Włókniak. Kiedy trzeba go usunąć?

Czym jest włókniak?

Włókniak, czyli inaczej fibroma, to niezłośliwy nowotwór często spotykany u osób dorosłych. Zwykle nie jest powodem do niepokoju, jednak z uwagi na jego wygląd i często widoczną na co dzień lokalizację, może sprawiać problemy natury estetycznej. Włókniaki mogą występować w różnych okolicach ciała i mieć różne rozmiary. Zmiana może być miękka i uszypułowana lub twarda, zlokalizowana tuż pod naskórkiem, wyczuwalna przy dotyku jako zbity guzek. 

Wyróżniamy dwa rodzaje włókniaków: miękkie i twarde. 

Włókniak miękki – kiedy może się pojawić?

Włókniak miękki to zmiana skórna zbudowana z hiperplastycznej skóry właściwej i naskórka. Występuje bardzo często u osób powyżej 40. roku życia, choć może pojawić się w każdym wieku.

Szacuje się, że włókniaki miękkie można zdiagnozować u 25-46% osób dorosłych.

Mogą towarzyszyć one chorobom wchodzącym w skład tzw. zespołu metabolicznego, takim jak cukrzyca, insulinooporność, otyłość, dyslipidemie czy nadciśnienie tętnicze.

Włókniaki miękkie objawiają się jako pojedyncze lub mnogie, występujące w skupiskach, uszypułowane zmiany skórne o cielistej lub lekko brązowej barwie. Zwykle są wielkości kilku milimetrów, jednak mogą osiągać wymiary nawet kilku centymetrów. Najczęściej lokalizują się w fałdach skórnych, np. w pachwinach, na szyi, karku, pod pachami, pod piersiami lub w okolicach powiek. Podejrzewa się, że przyczyną ich powstania może być przewlekłe drażnienie skóry w tych okolicach.  

Włókniaki miękkie rozpoznaje się na podstawie wyglądu i charakterystycznej lokalizacji. Przy rozpoznaniu należy uwzględnić schorzenia o podobnych objawach, w tym nerwiakowłókniaki, uszypułowane znamiona skórne oraz brodawki łojotokowe, a także wykluczyć zmiany nowotworowe. 

Włókniak twardy – jak wygląda?

Włókniak twardy, zwany inaczej dermatofibromą, to uwypuklenie skóry powstające na skutek nadmiernej proliferacji fibroblastów. Występuje głównie u osób między 20. a 50. rokiem życia. Przybiera postać wyczuwalnego powyżej poziomu skóry guzka o barwie od jasnobrązowej do czerwono-brązowej, a jego pojawienie się może być poprzedzone ukąszeniem owada lub zapaleniem mieszka włosowego. Zwykle jest to zmiana pojedyncza, jednak u części osób, np. u chorych z zaburzeniami odporności, mogą występować mnogie włókniaki.

Włókniaki twarde najczęściej osiągają niewielkie rozmiary rzędu kilku milimetrów i są przesuwalne wobec podłoża. Przeważnie lokalizują się na kończynach dolnych i nie towarzyszą im inne objawy, chociaż część chorych skarży się na świąd i tkliwość zmiany przy ucisku.  

Włókniak w piersi

Gruczolakowłókniak, znany również jako fibroadenoma piersi, jest jednym z najczęstszych łagodnych guzków, które rozwijają się w tkance piersiowej u kobiet. Ten rodzaj guza składa się zarówno z tkanki gruczołowej, jak i włóknistej, stąd jego nazwa.

Gruczolakowłókniaki występują zazwyczaj u młodych kobiet w wieku reprodukcyjnym, choć mogą również pojawić się u kobiet w starszym wieku. Zwykle mają postać pojedynczego guzka lub kilku guzków o średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Mogą być okrągłe lub owalne, a ich konsystencja jest sprężysta i ruchoma. Większość gruczolakowłókniaków jest bezbolesna, przez co trudno je zauważyć. Często pacjentki odkrywają je podczas rutynowego badania lekarskiego lub samobadania piersi. Jeśli guzki są większe, pacjentki mogą odczuwać dyskomfort lub lekki ból.

Diagnoza gruczolakowłókniaka opiera się na badaniu fizycznym, mammografii i ultrasonografii piersi. W większości przypadków guz jest łagodny, jednak czasami trudno odróżnić go od raka piersi na podstawie samych badań obrazowych. W takich sytuacjach lekarz może zlecić wykonanie biopsji, aby wykluczyć obecność raka.

Jeśli gruczolakowłókniak jest mały i nie powoduje u pacjentki żadnych dolegliwości, często nie wymaga żadnego leczenia. W takich przypadkach zaleca się regularne monitorowanie guza za pomocą mammografii lub ultrasonografii. Jeśli jednak powoduje dyskomfort lub powiększa się, konieczne może być usunięcie go chirurgicznie.

Większość gruczolakowłókniaków nie zwiększa ryzyka rozwoju raka piersi. Jednak kobiety z rozpoznanym guzem mogą być bardziej narażone na pojawienie się kolejnych guzków w przyszłości. Dlatego tak ważne jest regularne badanie piersi oraz świadomość własnego ciała, a w razie wątpliwości – kontakt z lekarzem.

Włókniak na skórze – jak go usunąć? 

Lekarz może zalecić usunięcie włókniaka, gdy guzek powoduje dolegliwości, jest duży, rośnie szybko lub istnieje podejrzenie innej patologii. Można go usunąć na różne sposoby. Zależą one od jego wielkości, lokalizacji, preferencji pacjenta i zaleceń lekarza. 

Najczęściej stosowane metody usuwania włókniaków to:

• Usunięcie chirurgiczne (resekcja) – polega na usunięciu guzka chirurgicznie. Zabieg jest wykonywany ambulatoryjnie, co oznacza, że pacjent nie wymaga dłuższego pobytu w szpitalu. Podczas resekcji włókniaka chirurg usuwa guzek w całości za pomocą skalpela lub specjalnych nożyczek. Za pomocą tej metody mogą zostać usunięte włókniaki twarde i miękkie.
• Krioterapia – polega na zamrażaniu włókniaka miękkiego za pomocą ciekłego azotu. Niska temperatura niszczy jego komórki. Krioterapia jest stosunkowo bezpieczna i mało inwazyjna, jednak nie zawsze skuteczna w przypadku większych guzków.
• Elektrokoagulacja – metoda ta wykorzystuje prąd o wysokiej częstotliwości do usunięcia włókniaka miękkiego. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym.
• Laser CO2 – lekarz usuwa włókniak miękki za pomocą wiązki laserowej. Metoda ta jest polecana ze względu na niską inwazyjność zabiegu. Blizna po usunięciu włókniaka często jest niewidoczna.

W niektórych przypadkach, szczególnie gdy włókniak jest mały i nie powoduje dolegliwości, lekarz może zdecydować się na regularne monitorowanie guzka za pomocą mammografii lub ultrasonografii. Jeśli guzek nie rośnie i nie przysparza pacjentowi żadnych problemów, jego usuwanie może nie być konieczne

To lekarz powinien podjąć decyzję, która z metod usuwania włókniaka będzie najlepsza dla pacjenta.