Metoda Feldenkraisa. Czy jest skuteczna?

Metoda Feldenkraisa – co to jest?

Metoda Feldenkraisa jest procesem uczenia się, nabywania nowych możliwości ruchowych i poznawania świadomości własnego ciała. Nie jest metodą terapeutyczną, ale narzędziem pracy z ciałem i umysłem, które pozwala nam na ciągły rozwój. Twórcą tej metody jest Moshe Feldenkrais – inżynier, fizyk, sportowiec i naukowiec. 

Zauważył on, że całościowy obraz człowieka składa się z czterech elementów:  

• myślenia,  
• uczuć,  
• wrażeń zmysłowych, 
• ruchu.  

Wszystkie są ze sobą ściśle powiązane i oddziałują na siebie nawzajem. Doświadczając poważnej kontuzji kolana podczas gry w piłkę, metodą prób i obserwacji szukał najlepszego sposobu poruszania się jak najmniejszym nakładem sił. Według Feldenkraisa człowiek to całość, uczy się i rozwija na wszystkich płaszczyznach i w zgodzie z samym sobą, z innymi ludźmi i w środowisku, w którym żyje. 

Metoda Feldenkraisa – na czym polega?

W tej metodzie wyróżniamy dwa rodzaje pracy: 

Praca grupowa, czyli świadomość poprzez ruch  

Zajęcia trwają od 45 do 60 minut, a większość lekcji odbywa się w pozycji leżącej lub siedzącej. Prowadzący aktywizuje uczestników za pomocą komend słownych i kładzie nacisk na wykonywanie ruchu w zakresie wygodnym dla uczestnika. Podczas zajęć uczestnicy doświadczają ruchu w sobie i siebie w ruchu, mogą eksperymentować z wyobraźnią i koncepcją danych ruchów. Tematyką lekcji mogą być konkretne funkcje, doświadczenia nowych możliwości ruchowych lub poprawa konkretnych czynności. Zajęcia nie mają ograniczeń wiekowych i są dostępne dla wszystkich. 

Praca indywidualna, czyli integracja funkcjonalna 

Zajęcia indywidualne są podobne do lekcji grupowych, ale narzędziem staje się tutaj dotyk. Prowadzący za pomocą delikatnego dotyku nakierowuje na wykonywanie odpowiedniego ruchu w bezbolesnym zakresie. Zajęcia indywidualne trwają ok. 45-50 minut i mają działanie terapeutyczne. 

Metoda Feldenkraisa – kiedy ją stosować? 

Ortopedia 

• Bóle pleców i kręgosłupa oraz bóle mięśniowo-stawowe – przyczyniają się do nich zwykle: zła postawa ciała i nawyki ruchowe oraz przeciążenia struktur stawowych. Nauka świadomego wykonywania ruchu pozwala zmniejszyć ból i wyćwiczyć prawidłowe wzorce ruchowe. 
• Złamania i zwichnięcia – powrót do sprawności po kontuzjach zależy od czasu unieruchomienia i niesie za sobą niekorzystne skutki. Metodą Feldenkraisa możemy już w trakcie unieruchomienia zapobiegać ubytkom mięśniowym, ograniczeniom ruchomości i wspomagać proces leczenia. 
• Wady postawy – powstają w wyniku zaburzenia balansu mięśniowego i często prowadzą do zaburzeń funkcjonowania organizmu jako całości. Jeśli stosujemy metodę Feldenkraisa, uczymy się prawidłowego obciążania szkieletu bez przeciążania mięśni i więzadeł. W efekcie uzyskujemy prawidłowy balans mięśniowy.  

Neurologia 

• Stwardnienie rozsiane – to nieuleczalna choroba neurologiczna, która wraz z upływem czasu prowadzi do poważnych zaburzeń ruchu. Metoda Feldenkraisa pomaga odkryć nowy, inny sposób poruszania się mniejszym nakładem sił i z mniejszym obciążeniem organizmu. Dzięki temu staje się ono łatwiejsze i lżejsze. 
• Udary i wylewy – szereg schorzeń i dysfunkcji powstających w wyniku uszkodzenia komórek mózgu. Poprzez zdolność mózgu, jaką jest plastyczność, czyli wytwarzanie nowych połączeń nerwowych, zastosowanie metody Feldenkraisa przynosi korzyści nawet po okresie wzrostu. Bodźce ruchowe i czuciowe stymulują powstawanie nowych dróg nerwowych, co prowadzi do odzyskania utraconych funkcji. Efekt zależy od rozległości uszkodzeń mózgu. 

Reumatologia 

• Reumatyzm i choroby zwyrodnieniowe stawów – nadmierne obciążanie stawów prowadzi do zmian zwyrodnieniowych, ograniczenia ruchomości stawów i chronicznego bólu. Regularne stosowanie metody Feldenkreisa pomaga nauczyć się poruszania z mniejszym obciążaniem stawów, co łagodzi ból. 
• Stany pooperacyjne – każda operacja niesie za sobą unieruchomienie i ograniczenia dla organizmu. Dzięki metodzie Feldenkraisa możemy odzyskać równowagę między strukturą ciała a siłami, które na nie działają.  
• Zaburzenia emocjonalne – Feldenkrais uważał, że umysł i ciało stanowią jedność i każdemu ruchowi towarzyszą określone emocje. Zastosowanie spokojnego ruchu pozwala poradzić sobie ze stresem, wyciszyć emocje i odzyskać harmonię. 

Metodę Feldenkraisa stosują również sportowcy, tancerze, aktorzy, muzycy i śpiewacy operowi. Dzięki niej mogą zwiększyć świadomość własnego ciała, poprawić warsztat i koordynację ruchową oraz zapobiec kontuzjom. 

Metoda Feldenkraisa – dlaczego warto ją stosować? 

Stosując metodę Feldenkraisa, możesz: 

• poprawić koordynację ruchową i ruchomość stawów, 
• wpłynąć na swoją postawę ciała, 
• zmniejszyć stres, 
• zwiększyć możliwości ruchowe własnego ciała, 
• zmniejszyć ból i zmęczenie, 
• pozbyć się ruchów powodujących ból, 
• rozwinąć świadomość swojego ciała i zależności między ciałem, umysłem i emocjami, 
• wypracować harmonijny ruch. 

Metoda Feldenkraisa – czy jest skuteczna?

Ciężko jednoznacznie ocenić skuteczność metody Feldenkraisa, ponieważ nie jest uznaną metodą terapeutyczną, a techniką łączącą elementy pracy z ciałem i umysłem. Chociaż wielu pacjentów widzi poprawę samopoczucia i stanu zdrowia, specjaliści i naukowcy wątpią w skuteczność tej metody ze względu na niewiele badań na temat tego zagadnienia. Pamiętajmy jednak, że żaden ruch nie szkodzi zdrowiu, więc metoda Feldenkraisa może być dobrym uzupełnieniem rehabilitacji. 

W Polsce istnieje niewiele miejsc, które oferują zajęcia metodą Feldenkraisa. Jeżeli jednak mamy taką możliwość, dokuczają nam jakieś choroby lub nie radzimy sobie ze stresem, warto samemu przekonać się o jej skuteczności. Na pewno nie zaszkodzi, a może stać się alternatywą dla popularniejszych metod pracy z ciałem.