Logorytmika. Wsparcie rozwoju mowy u dziecka

Czym jest logorytmika?

Logorytmika łączy w sobie terapię logopedyczną i rytmikę. Takie zestawienie umożliwia zaktywizowanie sfery zarówno słuchowej, jak i ruchowej uczestnika zajęć. Logorytmikę stosuje się głównie, pracując z dziećmi, ale także z pacjentami z zaburzeniami słuchu.

Najważniejszym komponentem zajęć logorytmicznych jest ruch, który ma ogromny wpływ na rozwój mowy dziecka i jego ogólne funkcjonowanie. 

Podczas zajęć akompaniamentem rytmu jest słowo. Całość tworzy rytmicznie zestrojony ruch całego ciała. Za główny cel ćwiczeń logorytmicznych uważa się usprawnianie ruchowe i słuchowe dzieci, u których stwierdza się zaburzenia i wady wymowy. Dotyczą one również dzieci zdrowych, u których stymulacja słuchowo-ruchowa korzystnie wpływa na ogólny rozwój.

Stosowanie zajęć logorytmicznych, opartych na ruchu i muzyce, wymaga łączenia się zjawisk charakterystycznych dla muzyki, wśród których znajdują się: rytm, tempo, akcent, wysokość dźwięku oraz artykulacja.

Każde z tych zjawisk ma swoiste znaczenie zdrowotne dla organizmu, ale także rozwojowe, np.:

• śpiewanie – wzmacnia aparat głosowy, dotlenia cały organizm, zwiększa pojemność płuc, rozwija klatkę piersiową, a także wyzwala naturalną potrzebę wyrażania siebie, koi system nerwowy; nauka piosenek wzmacnia pamięć, poszerza zakres wiedzy i rozwija słownictwo;
• ruch – sprzyja rozwojowi fizycznemu i psychicznemu, rozwija aparat mięśniowo-ruchowy, polepsza ogólną kondycję, wyrabia prawidłową postawę, ćwiczy koordynację ruchową, refleks, a także estetykę ruchową;
• reagowanie na bodźce dźwiękowe – sprzyja rozwojowi słuchu oraz wrażliwości i uwagi słuchowej, podzielności uwagi, skupienia, szybkich reakcji, pamięci, gotowości do działania oraz wyobraźni.

Śpiew, ruch i reaktywność na bodźce są obecne w zajęciach logorytmicznych. Uczestniczenie w nich sprzyja stymulacji rozwoju mowy, wyrównywaniu opóźnień mowy, a także zapobiega powstawaniu trudnych do zniwelowania zaburzeń.

Do celów logorytmiki zalicza się:

• usprawnianie toru oddechowego,
• kształtowanie prawidłowej fonacji,
• usprawnianie narządów mowy,
• kształtowanie słuchu fonematycznego (zdolność do odróżniania fonemów np. p-b, k-g itd.),
• kształtowanie pamięci muzycznej,
• kształtowanie poczucia rytmu i tempa,
• kształtowanie szybkiej reakcji ruchowej na bodźce dźwiękowe (słowo, dźwięk, ciszę),
• usprawnianie motoryki dużej,
• rozwój intelektualny,
• rozwój społeczny.

Zajęcia oparte na piosenkach

Zajęcia dla dzieci opierają się na wesołych piosenkach, które są łatwe do zapamiętania i wpadają w ucho. Wyraźne śpiewanie korzystnie wpływa na prawidłową wymowę głosek i dykcję, szczególnie jeśli towarzyszy mu rytmiczny ruch. W logorytmice każde ćwiczenie ruchowe ma charakter zabawy.

Wyróżnia się:

• zabawy ruchowe ze śpiewem: zabawy ilustrujące treść piosenki, rytmiczne, inscenizowane, taneczne;
• zabawy ruchowe przy akompaniamencie instrumentu;
• zabawy z zakresu techniki ruchu: ćwiczenia wyrabiające poczucie świadomego ruchu (np. naprężanie i rozluźnianie), ćwiczenia różnych grup mięśni, ćwiczenia orientacyjne w przestrzeni;
• zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki;
• ćwiczenia inhibicyjno-incytacyjne (hamująco-pobudzające), polegające na szybkim reagowaniu na bodźce muzyczne, optyczne i słowne;
• opowieści ruchowe;
• tańce.

Ćwiczenia rytmiczne mają na celu kształtowanie poczucia rytmu u dziecka. Ważne jest, aby wykonywać je prawidłowo, ponieważ tylko poprawnie wykonane ćwiczenia niosą ze sobą dobrze rozwijającą się koordynację słuchowo-ruchową.

Gra na instrumentach i nie tylko

Wykorzystanie instrumentów muzycznych sprawia, że dzieci chętnie uczestniczą w ćwiczeniach logorytmicznych. Wspólne granie przynosi dzieciom dużą satysfakcję i radość z możliwości używania instrumentów, takich jak np. bębenki. Wygrywanie krótkiej melodii w odpowiednim momencie pomaga dziecku rozwijać koncentrację i uwagę słuchową, rytm, pamięć, a także inwencję twórczą.

Wykorzystywanie instrumentów podczas zajęć logorytmicznych fantastycznie wpływa na rozwój ruchu, rytmu i słuchu.

Ogromną frajdę przynosi dzieciom możliwość komponowania własnych melodii. Pomaga ono zaspokoić potrzeby twórcze dziecka, a także wykorzystać dziecięcą wyobraźnię, która jest nieograniczona. Komponowanie melodii przez dziecko opiera się na improwizacji ruchowej i głosowej z jednoczesnym graniem na instrumencie.

Co powinno się znaleźć na zajęciach logorytmicznych?

Każde pojedyncze zajęcia z zakresu logorytmiki powinny obejmować:

• ćwiczenia oddechowe,
• ćwiczenia głosowe,
• ćwiczenia motoryki małej (sprawność dłoni i palców),
• ćwiczenia motoryki dużej (sprawność rąk i nóg poprzez bieganie, skakanie, gry ruchowe, rzucanie itd.),
• ćwiczenia słuchowe,
• śpiewanie,
• ruchy do muzyki,
• odtwarzanie muzyki,
• samodzielne tworzenie muzyki,
• grę na instrumentach muzycznych.

Zajęcia logorytmiczne to ciekawa propozycja ćwiczeń dla każdego dziecka, niezależnie od stopnia rozwoju i wieku. Mają one niezwykle korzystny wpływ na ogólny rozwój dziecka, dlatego warto skorzystać z nich, jeśli są dostępne w przedszkolu lub szkole.