Kolano skoczka – kto jest na nie narażony?

Kolano skoczka – czynniki ryzyka 

Choć mówimy o mechanicznym uszkodzeniu ścięgna, to istnieje wiele czynników sprzyjających rozwojowi tego typu patologii, takich jak: 

• wiotkość więzadeł, 
• nieprawidłowa biomechanika stopy, 
• niestandardowa wysokość rzepki, 
• osłabiony mięsień czworogłowy uda, 
• toczące się inne stany zapalne w obrębie kolana, 
• zbyt duże obciążenia i częstotliwość treningów, 
• zbyt twarde podłoże w miejscu treningów. 

Kolano skoczka – objawy 

Objawem tendinopatii rzepki jest ból pojawiający w przedniej części kolana, poniżej rzepki o charakterze jedno- lub obustronnym. Wraz ze wzrostem obciążeń na mięśnie prostowniki kolana ból będzie się nasilać. Charakterystyczne dla tego bólu jest natychmiastowe pojawienie po rozpoczęciu obciążania kolana i szybkie ustąpienie po zaprzestaniu, bardzo rzadko występuje on więc w spoczynku. Ćwiczenia rozgrzewające mogą go złagodzić, natomiast zwykle powraca ze wzmożoną siłą dnia kolejnego. W stadium zaawansowanym może dojść do stałego utrzymywania się bólu, a nawet zerwania ścięgna.  

Kolano skoczka – diagnostyka 

W celu potwierdzenia diagnozy stosuje się  badania obrazowe USG lub MRI stawu kolanowego, które będą wskazywać na zmieniony sygnał ze strony więzadła rzepki, co może świadczyć o jego uszkodzeniu. Dolegliwościami błędnie mylonymi z kolanem skoczka bywają zespół zakleszczenia ciała tłuszczowego Hoffy (ang. Fat pad syndrome), bóle ze strony stawu rzepkowo-udowego czy uszkodzenia błony maziowej (ang. Plica injuries). 

Główną różnicą pomiędzy tendinopatią rzepki a syndromem Hoffy jest lokalizacja. Bóle związane z zakleszczeniem ciała tłuszczowego są zlokalizowane w przednio-dolnej części kolana i nasilają się podczas krańcowego zakresu wyprostu lub podczas ucisku na okolicę ciała Hoffy. 

Konflikt w stawie rzepkowo-udowym jest mniej jasny do rozróżnienia z tendinopatią rzepki, lecz dotyka zwykle osoby praktykujące aktywności o mniejszym obciążeniu więzadła rzepki takie jak: chodzenie, bieganie czy rower. Zwykle też objawy ulegają zmniejszeniu pod wpływem tapingu czy mobilizacji stawu. 

Patologie błony maziowej oraz powierzchni chrząstki również objawiają się bólem po stronie przedniej kolana i wymagają rozróżnienia w badaniu rezonansem magnetycznym. W przeciwieństwie do kolana skoczka ból będzie się pojawiać przy niskich zakresach kątowych zgięcia w stawie, czyli np. podczas spaceru. 

Kolano skoczka – leczenie 

Leczenie tendinopatii wymaga czasu i cierpliwości. W standardowym protokole rehabilitacyjnym zawsze powinny się znaleźć ćwiczenia ekscentryczne – czyli takie, podczas których mięsień wykonuje pracę przy jednoczesnym oddalaniu swoich przyczepów. Podstawowym ćwiczeniem ekscentrycznym wzmacniającym mięsień czworogłowy jest przysiad na jednej nodze w staniu na pochyłej powierzchni (gdzie pięta ustawiona jest wyżej niż palce). Faza przysiadu powinna być wykonywana znacznie wolniej niż faza powrotu do pozycji wyjściowej. Takie ćwiczenie zaleca się wykonywać 2 razy dziennie w 3 seriach po 15 powtórzeń.  

Aby poprawić pracę w całym łańcuchu kinematycznym, nie można opierać się na tylko jednym ćwiczeniu i jednej grupie mięśniowej, a jedynie obrać je za punkt wyjściowy do dalszej pracy. Ćwiczeniami zalecanymi w rehabilitacji kolana skoczka będą również ćwiczenia izometrycznego napięcia mięśni wokół kolana, przy jego różnych kątowych zakresach zgięcia, ćwiczenia wyciskania na suwnicy, wykroki jednonóż czy – bardzo ważny – przysiad hiszpański. 

Przysiad hiszpański, przez wielu uznawany za najważniejsze ćwiczenie rehabilitacyjne w kolanie skoczka to nic innego, jak klasyczny przysiad urozmaicony o gumę typu mini band, która zakładana jest na wysokości podudzia każdej z nóg osobno oraz owinięta wokół zewnętrznego oporu np. pionowego szczebelka. Napięcie taśmy wymusza aktywny ruch tułowia do tyłu, co zmniejsza siły ścinające działające na staw kolanowy, jednocześnie wzmacniając mięśnie grupy przedniej uda. 

W przypadku gdy ścięgno jest zerwane lub pomimo 6-miesięcznej rehabilitacji stan chorego się nie poprawia, podejmuje się interwencję chirurgiczną. W zależności od stanu funkcjonalnego powrót do sportu następuje zwykle od 3 do nawet 12 miesięcy od rozpoczęcia procesu leczenia. 

Źródła: 

• Aliza RudavskyJill Cook, “Physiotherapy management of patellar tendinopathy (jumper’s knee).,” J. Physiother., vol. 60, pp. 122–129, 2014. 
• Dr Virender Kumar, Dr Mamta Singhroha, and Dr. Amit Kumar Agarwal, “Jumper’s knee: a review,” Saudi J. Med., vol. 1, no. 2, pp. 26–28, 2016. 
• Javier A. Santana ; Andrew l. Sherman, Jumpers Knee. 2018. 
• Ms.-5 PETER MALLIARAS, BPhysio (Hons), PhD1,2 • JILL COOK, PhD1,3 • CRAIG PURDAM and P. EBONIE RIO, BPhysio (Hons), MSportsPhysio, “Patellar Tendinopathy: Clinical Diagnosis, Load Management, and Advice for Challenging Case Presentation,” J. Orthop. Sport. Phys. Ther., vol. 45, no. 11, 2015.