Alergia na kurz i roztocza – jak z nią walczyć?

Ocenia się, że już ponad 6 milionów Polaków cierpi na alergię na kurz i roztocza, co plasuje ten alergen na pierwszym miejscu listy najczęściej uczulających substancji naturalnych (według badania Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce – ECAP). Choć często bagatelizowane, schorzenie to może naprawdę utrudnić normalne funkcjonowanie, a nawet doprowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Sprawdź, po czym je rozpoznać i jak walczyć z roztoczami w domu!

Czym są roztocza kurzu domowego?

Roztocza to nic innego jak mikroskopijnej wielkości pajęczaki, których środowiskiem życia jest kurz domowy. Żywiące się przede wszystkim złuszczonym naskórkiem ludzkim, zamieszkują miejsca, w których się znajduje, czyli przede wszystkim w pościeli, materacach, dywanach oraz pluszowych zabawkach. Rozwojowi roztoczy kurzu domowego sprzyja nie tylko dostęp do pożywienia, ale również określone warunki otoczenia, a dokładnie temperatura pomiędzy 20-25°C i względna wilgotność powietrza na poziomie 60-80%.

Wyróżnia się aż 45 tysięcy gatunków roztoczy, ale alergię wywołują jedynie te żyjące w kurzu domowym. Za najbardziej alergenne uznawane są gatunki Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae.

Choć roztocza kurzu domowego produkują aż 30 białek, które mogą uczulać, to nie one stanowią największe zagrożenie dla alergików. Są nim odchody zawierające dwa bardzo silne alergeny – Der p 1 i Der f 1. Biorąc pod uwagę fakt, że łączna masa odchodów produkowanych przez jednego pajęczaka 200-krotnie przekracza masę jego ciała – jest to dość poważny problem.

Po czym rozpoznać alergię na roztocza?

Stuprocentową pewność co do tego, czy cierpisz na alergię na kurz i roztocza, możesz uzyskać jedynie po wykonaniu testów alergicznych. Twoją czujność powinny jednak wzbudzić następujące objawy:

• zatkany nos i spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina – zazwyczaj od razu po przebudzeniu,
• pogorszenie węchu,
• długotrwale utrzymujący się wodnisty katar,
• częste kichanie,
• zaczerwienione i łzawiące oczy,
• świąd skóry i pokrzywka.

Zignorowana i nieleczona alergia na roztocza może doprowadzić do poważnej choroby zwanej astmą oskrzelową. Jej pierwszymi objawami są ostre napady duszności oraz ciężki, świszczący oddech.

Alergia na kurz i żyjące w nim roztocza może się nasilać przede wszystkim podczas sprzątania, gdy skóra ma bezpośredni kontakt z alergenem, a także po wejściu do długo niewietrzonych i wilgotnych pomieszczeń. Właśnie z tego powodu objawy są najbardziej dotkliwe jesienią i zimą – w sezonie grzewczym rzadziej wietrzy się mieszkania, w wyniku czego stężenie alergenów w powietrzu jest wyższe niż przez pozostałą część roku.

Jak walczyć z roztoczami w domu?

Całkowite wytępienie tych niewielkich pajęczaków nie należy do łatwych zadań, gdyż wymaga:

• zupełnego usunięcia kurzu, w którym żyją,
• obniżenia wilgotności powietrza do ok. 40-45%, 
• pozbycia się ich za pomocą niskiej (ok. -20°C) lub wysokiej (ok. 60°C) temperatury.

Możesz jednak walczyć z roztoczami w domu na bieżąco. Oto kilka sposobów, które warto wykorzystać w domu alergika:

• Odkurzaj dom tak często, jak tylko możesz. Pamiętaj, by na czas sprzątania otworzyć okna i założyć na twarz maseczkę chroniącą przed wdychaniem alergenów. Używaj odkurzacza nie tylko na podłodze, ale też na materacach i tapicerowanych meblach.
• Kurz najłatwiej ścierać wtedy, gdy jest mokry. Zanim się za to zabierzesz, spryskaj powierzchnię środkiem antystatycznym lub wodą.
• Pozbądź się zbędnych tekstylnych dekoracji (np. dywany czy zasłony), w których mogą namnażać się roztocza.
• Regularnie wietrz dom, szczególnie w sezonie grzewczym. 
• Pamiętaj o częstym, najlepiej cotygodniowym praniu i dezynfekcji pościeli.

Pościel dla alergika – jak ją prać, by pozbyć się roztoczy?

Roztocza bytują wszędzie tam, gdzie gromadzi się kurz i ludzki naskórek. Miejscem, które szczególnie sprzyja ich namnażaniu, jest jednak łóżko – dlatego to właśnie kwestia prania pościeli powinna być priorytetem dla osób cierpiących na alergię na roztocza. Do niedawna za skuteczny sposób uważano pranie w wysokiej temperaturze – 60 i więcej stopni Celsjusza. Jednak od kiedy na rynku są dostępne środki piorące z formułą dezynfekcji, temperaturę prania można obniżyć do 40 stopni.

Biorąc pod uwagę wyjątkową wytrzymałość tych niewielkich pajęczaków, warto zwrócić uwagę na to, aby:

• Prać pościel, tkaniny i ubrania przy użyciu hipoalergicznych środków do prania o właściwościach dezynfekujących, stosując się do instrukcji producenta widocznej na opakowaniu. Tego typu środki (proszki, płyny do prania) usuwają uczulające odchody roztoczy, ale też skutecznie zwalczają całe ich kolonie.
• Zmieniać pościel i koce co 1 lub maksymalnie 2 tygodnie.
• Wymrażać to, czego nie możesz wyprać. Wystarczy 48 godzin w zamrażalniku w temperaturze w okolicach -20°C, a roztocza nie będą miały szans na przeżycie.

Jeśli objawy alergii na roztocza są wyjątkowo dokuczliwe, możesz zdecydować się na immunoterapię alergenową, czyli tzw. odczulanie u lekarza. W przypadku tego konkretnego alergenu skuteczność tej metody wynosi nawet do 80%, a chorzy zazwyczaj uwalniają się od nieprzyjemnych dolegliwości na ok. 5-10 lat.

Pomocna może się okazać również zmiana pościeli na taką, która nie będzie sprzyjać rozwojowi roztoczy. Wystarczy wymienić puchowe kołdry i poduszki na wykonane z syntetycznych materiałów, które w mniejszym stopniu zatrzymują kurz. Przez osoby szczególnie wrażliwe doceniana jest również tzw. barierowa pościel dla alergika, wyposażona w dodatkową, syntetyczną warstwę zapobiegającą przedostawaniu się kurzu do jej wnętrza.