnością i nadczynnością tarczycy, ciążą, miesiączką, menopauzą, andropauzą, głosem eunuchoidalnym (dotyczy głównie mężczyzn);  
• Zaburzenia związane ze zmianami organicznymi krtani – wszelkimi procesami zapalnymi, przerostowymi, obrzękami, nowotworami, zmianami atroficznymi; 
• Zaburzenia związane z czynnością głosową – nieżyt zmęczeniowy, przeciążenia głosu, hiperfunkcja, fonastenia (zaburzona jest siła głosu), pseudofonastenia, hipofunkcja. Przyczyn tych zaburzeń lekarze doszukują się w zmianach w obrębie aparatu nerwowo-mięśniowego krtani i zaburzeń koordynacji pomiędzy artykulacją, oddechem i fonacją. 

Objawy zaburzeń głosu 

W przypadku zaburzeń głosu związanych z problemami hormonalnymi można zauważyć takie objawy, jak: 

• w trakcie miesiączki – obniżenie głosu i ograniczenie w zakresie tonów wysokich, spowodowane zwiększeniem masy fałdów głosowych, obniżeniem poziomu estrogenów, wzrostem przepuszczalności naczyń; 
• podczas ciąży – uczucie zalegania czegoś w gardle, suchość gardła, obrzęki; 
• w przebiegu przekwitania – zmiany głosu spowodowane wygasaniem żeńskich hormonów i zwiększeniem wydzielania hormonów męskich; 
• podczas dojrzewania (mutacja) – zmiany głosu w okresie dojrzewania płciowego w następstwie biologicznego uaktywnienia się gruczołów płciowych; w czasie mutacji fałdy głosowe wydłużają się i poszerzają; mutacja jest zjawiskiem całkowicie naturalnym i prawidłowym. 

W przypadku zaburzeń głosu związanych ze zmianami organicznymi w krtani mogą pojawić się objawy takie, jak: 

• zmniejszenie wydolności głosowej (bez widocznych zmian w budowie krtani), 
• załamywanie głosu, 
• trudności w śpiewaniu i krzyczeniu lub całkowita utrata tych funkcji, 
• mniejsze natężenie głosu, 
• chrypka, 
• za wysokie ustawienie głosu, 
• chuchające lub twarde nastawienie głosu. 

Zaburzenia głosu mające związek z przeciążeniem narządu głosowego mogą być spowodowane: 

• obrzękami, 
• guzkami głosowymi (są wynikiem nadużywania lub nieprawidłowego używania głosu),
• zmianami przerostowymi, 
• polipami, 
• niedowładami mięśni odpowiedzialnymi za proces wytwarzania dźwięku. 

Leczenie zaburzeń głosu 

Zaburzenia głosu można leczyć w zależności od diagnozy. W przypadku lżejszych zaburzeń głosu, do metod leczniczych zalicza się odpoczynek głosowy, relaksację, fizykoterapię np. jonoforezy, mikrochirurgię krtani, inhalacje, farmakoterapię, rehabilitację głosu (w tym terapię logopedyczną). W trudniejszych przypadkach stosuje się skomplikowane zabiegi chirurgiczne. 

Zaburzenia głosu mają przeróżne podłoże. W przypadku wątpliwości lub martwiących objawów warto udać się lekarza, który określi jakie badania należy wykonać i do jakiego specjalisty się udać.

Przeczytaj również:
Niedokształcenie mowy o typie afazji – czym jest?