Artroskopia kolana. Kiedy ją wykonać?

Artroskopia kolana – co to jest? 

Artroskopia to mało inwazyjny zabieg chirurgii ortopedycznej, inaczej nazywany wziernikowaniem stawu kolanowego. Artroskopia może być zabiegiem diagnostycznym. Chirurg ortopeda ocenia wówczas struktury stawowe „od wewnątrz”. Może mieć też charakter leczniczy. Podczas zabiegu usuwane są uszkodzone struktury, zszywane więzadła lub naprawiane inne uszkodzenia stawu. W zależności od typu zabiegu, rodzaju schorzenia i stanu ogólnego pacjenta, artroskopia może być zabiegiem jednodniowym lub z kilkudniową hospitalizacją. 

Artroskopia kolana – wskazania

Kolano jest naszym największym stawem. Zbudowane jest z kości udowej, piszczelowej i rzepki, więzadeł oraz łąkotek. Powierzchnie stawowe pokrywa chrząstka stawowa, a całość zamknięta jest torebką stawową wypełnioną błoną maziową. Ze względu na pełnione funkcje, kolano jest narażone na urazy i przeciążenia związane z codziennym funkcjonowaniem. Dodatkowymi czynnikami zwiększającymi ryzyko przeciążeń i urazów są: otyłość i nadwaga, intensywna aktywność fizyczna, a nawet predyspozycje genetyczne. 

Głównymi wskazaniami do wykonania artroskopii są: 

• zmiany zwyrodnieniowe i przeciążeniowe; 
• urazy stawu kolanowego; 
• ból i obrzęki w obrębie stawu kolanowego; 
• uszkodzenia więzadeł; 
• urazy i stany zapalne łąkotek; 
• niestabilność stawu; 
• urazy rzepki (np. zwichnięcie, przemieszczenie); 
• reumatoidalne zapalenie stawów; 
• dna moczanowa; 
• infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze płynu stawowego; 
• zwyrodnienia chrząstki stawowej i chondromalacja (rozmiękanie chrząstki) rzepki; 
• martwica jałowa kości; 
• torbiel Bakera; 
• nowotwory; 
• ciała obce w przestrzeni stawowej. 

Artroskopia kolana – jak się przygotować? 

• Na 2 tygodnie przed planowanym zabiegiem odstaw leki zawierające kwas acetylosalicylowy i jego pochodne (np. Aspirin, Polopiryna, Acard, Polocard). 
• Przed zabiegiem przyjmij co najmniej dwie dawki szczepionki przeciwko WZW typu B. Zaświadczenie o szczepieniu trzeba dołączyć do dokumentacji medycznej. 
• Wylecz stan zapalny zębów. 
• Wykonaj badania: morfologię krwi, poziom elektrolitów, wskaźnik protrombinowy INR/PT, czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), inne badania zlecone przez lekarza prowadzącego lub placówkę, w której wykonywany będzie zabieg. Wyniki zabierz ze sobą.  
• W przeddzień zabiegu przyjmij heparynę drobnocząsteczkową – otrzymasz od lekarza receptę na odpowiedni preparat oraz instrukcję, jak wykonać zastrzyk.  
• Na zabieg przyjdź na czczo – ostatni posiłek zjedz poprzedniego dnia do godz. 21:00, a wodę lub słabą herbatę wypij do godz. 24:00. 

Artroskopia kolana – jak przebiega? 

Artroskopia jest przeprowadzana najczęściej w znieczuleniu podpajęczynówkowym, a w bardzo rzadkich przypadkach w znieczuleniu ogólnym. O rodzaju podanego znieczulenia decyduje lekarz anestezjolog po wcześniejszym przeprowadzeniu wywiadu.  

W trakcie zabiegu chirurg ortopeda wykonuje zazwyczaj 2-3 nacięcia o długości ok. 0,5 cm. Następnie do stawu wprowadza artroskop, czyli elastyczny przewód zakończony miniaturową kamerą oraz niezbędne narzędzia chirurgiczne. Do jamy stawowej wprowadza również roztwór soli fizjologicznej, by sprawniej poruszać narzędziami chirurgicznymi. Światło do stawu dostarczane jest za pomocą światłowodu. Obraz z kamery przekazywany jest na monitor. W tym momencie możliwa jest dokładna analiza diagnostyczna wszystkich struktur stawowych lub ewentualne wycięcie, zszycie, rekonstrukcja lub usunięcie uszkodzonych struktur.  

Po zakończonym zabiegu chirurg usuwa sól fizjologiczną z jamy stawu, wyciąga artroskop i narzędzia chirurgiczne oraz zakłada dren, by odsączyć krew i nadmiar płynu. Zaszywa nacięcia i zakleja opatrunkiem. Dzięki małym nacięciom skóry, skraca się czas rekonwalescencji po zabiegu, a ryzyko powikłań pooperacyjnych zmniejsza się. Zabieg trwa od 30 minut do ok. 1 godziny.  Po zakończonym zabiegu otrzymasz szczegółowe instrukcje dotyczące pielęgnacji ran, wizyty kontrolnej oraz zaleceń pooperacyjnych i programu rehabilitacji. Powikłania po artroskopii zdarzają się rzadko. Są to infekcje, zakrzepica żył głębokich, krwiak okołostawowy i uszkodzenia nerwów.  

Zalecenia po zabiegu – co wolno, a czego nie po artroskopii kolana

Aby powrócić do pełnej sprawności i uniknąć działań niepożądanych, po zabiegu przestrzegaj kilku ważnych zasad: 

• Przez ok. 14 dni przyjmuj leki przeciwzakrzepowe; 
• Odpoczywaj z uniesioną nogą; 
• Maksymalnie odciążaj kolano, by uniknąć rozerwania szwów; 
• Poruszaj się za pomocą kul; 
• Regularnie zmieniaj opatrunek; 
• Ogranicz korzystanie z wanny. 

Istotna jest również rehabilitacja, która obejmuje 3 etapy: 

1. Od 1. dnia po zabiegu do 3. tygodnia – nauka bezpiecznego chodzenia o kulach, okłady z lodu na opuchliznę, ćwiczenia izometryczne mięśni nogi, ćwiczenia w odciążeniu, laseroterapia, magnetoterapia, elektroterapia. 
2. Od 3. do 6. tygodnia – stopniowe obciążanie kolana, ćwiczenia wzmacniające, stabilizujące kolano i przywracające utraconą masę mięśniową, stopniowe odstawianie kul. 
3. Od 6. do 12. tygodnia – dalszy stopniowy powrót do sprawności, kontynuacja ćwiczeń wzmacniających, powrót do treningów. 

Odpowiednie przygotowanie się do zabiegu, przestrzeganie zaleceń po zabiegu oraz odpowiednio prowadzona rehabilitacja pozwolą zminimalizować ryzyko powikłań oraz skrócić czas powrotu do pełnej sprawności. 

Przeczytaj również:
Woda w kolanie. Jak rozpoznać objawy?