Alpelisib – nowa szansa na leczenie nowotworów u kobiet
Guzy piersi są obecnie najbardziej powszechnym typem nowotworów złośliwych występującym u kobiet. Wykryte zbyt późno przyczyniają się do śmieci wielu z nich. Na całym świecie liczne grupy naukowców poszukują nowych leków oraz strategii terapeutycznych, które mają pomóc w leczeniu bardzo agresywnych i zaawansowanych nowotworów piersi. Jednym z takich nowych leków jest Alpelisib.
Co to jest Alpelisib?
Alpelisib jest doustnym, biodostępnym inhibitorem kinazy fosfatydyloinozytolu 3 (PI3K), która odgrywa istotną rolę w procesie nowotworzenia. Mutacje PIK3CA są często spotykane w różnych rodzajach raka u ludzi, najczęściej przy powstawaniu guzów litych głowy, szyi, żołądka, jajników czy piersi. W maju 2019 roku lek ten został oficjalnie zatwierdzony przez amerykańskie FDA w połączeniu z fulwestrantem w terapii hormonalnej leczenia nowotworów piersi u kobiet i u mężczyzn po menopauzie, z dodatnim receptorem hormonu (HR) i ujemnym receptorem ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu (HER2), przy zaawansowanym lub przerzutowym raku piersi powstałym w wyniku mutacji PIC2CA. W 2020 roku został zatwierdzony przez Europejską Agencję Leków.
Jaki jest mechanizm działania Alpelisibu?
Szlak kinazy 3-fosfatydyloinozytolu, czyli PI3K to rodzina kinaz lipidowych składająca się z trzech klas: I, II, III. Odgrywa on kluczową rolę w procesie regulacji proliferacji, wzrostu i przeżycia komórek. Dokładna analiza tego szlaku wykazała, że może on być genetycznie zmieniony w przypadku ludzkiego raka. W wyniku sekwencjonowania genów odkryto gen PIK2CA. Jest to onkogen, który prowadzi do uzyskania aktywacji funkcji katalitycznej izoformy p110α. Konsekwencją tego procesu jest nieregulowany szybki wzrost komórek oraz ich proliferacja.
Alpelisib selektywnie hamuje kinazy I klasy PI3K p110α, dzięki temu zmniejsza skutki mutacji PIK2CA. Efektem tego jest zmniejszenie ryzyka śmierci pacjentów o ponad 35% oraz zahamowanie progresji choroby. Lek ten często podawany jest razem z innym lekiem przeciwnowotworowym – Fulwestrantem, który wiąże i blokuje receptor estrogenowy (ER). Skojarzenie tych dwóch leków daje lepsze efekty klinicznie u pacjentów niż podawanie ich oddzielnie.
Jakie są działania niepożądane Alpelisibu?
Na podstawie dotychczasowych badań klinicznych nad tym lekiem stwierdzono, że Alpelisib jest bezpieczny, ale u niektórych pacjentów zaobserwowano:
- reakcje skórne oraz rumień wielopostaciowy,
- wysoki poziom cukru we krwi ze względu na udział PIK3CA w regulacji stężenia glukozy,
- podniesiony poziom kreatyniny, sugerujący negatywny wpływ leku na nerki,
- niską liczbę krwinek,
- biegunki,
- infekcje dróg oddechowych mogące prowadzić do zapalenia płuc,
- wymioty,
- wypadanie włosów,
- zmęczenie,
- utratę apetytu.
Jak stosować Alpelisib?
Rekomendowana dzienna dawka leku to 300 mg, przyjmowana jako dwie tabletki po 150 mg najczęściej rano przed posiłkiem.
Alpelisib jest pierwszym zarejestrowanym na świecie lekiem hamującym wpływ PIK2CA na rozwój zaawansowanych guzów piersi. Obecnie trwają dalsze badania kliniczne nad tą substancją, aby sprawdzić jej skuteczność w leczeniu innych nowotworów związanych z onkogennym PIK2CA. To nadzieja na wydłużenie życia wielu chorych oraz poprawę rokowań zwłaszcza przy późno zdiagnozowanych zaawansowanych nowotworach.
Przeczytaj również:
Profilaktyka raka piersi – czy możemy zapobiec chorobie?
Rehabilitacja po mastektomii
Mikropigmentacja medyczna piersi. Poznaj inne oblicze makijażu permanentnego
Jak przygotować się do mammografii?
Źródła:
- Armaghani A, Sook H. Alpelisib in the treatment of breast cancer: a short review on the emerging clinical data. Breast cancel 2020; 12: 251-258.
- Samulels Y., Waldmann T. Oncogenic mutations of PIK3CA in human cancers. Curr Top Microbiol Immunol. 2010: 347: 21-41.
- Andre F., Ciruelos E., Rubovszky G., Campone M., Loibl S., Rugo HS., Iwata H., Conte P., Mayer IA, Kaufmann B. Yamashita T., Lu YS. Alpelisib for PIK3CA-mutated hormone receptor-positive advanced breast cancel. N Engl J Med. 2019; 380; 1929-1940.
