Artykuły
Niepłodność
Terminy niepłodność i bezpłodność są błędnie uznawane za synonimy. Dotyczą one jednak dwóch różnych sytuacji. Czym zatem różni się bezpłodność od niepłodności? Oba terminy łączy niemożność posiadania dziecka, jednak każdy z nich ma inne podłoże.
Zacznijmy od tego, czym jest niepłodność. Definicja mówi o tym, że jest to czasowa, czyli uleczalna i trwająca co najmniej 12 miesięcy niezdolność do poczęcia dziecka. Światowa Organizacja Zdrowia klasyfikuje niepłodność jako chorobę społeczną, którą można skutecznie leczyć za pomocą środków współczesnej medycyny. Kiedy można powiedzieć, że to niepłodność? Jeżeli para przez co najmniej rok współżyje regularnie bez zabezpieczenia i mimo tego nie doczeka się upragnionej ciąży, możemy mówić o niepłodności.
Bezpłodność jest natomiast trwałą, niedającą się wyleczyć żadnymi dostępnymi metodami niezdolnością do poczęcia dziecka. W przypadku gdy jeden z partnerów jest bezpłodny, jedyną szansą na posiadanie dziecka jest zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro) lub adopcja.
Po roku nieudanych prób para powinna zgłosić się do lekarza, który zleci odpowiednie badania. Etap diagnozowania przyczyn niepowodzenia jest czasochłonny. Niepłodność może dotyczyć zarówno kobiety lub mężczyzny, jak i obojga partnerów jednocześnie. Problem może być uwarunkowany wieloma czynnikami, dlatego diagnostyce powinni poddać się kobieta i mężczyzna.
Jedną z głównych przyczyn niepłodności jest odkładanie decyzji o potomstwie. W obecnych czasach młodzi ludzie coraz częściej są gotowi na dziecko dopiero po 30. roku życia. Natura jednak tak zaprogramowała ciało kobiety, że najlepszym okresem na zajście w ciążę jest wiek między 20. a 25. rokiem życia.
Negatywny wpływ na płodność ma także obecny styl życia młodych ludzi. Stres, tempo codziennego życia, niedobory snu, nałogi, złe nawyki żywieniowe i brak ruchu mogą utrudniać poczęcie.
Ważne jest określenie, czy niepłodność u kobiety jest pierwotna, czy nabyta. O pierwotnej mówimy wówczas, gdy kobieta nie może zajść w pierwszą ciążę, o nabytej – gdy z jakiegoś powodu nie może zajść w kolejną. Niekiedy zdarza się, że przyczyny obu rodzajów niepłodności mogą być takie same.
Najczęstsze przyczyny niepłodności kobiecej to:
Co może zasugerować kobiecie, że wystąpiła u niej niepłodność? Objawy niepłodności u kobiet to m.in.:
Czynnikami wpływającymi na niepłodność u mężczyzn mogą być zaburzenia równowagi hormonalnej, stan układu nerwowego, a także ogólny stan zdrowia.
Do najczęstszych czynników mających wpływ na niepłodność u mężczyzn można zaliczyć:
Przyczyny niepłodności to sprawa indywidualna każdej pary. Z tego powodu również leczenie musi mieć przebieg dopasowany do każdego przypadku. Najważniejszą kwestią jest postawienie odpowiedniej diagnozy. Po zebraniu szczegółowego wywiadu, w zależności od tego, czy niepłodność jest pierwotna, czy też wtórna, lekarz zleca badania. Należą do nich przede wszystkim badania krwi i poziomu hormonów u obojga partnerów. Mężczyźni powinni wykonać rozszerzone badanie nasienia. Kobietom zazwyczaj zleca się test wrogości śluzu szyjkowego, sprawdza się występowanie przeciwciał antypleminikowych, konieczna jest również regularna kontrola cyklu miesięcznego.
Proces leczenia niepłodności powinno się rozpocząć od najprostszych i najmniej inwazyjnych metod. Dzięki dobrze dobranej metodzie leczenia nawet 75% par zdiagnozowanych jako niepłodne może doczekać się upragnionego potomka.
Aby mogło dojść do poczęcia, przynajmniej jeden z jajowodów musi być drożny. Owulacja występuje na przemian – raz w jednym, raz w drugim jajniku. Można zatem wspomagać owulację w jajniku znajdującym się po stronie drożnego jajowodu. Szansa na zajście w ciążę pojawi się wówczas w co drugim cyklu. Jeżeli w jajowodzie znajdują się niewielkie zrosty, czasami wystarczy samo podanie kontrastu podczas badania diagnostycznego HSG. Można także wtłoczyć w nie strumień powietrza lub płynu. Przy dużych zrostach konieczne może okazać się wykonanie zabiegu ich usunięcia. Jeżeli niedrożność dotyczy obu jajowodów, najskuteczniejszą metodą leczenia niepłodności będzie przeprowadzenie zapłodnienia pozaustrojowego.
Jeżeli problemem są zaburzenia hormonalne u któregokolwiek z partnerów, przepisuje się odpowiednie dawki hormonów w celu uregulowania ich stężenia. Nieregularne cykle również należy wyrównać przy pomocy hormonów. Infekcje natomiast najczęściej leczy się, podając odpowiednie antybiotyki. Jeżeli niepowodzenia są spowodowane przez wrogi śluz, wprowadza się leczenie farmakologiczne.
Poważniejsze problemy, np. nieprawidłowa budowa macicy, torbiele czy mięśniaki, wymagają zabiegów inwazyjnych. Gdy jednak powyższe metody leczenia niepłodności nie przynoszą rezultatów, możliwa jest inseminacja lub procedura in vitro. Inseminacja polega na wprowadzeniu przez lekarza do macicy odpowiednio przygotowanego nasienia partnera. In vitro jest natomiast metodą pozaustrojowego zapłodnienia, podczas której w macicy umieszcza się zarodek zapłodniony w warunkach laboratoryjnych.
Wybór metody leczenia niepłodności zależy od jej przyczyny. Źródło problemów z poczęciem dziecka pomoże ustalić nam lekarz ginekolog. W razie konieczności dobierze on także odpowiednią metodę leczenia. W przypadku usilnych starań o dziecko zakończonych nieudanymi próbami warto udać się do specjalisty.
Istotne jest, aby diagnozie przyczyn niepłodności poddali się zarówno kobieta, jak i mężczyzna. Dopiero po szczegółowo zebranym wywiadzie lekarz zleca odpowiednie badania i jeśli jest taka konieczność, przepisuje leki bądź kieruje na bardziej szczegółowe testy diagnostyczne. Odpowiednio dobrana metoda leczenia niepłodności znacząco zwiększa szanse na poczęcie dziecka. Warto jednak wiedzieć, że proces leczenia niepłodności jest czasochłonny i niekiedy potrzebne są znaczne środki finansowe na wykonanie wszystkich zabiegów. Można się jednak starać o dofinansowanie do leczenia niepłodności.
Źródła: