Kalendarz szczepień dziecka. Które z nich są obowiązkowe?

Czym jest kalendarz szczepień?

Kalendarz szczepień, czyli Program Szczepień Ochronnych (PSO), to oficjalny harmonogram szczepień, które należy wykonać w określonym wieku. Obejmuje zarówno szczepienia obowiązkowe, finansowane z budżetu państwa, jak i zalecane, które chronią przed dodatkowymi chorobami i są często częściowo refundowane.

Program jest aktualizowany co roku przez Główny Inspektorat Sanitarny i obowiązuje od 1 stycznia danego roku.

Szczepienia to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Dzięki nim udało się niemal całkowicie wyeliminować choroby takie jak polio czy błonica. Chronią nie tylko zaszczepione dziecko, ale też całą społeczność, szczególnie osoby, które z powodów zdrowotnych nie mogą być szczepione.

W Polsce obowiązek szczepień ochronnych dzieci jest regulowany ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Oznacza to, że rodzice lub opiekunowie prawni mają prawny obowiązek dopilnowania, by dziecko zostało zaszczepione. Odmowa może prowadzić do konsekwencji administracyjnych i finansowych. Najczęściej stosowaną sankcją jest kara pieniężna w postaci grzywny administracyjnej (nawet 50 tysięcy złotych). Władze miasta Białegostoku zdecydowały ponadto, że jedynym warunkiem rekrutacji do białostockich żłobków jest zaszczepienie dziecka zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych.

Kalendarz szczepień obowiązkowych

W 2025 r. wszystkie dzieci w Polsce otrzymują bezpłatne szczepienia przeciwko najgroźniejszym chorobom wieku dziecięcego, takim jak:

• gruźlica,
• WZW typu B,
• błonica,
• tężec,
• krztusiec,
• polio,
• Hib,
• pneumokoki,
• rotawirusy,
• odra, świnka i różyczka (MMR).

Szczepienia rozpoczynają się już w pierwszej dobie życia, a następnie realizowane są zgodnie z harmonogramem, zwykle do 19. roku życia.

Rodzice mogą też wybrać szczepionki skojarzone (5w1 lub 6w1), które łączą kilka dawek w jednym zastrzyku, dzięki czemu dziecko otrzymuje mniej wkłuć.

Które szczepienia są zalecane?

Oprócz szczepień obowiązkowych, lekarze zalecają także ochronę przed innymi chorobami.

W 2025 r. szczególnie rekomendowane są szczepienia przeciw:

• HPV – bezpłatne dla dzieci w wieku 9-14 lat,
• ospie wietrznej,
• meningokokom,
• grypie sezonowej,
• COVID-19,
• WZW typu A,
• kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM).

Wiele z tych szczepień chroni nie tylko dzieci, ale i dorosłych, np. szczepionka przeciw grypie czy kleszczowemu zapaleniu mózgu zalecana jest wszystkim, niezależnie od wieku.

Przeczytaj również:
Skoki rozwojowe u dzieci i niemowląt. Jak je rozpoznać?