Drgawki gorączkowe u dzieci – czy są niebezpieczne?

Drgawki gorączkowe – czynniki ryzyka

Do czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych u dziecka, należą:

• wiek – największe ryzyko występuje u dzieci między 12. a 18. miesiącem życia,
• występowanie rodzinne – niekiedy podobne objawy mogły wystąpić u rodzeństwa lub u rodziców.

Drgawki gorączkowe – objawy

Przebieg drgawek może wyglądać dramatycznie i niepokoić rodzica, ale najczęściej są one nieszkodliwe dla dziecka. W trakcie napadu u dziecka można zaobserwować:

• utratę przytomności (brak kontaktu),
• uogólnione drgawki całego ciała (wyrzuty kończyn, tułowia),
• zesztywnienie, naprężanie ciała,
• ślinotok,
• zsinienie.

Drgawki gorączkowe u dzieci – postępowanie

W trakcie napadu rodzic powinien utrzymać dziecko w bezpiecznym ułożeniu na boku z dala od twardych przedmiotów, o które mogłoby się uderzyć. Nie wolno podawać dziecku płynów ani leków. Należy obserwować dziecko pod kątem wydolności oddechowej i czasu trwania napadu.

Po napadzie dziecko z pewnością będzie wymagało uspokojenia, pocieszenia i odpoczynku. W celu obniżenia gorączki należy podać paracetamol lub ibuprofen w czopku. O dodatkowych objawach, takich jak wymioty czy biegunka, należy poinformować lekarza. Drgawki gorączkowe mogą, ale nie muszą nawrócić podczas kolejnego wzrostu temperatury u dziecka.

Napad drgawek gorączkowych, szczególnie gdy występuje po raz pierwszy, należy zawsze skonsultować z lekarzem.

Napad drgawek gorączkowych – kiedy wezwać pogotowie? 

Przedłużający się ponad 5 minut napad drgawek gorączkowych, senność, sztywność karku, problemy z oddychaniem i zsinienie oraz brak kontaktu z dzieckiem to objawy wymagające niezwłocznej interwencji zespołu ratunkowego!

Drgawki gorączkowe – przebieg

Ze względu na przebieg, drgawki gorączkowe można podzielić na:

• proste – najczęstsze. Obejmują całe ciało, trwają od kilku sekund do 10 minut (zwykle 2-3 minuty). Występuje pojedynczy napad w trakcie 24 godzin.
• proste plus – drgawki proste, występujące więcej niż jeden raz w ciągu 24 godzin. Między napadami brak odchyleń w badaniu neurologicznym.
• złożone – nie obejmują całego ciała (np. tylko jedną kończynę), trwają dłużej niż 10 minut i występują częściej niż 1 raz w ciągu epizodu gorączkowego.

Kiedy zabrać dziecko do lekarza?

W przypadku wystąpienia u dziecka drgawek zawsze zalecana jest konsultacja z lekarzem celem wyjaśnienia przyczyny gorączki i określenia charakteru drgawek. Lekarz określa ich charakter między innymi na podstawie zebranego wywiadu od rodziców bądź opiekunów małego pacjenta, dlatego tak istotna jest uważna obserwacja dziecka podczas napadu.

Drgawki gorączkowe – diagnostyka

U dziecka z pierwszym epizodem drgawek gorączkowych prostych i prostych plus bez dodatkowych objawów dalsza diagnostyka nie jest wskazana. W przypadku drgawek gorączkowych złożonych dziecko jest hospitalizowane i, oprócz badania neurologicznego, wykonywane są:

• nieinwazyjne badanie EEG (elektroencefalografia) w celu oceny czynności mózgu i wykluczenia padaczki,
• badania laboratoryjne, które pozwolą ustalić przyczyny gorączki. 

Rzadziej, u niemowląt, wykonuje się nakłucie lędźwiowe z badaniem płynu mózgowo-rdzeniowego w celu wykluczenia zakażenia ośrodkowego układu nerwowego – mózgu i opon mózgowych. Badania obrazowe mózgu, takie jak TK (tomografia komputerowa) i MRI (rezonans magnetyczny) wykonuje się bardzo rzadko, tylko w szczególnych przypadkach.

Czynniki ryzyka nawrotu drgawek gorączkowych

Ryzyko nawrotu drgawek gorączkowych jest największe w ciągu dwóch lat od pierwszego epizodu. Całkowite ryzyko nawrotu wynosi około 40% – oznacza to, że napady mogą nawrócić, ale nie muszą. Najbardziej narażone na ponowne drgawki gorączkowe są dzieci, u których:

• pierwszy epizod wystąpił przed 15. miesiącem życia,
• drgawki gorączkowe pojawiły się w bardzo krótkim czasie od początku gorączki,
• drgawki gorączkowe pojawiły się przy niskiej gorączce,
• pierwsze drgawki miały charakter złożony,
• stwierdza się występowanie rodzinne drgawek gorączkowych lub padaczki (szczególnie ze strony matki).

Czy można uchronić dziecko przed nawrotem drgawek gorączkowych?

Nie istnieją potwierdzone sposoby na skuteczną prewencję nawrotu. Profilaktyczne podawanie leków przeciwgorączkowych czy przeciwdrgawkowych jest nieskuteczne i wiąże się z licznymi działaniami niepożądanymi. 

Ważne, by gorączkującemu dziecku podawać doraźnie leki przeciwgorączkowe oraz być przygotowanym na spokojne działanie przy ewentualnym wystąpieniu drgawek gorączkowych.

Drgawki gorączkowe a padaczka

Wystąpienie napadu drgawek gorączkowych prostych i prostych plus u zdrowego dziecka bez objawów neurologicznych nie zwiększa ryzyka rozwoju padaczki. Drgawki gorączkowe złożone wiążą się z nieznacznie większym ryzykiem w stosunku do populacji ogólnej, szczególnie w obecności innych zaburzeń neurologicznych, występowania padaczki w rodzinie i nieprawidłowego wyniku badania EEG.

Drgawki gorączkowe należą do łagodnych i częstych schorzeń wieku dziecięcego i najczęściej nie są powodem do obaw. Niemniej jednak, aby zmniejszyć ryzyko infekcji z gorączką u dzieci, a co za tym idzie – komplikacji, w tym napadów drgawkowych, konieczne jest szczepienie dzieci zgodnie z kalendarzem szczepień.