Jak można się zarazić wirusowym zapaleniem wątroby?

Wirusowe zapalenie wątroby często jest mylone z żółtaczką. Jest to bardzo popularny termin, jednak nie do końca uzasadniony, ponieważ określa tylko jeden z objawów, który nie zawsze musi wystąpić. Wirusowe zapalenie wątroby wywołuje kilka rodzajów wirusów wykazujących różne drogi rozprzestrzeniania się. Inny jest też przebieg samego zakażenia – od łagodnego, przebiegającego bez poważniejszych problemów do przewlekłego z groźnymi konsekwencjami, jak marskość wątroby lub nawet rak. Warto zatem wiedzieć, jak można się zarazić poszczególnymi rodzajami zapalenia wątroby i jak się przed nimi uchronić.

Objawy wirusowego zapalenia wątroby

Zapalenie wątroby, niezależnie od czynnika, jaki je wywołał, początkowo może przebiegać bezobjawowo. Często można się nawet nie zorientować, że jesteśmy chorzy.

O postępującym zapaleniu mogą świadczyć następujące symptomy:

• wysoka gorączka, przewyższająca nawet 38°C,
• uczucie ciągłego przemęczenia,
• ból mięśni i stawów,
• brak apetytu,
• ból brzucha,
• ciemny mocz,
• zażółcenie skóry i gałek ocznych (stąd popularna nazwa – żółtaczka).

Przewlekłe zapalenie wątroby może też nie dawać żadnych charakterystycznych objawów i zostać wykryte tylko przy pomocy laboratoryjnego badania próbki krwi. Jeśli niepokoi cię coś w twoim stanie zdrowia, warto odwiedzić swojego lekarza, który na pewno rozwieje wszystkie wątpliwości.

Choroba brudnych rąk

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), często nazywane też żółtaczką pokarmową, wywołuje wirus HAV. Można się nim zarazić poprzez zjedzenie zanieczyszczonego jedzenia lub wypicie zakażonej wody. Obszar występowania tego wirusa to głównie kraje o niskim standardzie sanitarnym. Przebieg choroby jest zwykle niezbyt ciężki, a leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów – bólu czy nudności. Nie oznacza to jednak, że można zbagatelizować tę chorobę. Aby uniknąć zakażenia, należy dbać o to, by warzywa czy owoce były umyte przed spożyciem, pić wodę z pewnych źródeł, a także dbać o higienę rąk.

Skutecznym zabezpieczeniem jest też szczepienie przeciwko WZW A. Należy o nim pomyśleć szczególnie wtedy, gdy wybierasz się w podróż w rejony o podwyższonym ryzyku zarażenia tym wirusem. Mniej znanym, ze względu na występowanie głównie w Azji i Afryce, jest wirus zapalenia wątroby typu E. Jednak w dobie postępującej globalizacji, tanich lotów i dalekich podróży stwierdza się przypadki zakażenia także w Europie. Tu, podobnie jak w przypadku WZW A, niezachowanie odpowiednich standardów higieny może być przyczyną zachorowania. Bezwzględnie należy unikać jedzenia surowej wieprzowiny (i to nie tylko ze względu na ryzyko zakażenia WZW), dziczyzny czy owoców morza, szczególnie podczas podróży do Azji czy Afryki.

Niebezpieczne powikłania

O ile przebieg zakażenia opisanymi wyżej wirusami A i E jest raczej łagodny i zwykle bez poważnych konsekwencji, o tyle zarażenie wirusami zapalenia wątroby przenoszonymi drogą pozajelitową może już być groźne. Najczęściej można spotkać się z wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Wirus, który je wywołuje, przenosi się drogą pozajelitową. Do zakażenia może dojść na różne sposoby:

• w czasie porodu (przeniesienie wirusa z matki na dziecko),
• podczas stosunku seksualnego z osobą zakażoną,
• poprzez wkłucie niesterylnej igły (np. podczas zabiegu lub w studiu tatuażu).

U zakażonych dorosłych najczęstszą formą jest zapalenie ostre, które może być zwalczone w ciągu kilku miesięcy. Jeśli jednak do zarażenia dochodzi w dzieciństwie, wirusowe zapalenie wątroby typu B może przejść w formę przewlekłą i prowadzić do poważnych i groźnych konsekwencji. Wymagane jest wtedy leczenie odpowiednimi lekami przeciwwirusowymi. Osobom z grup ryzyka (służba zdrowia, osoby przed planowanym zabiegiem) zalecane jest szczepienie przeciwko WZW B, które skutecznie chroni przed chorobą. Niektóre kraje wprowadziły je do programu szczepień rutynowych dla wszystkich dzieci.

Podobnie jak WZW B,  tak i wirusowe zapalenie wątroby typu C przenosi się przez zakażoną krew. Do zakażenia dochodzi głównie w szpitalach. Ten typ zapalenia wątroby również może prowadzić do poważnych konsekwencji – z marskością i nowotworem włącznie. Póki co nie istnieje szczepionka przeciwko temu typowi wirusa, jednak naukowcy już nad nią pracują. Istnieje też wirus zapalenia wątroby typu D, który do przetrwania w organizmie potrzebuje obecności wirusa typu B. Nie powoduje więc zapalenia samoistnie, a tylko u osób zakażonych WZW B.

Dbaj o wątrobę

Zapalenie wątroby mogą wywoływać również inne czynniki – wirusy, które pierwotnie wywołują inną chorobę, ale w pewnych warunkach zakażenie nimi może skutkować także zapaleniem wątroby. Picie zbyt dużych ilości alkoholu może doprowadzić do tzw. żółtaczki alkoholowej, która często kończy się marskością wątroby lub nowotworem. Czasami własny układ odpornościowy zaczyna atakować i niszczyć komórki wątroby, mamy wtedy do czynienia z autoimmunologicznym zapaleniem wątroby.

Niezależnie od ryzyka choroby naszej wątrobie należy się szczególna uwaga. Odpowiada ona za wiele kluczowych funkcji w organizmie i jej dobra kondycja jest podstawą zdrowia. Postaw więc na odpowiednią dietę – lekkostrawną, bez nadmiernej ilości tłuszczów i dużych ilości alkoholu. W sprzedaży dostępne są też leki i suplementy diety wspierające pracę wątroby. Pamiętaj, że wątrobę masz tylko jedną, więc warto się o nią odpowiednio zatroszczyć!