Krew i jej składniki

Składniki krwi

Osocze

Jego zadaniem jest transport substancji odżywczych, utrzymanie stałego ciśnienia krwi i pH komórek ciała. Osocze uczestniczy w reakcjach obronnych organizmu, ze względu na występowanie immunoglobulin, natomiast zawarty w nim fibrynogen bierze udział w krzepnięciu krwi.

Krwinki czerwone (erytrocyty)

Mają charakterystyczny kształt obustronnie wklęsłego dysku i odpowiadają za dotlenienie organizmu. Za ich czerwony kolor odpowiedzialna jest substancja barwnikowa – hemoglobina. To dzięki niej, erytrocyty transportują tlen do wszystkich komórek naszego ciała oraz odprowadzają dwutlenek węgla do płuc, które go wydalają.

Krwinki białe (leukocyty)

Są odpowiedzialne za układ odpornościowy i dzielimy je na poszczególne grupy:

• granulocyty obojętnochłonne – zabezpieczają przed infekcjami i zabijają bakterie;
• granulocyty kwasochłonne – niszczą obce białka i walczą z pasożytami;
• granulocyty zasadochłonne – działają przeciwzakrzepowo;
• monocyty – likwidują bakterie, grzyby, komórki nowotworowe i produkują interferon hamujący rozwój wirusów;
• limfocyty T – synchronizują pracę układu odpornościowego.

Płytki krwi (trombocyty)

Uczestniczą w krzepnięciu krwi. To dzięki nim w miejscu skaleczenia tworzy się czop, a następnie fibrynogen przekształca się w pewnego rodzaju siateczkę, na której zatrzymują się erytrocyty. Tak powstaje skrzep tworzący strup, który po zagojeniu rany odpada.  

Aby zbadać swoją krew, powinniśmy rozpocząć od sprawdzenia hematokrytu (HCT), świadczącego o procentowej zawartości erytrocytów we krwi. U mężczyzn prawidłowa zawartość wynosi 40-50%, a u kobiet to 37-47%. Równie ważne jest badanie hemoglobiny HGB (określa masę barwnika na 100 gramów pełnej krwi) oraz OB, czyli odczyn Biernackiego. Gdy w naszym organizmie rozwinął się stan zapalny, wartość tego współczynnika wzrośnie.

Preparaty krwiopochodne

Krew pełna konserwowana (KPK)

Jest to krew przeznaczona do transfuzji, pobierana od zdrowych dawców, z zachowaniem pełnej sterylności. Jedna jednostka to 450 ml krwi pełnej (+/-10%), zmieszanej z odpowiednią objętością (63-70 ml) płynu konserwującego. Tylko przez pewien czas składniki krwi pełnej posiadają niezmienione właściwości, ponieważ podczas przechowywania zachodzi w nich dużo zmian. Dlatego krew przechowuje się w lodówce w temperaturze od 2°C do 6°C.

Termin przydatności krwi pełnej pobranej do płynu CPDA: 35 dni.

Zastosowanie: w transfuzji wymiennej u noworodków oraz w przypadku masywnych krwawień z ubytkiem powyżej 25% objętości krwi krążącej.

Koncentrat krwinek czerwonych (KKCz)

Jest to składnik krwi najczęściej używany do przetaczania. Otrzymuje się go z 1 jednostki krwi pełnej, w wyniku usunięcia większości osocza. Warunki przechowywania są takie same jak w przypadku krwi pełnej.

Termin przydatności krwinek czerwonych przechowywanych w płynie CPDA: 35 dni. Krwinki czerwone przechowywane w płynie CPD z dodatkiem roztworów wzbogacających: 42 dni.

Zastosowanie: w niedokrwistości oraz transfuzji wymiennej u noworodków.

Ubogoleukocytarny koncentrat krwinek czerwonych UKKCz

Otrzymuje się go w wyniku filtracji, podczas której usuwanych jest ponad 99% leukocytów. Umieszcza się go w lodówce, w temperaturze od +2°C do +6°C.

Zastosowanie: w transfuzjach u noworodków i dopłodowych, leczeniu niedokrwistości u chorych z wykrytymi przeciwciałami anty-HLA (ew. podejrzenie występowania u nich wspomnianych przeciwciał), profilaktycznie u wybranych wielokrotnych biorców preparatów krwi i kandydatów do przeszczepu szpiku, również w leczeniu niedokrwistości u chorych z powtarzającymi się powikłaniami gorączkowymi po przetoczeniu KKCz.

Koncentrat krwinek płytkowych (KKP)

Otrzymywany z 1 jednostki krwi pełnej metodą manualną KKP – są to krwinki płytkowe zawieszone w kilkudziesięciu mililitrach osocza.

Przechowuje się w temperaturze od +22°C do +24°C w specjalnym mieszadle do KKP.

Termin przydatności krwinek płytkowych umieszczonych w pojemnikach oddychających: 5 dni.

Zastosowanie: w małopłytkowości spowodowanej niedostatecznym wytwarzaniem krwinek płytkowych, zwiększonym ich niszczeniem, z rozcieńczenia, w zaburzeniach funkcji krwinek płytkowych.
Dorosłemu choremu najczęściej przetacza się 6-8 jednostek KKP, które po połączeniu tworzą składnik krwi zwany zlewanym KKP( Zl. KKP).

Koncentrat krwinek płytkowych (KKP-Af)

Odpowiada 6 jednostkom KKP otrzymanego metodą manualną. Do przechowywania służą specjalne mieszadła do KKP,  w temperaturze od +22°C do +24°C.

Termin przydatności koncentratu umieszczonego w pojemnikach oddychających: 5 dni.

Zastosowanie: dla chorych z małopłytkowością, wymagających przewlekłego leczenia KKP lub dla chorych, którzy wytworzyli przeciwciała przeciwko antygenom zgodności tkankowej układu HLA lub antygenom krwinek płytkowych HPA.

Koncentrat granulocytarny (KG)

KG jest składnikiem krwi zawierającym głównie granulocyty i inne rodzaje krwinek białych. Ten składnik krwi jest pobierany tylko kilka razy w ciągu roku, ponieważ zalecenia do jego stosowania są bardzo ograniczone.

Osocze świeżo mrożone (FFP)

FFP jest podstawowym źródłem czynników krzepnięcia. Miejscem przechowywania jest zamrażarka i temperatura poniżej -25°C.

Termin przydatności jest uzależniony od temperatury przechowywania. W temperaturze poniżej (-30)°C FFP może być przechowywane nawet do 2 lat.

Zastosowanie: wrodzone lub nabyte niedobory czynników krzepnięcia. Przed przetoczeniem preparat rozmraża się w temperaturze +30°C do +37°C.

Krioprecypitat

Jest stężonym składnikiem krwi niektórych białek osocza.

W dobie licznych chorób i wypadków krew jest płynem na miarę złota. Dzięki wyodrębnieniu różnorodnych składników i produktów krwiopochodnych można pomóc wielu chorym. Pamiętaj! Regularne, minimum coroczne badanie morfologiczne krwi pozwala kontrolować stan zdrowia i może uchronić Cię przed poważnymi chorobami. Jeśli jesteś osobą zdrową, bez żadnych przeciwskazań, pamiętaj o oddawaniu krwi. Dzięki temu możesz uratować komuś życie.