Dlaczego warto jeść produkty owsiane? Jest co najmniej 10 powodów!

Produkty owsiane zawierają masę cennych składników prozdrowotnych, a ich dobroczynne działanie na nasz organizm z pewnością zaskoczy niejednego konsumenta. Regulacja stężenia cholesterolu, poprawa metabolizmu węglowodanów czy wspomaganie leczenia nadciśnienia to tylko niektóre korzyści wynikające z regularnego spożywania owsianki. Wszystkie te aspekty sprawiły, że produkty owsiane zaliczane są do żywności funkcjonalnej, która wpływa korzystnie na procesy fizjologiczne organizmu.

Czym jest żywność funkcjonalna?

Żywność funkcjonalna, oprócz oczywistej funkcji odżywczej, powinna także wykazywać konkretne właściwości prozdrowotne. Do grupy tej należą więc produkty spożywcze m. in. zwiększające odporność, spowalniające proces starzenia czy też sprzyjające leczeniu niektórych chorób. Początek żywności funkcjonalnej jest skorelowany z pojawieniem się na rynku japońskim produktów określanych jako FOSHU (Foods for Specified Health Use), które pełniły określone funkcje korzystne dla zdrowia.

Choć interpretacja żywności funkcjonalnej różni się nieznacznie w zależności od danego państwa, to zaliczamy do niej dwie ogólne grupy produktów:

• naturalnie zawierające składniki aktywne o funkcji prozdrowotnej (np. fermentowane produkty mleczne, olej lniany, płatki owsiane)
• wzbogacone o określone składniki warunkujące korzystne działanie na nasz organizm (np. margaryny witaminizowane lub wzbogacone w kwasy omega-3 i -6)

W Europie kontrolę nad oświadczeniami żywieniowymi i zdrowotnymi żywności funkcjonalnej sprawuje  Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności znany pod nazwą EFSA (European Food Safety Authority).

Doceńmy produkty owsiane!

Z całego panelu żywności funkcjonalnej, europejskie społeczeństwo wybiera najchętniej przetwory mleczne oraz produkty zbożowe, w tym owsiane.

Ogromne zalety owsa są znane i cenione już od dawna. W medycynie ludowej stosowany był jako środek przeciwgorączkowy, przeczyszczający, poprawiający odporność, a nawet jako lek przeciwko uzależnieniom opiatami. Obecnie znanych jest jeszcze więcej prozdrowotnych funkcji produktów owsianych polegających m. in. na regulacji gospodarki lipidowej i węglowodanowej organizmu. Wśród dodatkowych korzyści wynikających ze spożywania płatków owsianych, wymienia się efekt pobudzający, poprawiający koncentrację oraz zmniejszajacy uczucie zmęczenia i senności.

Obecnie poziom konsumpcji produktów pochodzących z owsa w Polsce szacuje się zaledwie na 3-5% jego całkowitej produkcji. Promowanie zdrowego trybu życia sprawia jednak, że do łask wraca klasyczna owsianka i produkty owsiane, które są odpowiednie nawet dla osób będących na diecie bezglutenowej. Do wyboru mamy np. płatki, kaszę, mąkę, otręby czy mleko owsiane. Owies zawiera ogromną ilość składników warunkujących jego prozdrowotne działanie, wśród których należy wymienić:

• błonnik (w tym β-glukany),
• przeciwutleniacze,
• witaminy i sole mineralne,
• kwasy polifenolowe,
• fitosterole.

Prozdrowotne działanie produktów owsianych to cały szereg korzyści dla naszego organizmu

Oto aż 10 powodów dlaczego warto regularnie sięgać po produkty owsiane!

• Udowodniono, że codzienne spożywanie porcji produktów owsianych (25 gramów), skutecznie obniża we krwi stężenie cholesterolu całkowitego oraz tzw. “złego cholesterolu” LDL. W efekcie zmniejszone zostaje ryzyko wystąpienia miażdżycy czy niedokrwiennej choroby serca. Za to dobroczynne działanie odpowiedzialne są głównie β-glukany i fitosterole, które dodatkowo zmniejszają wchłanianie tłuszczu oraz zwiększają wydzielanie kwasów żółciowych w naszym organizmie.
• Prawidłowe stężenie glukozy może być wspierane przez regularne spożywanie produktów owsianych. Powodują one wolniejszy poposiłkowy wzrost cukru we krwi oraz regulują wydzielanie insuliny. Dodatkowo, utrudniają wchłanianie węglowodanów w jelicie cienkim, co sprzyja stabilnej glikemii w organizmie.
• Działanie błonnika pokarmowego zawartego w produktach owsianych korelowane jest korzystnym wpływem na regulację ciśnienia tętniczego. Menu bogate w owies jest więc formą profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego, które są przyczyną wielu zgonów na całym świecie.
• Płatki owsiane zmniejszają uczucie głodu i na długo pozostawiają uczucie sytości. Poza tym mają niski indeks glikemiczny (58) i zdecydowanie lepiej wypadają w tym aspekcie niż ich kukurydziane odpowiedniki (87). Niektóre składniki surowców owsianych (np. β-glukany oraz amylodekstryny) wchodzą w skład produktu zwanego oatrim, który jest zamiennikiem tłuszczu dostarczającym aż 9 razy mniej kalorii niż tradycyjne smarowidła. Wszystkie te czynniki mają szczególne znaczenie u osób z cukrzycą oraz w profilaktyce i leczeniu otyłości, co sprawia, że produkty owsiane stanowią ważny element diety osób, u których konieczna jest redukcja masy ciała.
• Prawdopodobnie produkty owsiane wpływają także zbawiennie na mikrobiotę jelita człowieka. Rozwój dobroczynnych bakterii z rodzaju Lactobacillus związany jest z regularnym spożywaniem otrębów, które są szczególnie bogate w błonnik pokarmowy. Prawidłowy profil mikrobiologiczny oraz zwiększone wydzielanie kwasu octowego, propionowego czy masłowego to doskonała profilaktyka stanów zapalnych oraz nowotworów jelita grubego.

• W płatkach owsianych znajdziemy tokotrienol, tokoferol, karotenoidy czy kwasy polifenolowe. Są to cenne antyoksydanty, które wspierają walkę z wolnymi rodnikami, prowadząc tym samym do spowolnienia procesów starzenia oraz poprawy funkcjonowania całego organizmu. Przeciwutleniacze z owsa są dobrze przyswajalne, co stanowi je doskonałą ochroną przed stresem oksydacyjnym siejącym spustoszenie w naszym organizmie.
• Produkty owsiane to źródło wartościowego białka oraz aminokwasów egzogennych (np. lizyny, metioniny, tyrozyny). Dodatkowo, zawierają tiaminę (witamina B1), witaminę E, kwas pantotenowy (witamina B5) oraz sole mineralne. Owsianka jest więc doskonałym wyborem na śniadanie, który nie tylko nasyci, ale i uzupełni w organizmie cenne składniki odżywcze i budulcowe.
• Produkty owsiane dają duże pole do popisu w kuchni. Możemy przyrządzić z nich pyszne desery, ale i wykorzystać je do przygotowania potraw wytrawnych. Doskonałym przykładem jest tu panierka do kotletów z płatków owsianych, które znakomicie zastępują popularną bułkę tartą.
• Mimo obecności glutenu, produkty owsiane są bezpieczne dla osób będących na diecie bezglutenowej, w tym chorujących na celiakię. Należy wybierać jednak produkty ze sprawdzonego źródła, tak by uniknąć ryzyka zanieczyszczenia owsa innymi zbożami zawierającymi gluten.
• Płatki owsiane doskonale nadają się do wykonania zabiegów pielęgnacyjnych. Działają nawilżająco, lekko złuszczająco oraz ściągająco. Mogą stanowić podstawę maseczek, peelingów oraz leczniczych kąpieli. Ich dobroczynne działanie na skórę sprawia, że mogą być pomocne w leczeniu łuszczycy czy różnego rodzaju wyprysków.

Żywność funkcjonalna to forma przenikania się codziennych posiłków z profilaktyką i leczeniem niektórych chorób, co w efekcie pozwala dłużej zachować zdrowie i siły witalne. Produkty owsiane otwierają drogę do korzystania z ich dobrodziejstw w aspekcie regularnego wykorzystywania żywności funkcjonalnej w naszej diecie.

Źródła:

• Gibiński, M., Gumul, D., & Korus, J. (2005). Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych. Żywność: nauka-technologia-jakość, 12(45), Supl.), 49-60,
• Korbutowicz, T. (2018). Żywność funkcjonalna na rynku światowym. Studia i Prace WNEiZ US, (53 T. 2. Gospodarka regionalna i międzynarodowa), 209-220,
• Lange, E. (2010). Produkty owsiane jako żywność funkcjonalna. Żywność Nauka Technologia Jakość, 17(3),
• Zdrojewicz, Z., Lubańska, A., & Wyderkowska, A. (2017). Wpływ spożywania płatków owsianych na organizm człowieka. Med Rodz, 20(2):118-123.