Żeń-szeń syberyjski – jakie są jego właściwości?
Żeń-szeń syberyjski jest od tysiącleci wykorzystywany w chińskiej medycynie ludowej – głównie w celu zwiększenia sił witalnych człowieka. Obecnie jest zaliczany do jednych z najsilniej działających roślin adaptogennych.
Żeń-szeń syberyjski – charakterystyka
Eleuterokok kolczasty (łac. Eleutherococcus senticosus) jest rośliną należącą do rodziny araliowatych, pochodzi z Południowo-Wschodniej Azji. Obecnie występuje we wschodniej Syberii, Korei i Chinach. Bywa również nazywany żeń-szeniem syberyjskim (ang. Siberian Ginseng). Eleuterokok kolczasty zaliczany jest do krzewów silnie rozgałęzionych, osiąga zazwyczaj ok. 2,5 m wysokości. Surowiec leczniczy znajduje się w korzeniu i kłączu.
Związkami charakterystycznymi dla żeń-szenia syberyjskiego są:
- eleuterozydy (wśród nich syryngenina),
- lignany,
- kumaryny,
- fitosterole,
- saponiny triterpenowe,
- węglowodany,
- olejek eteryczny.
Żeń-szeń syberyjski – właściwości
Roślina ta jest od tysiącleci wykorzystywana w chińskiej medycynie ludowej – głównie w celu zwiększenia sił witalnych człowieka. Obecnie jest zaliczana do jednych z najsilniej działających roślin adaptogennych, co zawdzięcza zawartości związków czynnych o działaniu przeciwstresowym i immunostymulującym. Działanie adaptogenne żeń-szenia syberyjskiego polega głównie na stymulowaniu nieswoistej odpowiedzi immunologicznej organizmu na czynniki stresowe, co pozwala przystosować się organizmowi do nowych warunków środowiskowych. Jedno z badań klinicznych prowadzonych z udziałem ludzi potwierdziło większą odporność na czynniki stresowe – takie jak ekstremalna temperatura w pomieszczeniu czy stymulacja akustyczna. Okazało się, że podany ekstrakt z eleuterokoka zwiększał wytrzymałość, wydolność, sprawność fizyczną i koncentrację uczestników badania.
Surowiec znajduje zatem zastosowanie w stanach osłabienia, przemęczenia, obniżonej wydolności fizycznej i psychicznej organizmu, gorszej koncentracji oraz w okresie rekonwalescencji. Ekstrakty z żeń-szenia syberyjskiego korzystnie wpływają na procesy uczenia się. Żeń-szeń syberyjski poprawia zdolność adaptacji organizmu do nowych warunków stresowych.
Eleuterokok kolczasty posiada również właściwości przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe i przeciwutleniające. Jako silny antyoksydant może znaleźć zastosowanie w wielu chorobach przewlekłych (np. cukrzycy) oraz pomocniczo w leczeniu choroby nowotworowej – zwłaszcza po przebytej chemio- czy radioterapii.
Dzienna dawka surowca wynosi 2-3 g, w preparatach – dawka odpowiadająca. Preparaty na bazie eleutrokoka należy stosować zawsze wg instrukcji podanej na opakowaniu.
Żeń-szeń syberyjski – przeciwwskazania
Do przeciwwskazań stosowania preparatów z eleuterokoka zalicza się:
- ciążę i karmienie piersią,
- wysokie ciśnienie krwi (powyżej 180/90 mmHg),
- uczulenie na rośliny z rodziny araliowatych,
- bezsenność,
- nadpobudliwość.
Preparaty na bazie żeń-szenia syberyjskiego powinny być stosowane wyłącznie przez osoby dorosłe.
Eleuterokok i jego preparaty są na ogół dobrze tolerowane. Surowiec może być stosowany przez dłuższy okres czasu. Wpływa na naturalne siły obronne organizmu, nie zakłócając jego funkcjonowania. Należy jednak mieć świadomość, że eleuterokok kolczasty i jego ekstrakty mogą podnosić ciśnienie tętnicze krwi.
Eleuterokok kolczasty jest znany głównie ze swoich właściwości adaptogennych. Zalecany jest w stanach osłabienia, przemęczenia organizmu oraz w celu poprawy wydolności fizycznej i psychicznej.
Przeczytaj również:
Adaptogeny – substancje przywracające równowagę organizmu
Źródła:
- Załuski D., Smolarz H., Eleutherococcus senticosus – przykład rośliny adaptogennej, Postępy fitoterapii, 4, 2018.
- Nowak G., Surowce roślinne stosowane w wyczerpaniu psychofizycznym i stresie, Herba Polonica, 55, 2, 2009.
- Matławska I., Farmakognozja, UM Poznań, Poznań 2008.
- Lamer Zarawska E., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, 2010.