Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
13

Hemoglobina – jej rola w organizmie i choroby

Słuchaj artykułu

Jedną z głównych funkcji krwi jest transport tlenu ze znajdującego się w płucach powietrza do niemal wszystkich tkanek żywych organizmu (niemal, ponieważ rogówka naszego oka oddycha tlenem rozpuszczonym w pokrywającym ją płynie i nie potrzebuje naczyń krwionośnych – gdyby było inaczej widzielibyśmy na różowo. Komórkami transportującymi tlen są krwinki czerwone. Ich kolor oraz funkcja determinowana jest przez obecność hemoglobiny.

Hemoglobina – jej rola w organizmie i choroby

Hemoglobina – właściwości

Hemoglobina (Hb, Hgb) to jedno z wielu białek obecnych w erytrocytach. Składa się z czterech podjednostek, a każda z nich posiada również część niebiałkową, zawierającą atom żelaza – tzw. hem. Warto wiedzieć, że żelazo hemowe jest kilkakrotnie lepiej przyswajalne dla naszego organizmu niż żelazo zawarte w produktach roślinnych. Podjednostki nazywane są literami alfabetu greckiego. Od układu podjednostek w cząsteczce hemoglobiny zależy jej rodzaj, np.

  • HbA: 2 podjednostki alfa oraz 2 podjednostki beta – prawidłowa hemoglobina występująca u osób dorosłych,
  • HbF: 2 podjednostki alfa oraz 2 podjednostki gamma – hemoglobina płodowa, mające większe powinowactwo do tlenu (co pozwala zabierać tlen z krwi matki). W pierwszych tygodniach życia wymienia się  całkowicie na hemoglobinę A.

W problemach z produkcją czerwonych krwinek
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Stężenie hemoglobiny w osoczu to główny parametr uwzględniany w ocenie niedokrwistości. Norma hemoglobiny we krwi wynosi:

  • dla kobiet: 12-16 g/dl,
  • dla mężczyzn: 13-18 g/dl.

Choroby spowodowane niedoborem oraz nadmiarem erytrocytów i hemoglobiny omówione zostały w artykułach:

Choroby związane z nieprawidłową budową hemoglobiny

Choroby związane z nieprawidłową budową hemoglobiny

Istotną grupą chorób dotyczących hemoglobiny są tzw. hemoglobinopatie – zaburzenia budowy białek powodujące ich dysfunkcje oraz nieprawidłowości w budowie całej krwinki czerwonej. W naszej populacji są to choroby niezwykle rzadko spotykane, a ich leczeniem zajmują się lekarze hematolodzy.

Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa

Choroba wywołana mutacją w genie kodującym hemoglobinę A, powoduje powstanie zmienionego białka – hemoglobiny S. Wskutek tego dochodzi do „zlepiania się białek”, co ostatecznie prowadzi do tworzenia się krwinek o charakterystycznym sierpowatym kształcie. Erytrocyty te mają dużą skłonność do rozpadania się i tworzą czopy zamykające naczynia krwionośne. Powoduje to ogromne problemy zdrowotne, takie jak:

  • przewlekły ból,
  • skłonność do zakażeń,
  • zawał serca,
  • martwica tkanek,
  • świąd dłoni i stóp,
  • zakrzepica naczyń i inne.

Choroba ta jest dziedziczna, zdecydowanie częściej występuje w krajach Afryki i Azji. Jest to spowodowane zarówno gorszym dostępem do leczenia, jak i korzyścią, którą pacjenci czerpią z odziedziczenia jednego zmutowanego genu – zwiększona odporność na zakażenie zarodźcem malarycznym.

Anemia sierpowata często podawana jest jako przykład działania mechanizmów ewolucyjnych. W Afryce i Azji malaria jest jedną z głównych przyczyn śmierci – odporni na nią są chorzy z hemoglobiną S, więc mutacja i choroba utrwala się w populacji.

Chorzy posiadający tylko jedną kopię zmutowanego genu (tzw. heterozygoty) mają również prawidłowe erytrocyty (60%). Homozygoty, czyli chorzy, których obie kopie genu są wadliwe, najczęściej umierają bardzo szybko.

Długość życia pacjentów z tą chorobą wynosi ok. 40-60 lat (w krajach wysokorozwiniętych). Skutecznym sposobem leczenia jest przeszczep szpiku w wieku dziecięcym.

Talasemia

Choroba wywołana przez mutacje w genach kodujących podjednostki alfa i beta hemoglobiny. Powoduje to zwiększenie wymiarów krwinki i zaburzenie ich funkcji. Objawami talasemii są:

  • infekcje,
  • deformacje kości,
  • powiększenie śledziony,
  • zaburzenia wzrostu u dzieci.

W ciężkich postaciach choroby, przez liczne przetoczenia pacjenci są „przeładowani żelazem”. Stosowana jest wówczas archaiczna metoda leczenia – upusty krwi.

Podobnie jak anemia sierpowata, talasemia jest chorobą w większości dziedziczoną. Najczęściej występuje w krajach Basenu Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie, w Azji i Afryce. Zależnie od stopnia zaawansowania chorobę można obserwować bądź leczyć:

  • przetoczeniem krwi,
  • chelatowaniem żelaza,
  • witaminą B9,
  • przeszczepem szpiku (w najcięższych przypadkach).

Jak widać, rola hemoglobiny w organizmie jest ogromna. Jej niedobór, nadmiar lub zaburzenia budowy mogą być źródłem groźnych chorób.

Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę