Grypa żołądkowa. Jak leczyć, co jeść podczas choroby?
Grypa żołądkowa (potocznie zwana jelitówką) to powszechna infekcja układu pokarmowego, wywołująca objawy takie jak biegunka, wymioty, bóle brzucha i gorączka. Jej przebieg bywa uciążliwy, a nawet niebezpieczny, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Jak radzić sobie z grypą żołądkową?

Grypa żołądkowa – przyczyny
W Europie grypę żołądkową u dzieci do 5. roku życia wywołują rotawirusy. Zakażenie to jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ z reguły prowadzi do długo utrzymujących się objawów.
Oprócz rotawirusów nieżyt żołądkowo-jelitowy mogą wywoływać norowirusy (głównie u osób dorosłych). Z kolei bakteriami, które wywołują nieżyt, są zazwyczaj Campylobacter, Salmonella lub ich toksyny.
Do zakażenia dochodzi poprzez:
- picie skażonej wody,
- zjedzenie nieodpowiednio przygotowanego posiłku,
- kontakt z osobą zakażoną.
Grypa żołądkowa – objawy
Do objawów grypy żołądkowej należą:
- nudności, wymioty,
- biegunka (może być krwawa, śluzowata),
- silne, kurczowe bóle brzucha, jamy brzusznej,
- apatia, osłabienie, bóle głowy, gorączka, bóle mięśni,
- odwodnienie.
Grypa żołądkowa – profilaktyka
W Polsce są dostępne na receptę szczepionki przeciwko rotawirusom. Dzięki nim można zmniejszyć ryzyko wystąpienia nieżytu żołądkowo-jelitowego o ciężkim przebiegu u dziecka. Skuteczność szczepionek została udowodniona kliniczne. Po zastosowaniu szczepionki liczba zakażonych rotawirusem zmniejszyła się w każdej badanej grupie wiekowej (dzieci).
Grypa żołądkowa – leczenie
Środki nawadniające
Najskuteczniej działa nawadnianie doustne. W cięższych przypadkach, kiedy dochodzi do znacznego odwodnienia, zaburzeń świadomości, konieczne jest nawadnianie dożylne.
Pij wodę w małych porcjach oraz elektrolity. W aptekach są dostępne preparaty, również dla dzieci, w postaci tabletek lub saszetek do rozpuszczenia, o różnych smakach.
Małym dzieciom nie podawaj soków owocowych ani napojów słodzonych (zawierających cukry proste), ponieważ mogą nasilać wymioty i biegunkę.
Leki przeciwwymiotne
Większość preparatów hamujących uporczywe wymioty jest dostępna jedynie na receptę. Bez recepty możesz otrzymać jedynie dimenhydrant lub wyciągi z kłącza imbiru, które hamują odruch wymiotny i nudności. Wyciągi te występują w postaci kropel, pastylek i cukierków. Można również zastosować starty imbir dodany do herbaty.
Leki przeciwbiegunkowe
Są stosowane w uporczywych biegunkach, które mogą być krwawe lub z towarzystwem gorączki. Najczęściej podawaną substancją leczniczą jest loperamid (u osób dorosłych). Z kolei dzieciom, ale także i dorosłym można podawać diosmektyt.
Podawanie węgla leczniczego na biegunkę nie ma potwierdzonego naukowo działania.
Antybiotyki
Antybiotyki stosuje się wówczas, gdy przyczyną grypy jelitowej są bakterie. Lekarz decyduje o konkretnej substancji leczniczej oraz sposobie jej podania.
Nie stosuj antybiotyków, które masz w domu, które np. zażywały wcześniej inne osoby (do innego schorzenia).
Grypa żołądkowa – co jeść?
Dieta podczas grypy żołądkowej powinna ograniczyć się do lekkostrawnych posiłków. Unikaj głodówek czy długich przerw między posiłkami. Porcje powinny być niewielkie, ale spożywane regularnie (4-5 posiłków w ciągu doby).
Do produktów zalecanych podczas infekcji należą:
- pieczywo pszenne lub pszenno-żytnie,
- płatki owsiane,
- ryż biały,
- chude mięso (kurczak, indyk),
- owoce bez skórki (banany, jabłka),
- gotowane warzywa (marchewka, ziemniaki),
- suchary, biszkopty,
- napoje – woda niegazowana, słaba herbata.
Do diety warto także włączyć probiotyki. Skrócą one czas trwania choroby i zmniejszą liczbę oddawanych stolców. Tego typu preparaty zaleca się stosować nawet do 2 tygodni po ustąpieniu objawów choroby.
Co pić w trakcie grypy żołądkowej?
W okresie choroby pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu. Po każdym ataku wymiotów lub luźnym wypróżnieniu wypij szklankę chłodnej wody mineralnej, małymi łykami. Sięgnij również po elektrolity. Preparaty nawadniające o odpowiednich składach są dostępne w aptekach bez recepty. Możesz pić również słabe napary gorzkiej herbaty lub ziół (np. mięta, rumianek).
Grypa żołądkowa – czego unikać w diecie?
Podczas choroby unikaj produktów bogatych w błonnik, smażonych, tłustych, konserwowanych, marynowanych, wędzonych, mlecznych, a także słodkich soków owocowych i napojów gazowanych. Mogą one nasilać biegunkę, ponieważ zawierają dużą ilość cukrów.
Produkty przeciwwskazane podczas choroby:
- pieczywo graham,
- słodzone płatki śniadaniowe,
- ryż brązowy,
- tłuste produkty mleczne, tłuste mleko,
- tłuste mięso (wołowe, wieprzowe),
- owoce suszone lub konserwowe,
- warzywa – cebula, buraki, papryka,
- napoje – słodzone, gazowane, kawa (szczególnie z mlekiem), alkohol,
- przyprawy (w szczególności ostre).
Co jeść, gdy grypa żołądkowa ustąpi?
Powrót do diety sprzed choroby powinien być stopniowy.
Przynajmniej przez tydzień po ustąpieniu objawów utrzymuj dietę lekkostrawną. W tym czasie flora bakteryjna i błona śluzowa żołądka będą się regenerować.
Po upływie tego czasu do diety powoli można włączyć nabiał (jogurty, nietłusty ser biały), a następnie kasze, np. jęczmienną lub jaglaną. Przez kolejne 2-3 tygodnie unikaj ciężkostrawnych potraw – smażonego lub wędzonego mięsa i ryb oraz różnego rodzaju konserw i marynat.
Na samym końcu do diety można włączyć warzywa kapustne (czerwona i biała kapusta, brokuł, kalafior) i strączkowe (bób, fasola, groch).
- Cianciara J., Juszczyk J., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Lublin 2007.
- Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Warszawa 2010.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2004.