Salmonella. Jak objawia się zakażenie?

Salmonella – jak dochodzi do zakażenia?

Bakterie Salmonella zakażają zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Można je spotkać głównie u drobiu, ale również u zwierząt gospodarskich, takich jak świnie czy owce, a nawet u zwierząt domowych. Salmonella kolonizuje przewód pokarmowy zakażonego stworzenia. U człowieka możliwe jest zarówno objawowe zakażenie, jak i bezobjawowe nosicielstwo bakterii. W obu przypadkach taka osoba może zakażać innych.

Do zarażenia Salmonellą może dojść przez:

• drogę pokarmową – zjedzenie zanieczyszczonych jaj, mięsa drobiowego, majonezu czy mleka;
• bezpośredni kontakt z zakażonym człowiekiem lub zwierzęciem;
• picie wody zanieczyszczonej odchodami – w ten sposób powstają tzw. epidemie wodne, głównie w krajach rozwijających się.

Salmonella – objawy

Objawy zakażenia Salmonellą rozwijają się po 10-48 godzinach. Salmonelloza najczęściej objawia się dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. Bakterie, po dostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka, wędrują do końcowego odcinka jelita cienkiego i początkowego odcinka jelita grubego. Tam wnikają do nabłonka jelitowego i wywołują w nim rozwój reakcji zapalnej. Drogą układu chłonnego mogą dostać się dalej do węzłów chłonnych, wątroby i śledziony. U osób z obniżoną odpornością bakterie mogą rozprzestrzeniać się dalej do odległych narządów, powodując ciężkie zakażenie ogólnoustrojowe.

Najczęstsze objawy zakażenia Salmonellą to:

• silne bóle brzucha o charakterze kurczowym, z nagłym parciem na stolec;
• biegunka, zwykle wodnista o zielonkawym zabarwieniu, niekiedy z domieszką krwi;
• śluz;
• nudności i wymioty;
• gorączka lub stan podgorączkowy.

U osób z obniżoną odpornością, np. leczących się onkologicznie, zakażenie może przybrać postać zapalenia:

• pęcherzyka żółciowego,
• płuc,
• kości i stawów,
• nerek,
• wsierdzia,
• opon mózgowo-rdzeniowych.

W niektórych przypadkach może rozwinąć się nawet ciężka sepsa z niewydolnością wielonarządową.

Salmonella u dzieci 

Zakażenie Salmonellą u dzieci przebiega najczęściej pod postacią zakażenia żołądkowo-jelitowego. U młodszych dzieci ryzyko rozwoju zakażenia narządowego jest większe niż u dorosłych. Ryzyko to jest również wyższe, podobnie jak w innych grupach wiekowych, u pacjentów obciążonych niektórymi chorobami przewlekłymi i zaburzeniami odporności. 

Najczęstszy objaw salmonellozy u dzieci to biegunka, niekiedy z domieszką krwi. Występują też: gorączka, dreszcze, bóle mięśni i głowy, wymioty.

U dzieci poniżej 1. roku życia, z zaburzeniami odporności czy niektórymi chorobami przewlekłymi istnieje podwyższone ryzyko rozwoju bakteriemii i postaci inwazyjnych zakażenia, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie kości i szpiku, zapalenie stawów, zapalenie płuc czy zakażenia innych tkanek. Dzieci poniżej 5. roku życia mogą również częściej być nosicielami bakterii niż dzieci starsze i osoby dorosłe.

Salmonella – leczenie

W przypadku łagodnego przebiegu nie ma wskazań do stosowania antybiotyku. Jest to uzasadnione faktem, że zastosowanie antybiotyku zwiększa ryzyko rozwoju bezobjawowego nosicielstwa Salmonelli. Antybiotyk stosuje się natomiast w zakażeniach uogólnionych, z zajęciem narządów wewnętrznych, w sepsie, zakażeniach przedłużających się i o ciężkim przebiegu oraz u pacjentów narażonych na ciężki przebieg choroby ze względu na występujące u nich osobnicze czynniki ryzyka.

W przypadku objawów żołądkowo-jelitowych standardowe leczenie polega na uzupełnianiu płynów. Możesz też zaopatrzyć się w elektrolity.

W przypadku znacznego odwodnienia konieczna może się okazać hospitalizacja i dożylne uzupełnienie utraconych płynów. W każdym przypadku ostateczną decyzję o sposobie i miejscu leczenia podejmuje lekarz, po ocenie stanu pacjenta i występujących u niego czynników ryzyka.

Jak uniknąć zakażenia salmonellą?

• Sprawdzaj źródła kupowanych produktów spożywczych i upewnij się, że pochodzą one z zaufanych zakładów produkcyjnych. W przypadku mięsa i jaj – że ich wytwarzanie nadzoruje weterynarz.
• Aby uniknąć salmonelli w jajkach, podczas ich zakupu sprawdź, czy nie są zabrudzone lub uszkodzone.
• Jajka przechowuj osobno w zamkniętym pojemniku tak, aby nie miały kontaktu z innymi produktami spożywczymi, zwłaszcza owocami czy warzywami spożywanymi bez obróbki termicznej. 
• Przed użyciem surowych jajek koniecznie sparz ich skorupki wrzątkiem.
• Przed salmonellą w mięsie może uchronić krojenie i przygotowywanie go przy pomocy osobnych przyrządów kuchennych, przeznaczonych wyłącznie do tego celu. Najlepiej po umyciu dodatkowo je wyparz. 
• Surowe mięso, podobnie jak jajka, przechowuj w zamkniętym pojemniku, aby chronić je przed kontaktem z innymi produktami spożywczymi.
• Nie spożywaj surowego mięsa.
• Nie myj mięsa przed przyrządzeniem. Może to spowodować rozprzestrzenienie bakterii na okoliczne powierzchnie, skąd przedostać się mogą na niezakażone wcześniej produkty spożywcze. Ta sama zasada dotyczy jajek, które mają zostać poddane obróbce termicznej.
• Po każdym kontakcie z surowym mięsem lub jajkami dokładnie umyj ręce pod ciepłą bieżącą wodą z detergentem.
• Dokładnie myj warzywa i owoce przed spożyciem.

Przeczytaj również:
Salmonella w ciąży