Parwowirus B19 u dzieci. Jakie choroby wywołuje?

Jak można zarazić się parwowirusem B19?

Parwowirus B19 przenosi się drogą kropelkową oraz przez krew i jej składniki. U kobiet ciężarnych wirus może przez łożysko dostać się do płodu.

Zakaźność osiągana przez parwowirus B19 jest wysoka (60%), a najwyższa jest w okresie przed wystąpieniem objawów chorobowych. Okres wylęgania, czyli czas upływający od dostania się wirusa do organizmu do wystąpienia pierwszych symptomów, wynosi 4-14 dni.

Zakażenie może przybrać różne postacie, zależnie od wieku i stanu układu immunologicznego chorego, w tym również formę bezobjawową, co ma miejsce u około połowy przypadków.

Objawowe postaci zakażenia parwowirusem B19

Rumień zakaźny

Forma zakażenia parwowirusem B19 występująca najczęściej u dzieci, szczególnie kilkuletnich. Pierwsze objawy są niespecyficzne. Pojawiają się gorączka, katar, kaszel, ból gardła. Są to symptomy często spotykane u dzieci rozpoczynających edukację przedszkolną. Po kilku dniach na skórze zaczynają pojawiać się charakterystyczne dla rumienia zakaźnego zmiany, początkowo na twarzy. Rumień przybiera kolor jasnoczerwony, a od niezajętego obszaru wokół ust i na grzbiecie nosa dzieli go wyraźna granica.

Po upływie 1-4 dni zmiany pojawiają się na tułowiu, rękach, nogach i w okolicy pośladków. Tutaj przyjmują one postać rumieniowych plamek i grudek, które z czasem zaczynają się zlewać w większe zmiany przypominające koronkę lub girlandy. Rumień nie występuje na dłoniach ani podeszwach stóp.

Wysiewy zmian nawracają przez około 1-3 tygodnie, a następnie ustępują samoistnie. Nie stosuje się żadnego leczenia przyczynowego, a jedynie objawowe w postaci leków przeciwgorączkowych i łagodzących objawy zakażenia układu oddechowego.

Zespół grudkowo-krwotoczny „rękawiczek i skarpetek”

To postać zakażenia parwowirusem B19, w której zmiany skórne zajmują jedynie dłonie i stopy. Towarzyszy im zajęcie błony śluzowej jamy ustnej i warg. Przed pojawieniem się zmian skórnych występują gorączka, bóle stawów, ogólne osłabienie i złe samopoczucie. Tak jak w rumieniu zakaźnym nie są one charakterystyczne dla choroby i mogą występować również w innych schorzeniach.

Zmiany skórne nie przekraczają granic wyznaczonych przez linie nadgarstków i kostek. Mają postać zmian krwotocznych i wybroczyn. Towarzyszą im obrzęk, rumień, pieczenie i świąd. Zmiany w jamie ustnej to również wybroczyny widoczne na podniebieniu, którym towarzyszą pęcherzyki i pozostające po ich pęknięciu nadżerki na błonie śluzowej. Usta są obrzęknięte i czerwone.

U dzieci z prawidłową odpornością zmiany ustępują samoistnie, nie pozostawiając trwałych następstw. W przypadku bólu lub świądu podaje się leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i antyhistaminowe.

Niedobór odporności

Zakażenie parwowirusem B19 stanowi zagrożenie dla dzieci, których układ odpornościowy nie jest w pełni sprawny. Mowa tu o małych pacjentach dotkniętych wrodzonymi niedoborami odporności, leczonych immunosupresyjnie, np. z powodu chorób autoimmunologicznych lub po przeszczepach narządów oraz chorych na nowotwory w trakcie chemioterapii lub radioterapii.

Po zakażeniu wirusem są oni narażeni na poważne uszkodzenie szpiku kostnego prowadzące do wyniszczenia układów tworzenia komórek krwi. Skutkuje to ciężką neutropenią – niedoborem białych krwinek odpowiedzialnych za odpowiedź organizmu na zakażenia, ciężką niedokrwistością i niemożliwością odtworzenia tych krwinek.

W niektórych przypadkach zakażenie parwowirusem B19 prowadzi do błędnej, nadmiernej odpowiedzi niewydolnego układu odpornościowego, który zwraca się przeciw komórkom własnej krwi i je niszczy. U takich pacjentów podejmuje się leczenie immunoglobulinami – przeciwciałami skierowanymi przeciw wirusowi, podawanymi dożylnie. Nadal jest to jednak stan zagrożenia życia i ogromne niebezpieczeństwo.