Potas. Kto powinien go suplementować?

Charakterystyka i rola potasu w organizmie

Potas należy do grupy metali. Czysty potas jest bardzo miękki i można go kroić nożem. Jest też bardzo reaktywny. W naszym organizmie ma wiele istotnych zastosowań i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania.

Jego najważniejsze zadania to:

• utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej; jest częścią pompy sodowo-potasowej, która reguluje ilość jonów i wody w komórkach,
• wpływ na regulowanie ciśnienia krwi,
• udział w przewodzeniu impulsów przez neurony – bierze udział m.in. w regulacji pracy serca i innych mięśni,
• zwiększanie napięcia mięśni i przepuszczalności błon – jest antagonistą wapnia,
• udział w metabolizmie białek i węglowodanów, wzmaga  sekrecję (wydzielanie) insuliny,
• aktywowanie ponad czterdziestu reakcji enzymatycznych,
• wpływ na perystaltykę jelit,
• jest niezbędny organizmowi do wzrostu.

Skutki nadmiaru i niedoboru potasu

Potas pełni w organizmie szereg bardzo istotnych funkcji. Skutki złej ilości tego pierwiastka mogą być więc dość poważne, choć zdarzają się stosunkowo rzadko.

W przypadku niedoboru potasu mogą wystąpić:

• skurcze mięśni,
• osłabienie, podenerwowanie,
• nieregularna praca serca,
• pojawienie się opuchlizny na nogach,
• nadciśnienie,
• nietolerancja glukozy,
• senność,
• zatrzymanie wody w organizmie,
• zawroty głowy,
• wymioty,
• trudności z koncentracją.

Na niedobory potasu szczególnie narażone są osoby stosujące niektóre leki na nadciśnienie z grupy diuretyków (np. furosemid). To samo dotyczy osób odchudzających się lub cierpiących na przewlekłe biegunki czy wymioty.

Także u osób pracujących fizycznie, pijących dużo kawy lub chorych na cukrzycę, mogą pojawić się czasowe niedobory tego pierwiastka. Jeśli poziom potasu w naszym organizmie jest zbyt wysoki, mówimy o hiperkaliemii. Stan taki może powstać, gdy nerki nie nadążają z usuwaniem potasu lub gdy ich funkcjonowanie jest zaburzone. Łagodna hiperkaliemia zwykle bywa niezauważona. Problem pojawia się w cięższych postaciach.

Mogą pojawić się wtedy groźne objawy:

• spowolnienie pracy serca, nawet z jego zatrzymaniem,
• osłabienie mięśni, czasem nawet częściowy paraliż,
• apatia,
• mrowienie,
• duszność.

Podobnie hipo-, jak i hiperkaliemia zdarza się dość rzadko. Może wystąpić na skutek uszkodzenia funkcji nerek czy odwodnienia.

Suplementacja potasu i jego naturalne źródła w pokarmie

Zapotrzebowanie na potas wzrasta wraz z wiekiem. Przykładowo, dziecko od narodzin do 6. miesiąca życia potrzebuje zaledwie 400 mg potasu dziennie, sześciolatek około 3000 mg dziennie, a osoba dorosła już 4700 mg. Liczba ta wzrasta do 5100 mg potasu dziennie, u kobiet w trakcie karmienia piersią. Potas, podobnie jak sód, znajduje się w wielu produktach spożywczych. Największą zawartość potasu mają:

• warzywa: owoc i liście pomidora, kalarepa, pasternak, brukselka, jarmuż, natka pietruszki, szpinak, fasola gotowana, koperek,
• grzyby: boczniaki i kurki,
• owoce: suszone morele, suszone figi, suszone śliwki, świeże banany, melony, awokado, czereśnie, śliwki,
• nabiał: chude mleko, jogurt naturalny,
• mięso: drób, wołowina, cielęcina, wieprzowina.

Oprócz produktów spożywczych, w przypadku niedoboru warto wspomóc się lekami lub suplementami diety z potasem, które dostępne są w aptece. Często występują one w połączeniu z magnezem i witaminą B6 jako preparaty stosowane w profilaktyce i leczeniu skurczów mięśni.

Można też jednak znaleźć produkty, które w składzie mają sam potas. Suplementacja, zwłaszcza w przypadku osób starszych i przyjmujących wiele leków, powinna być skonsultowana z lekarzem lub farmaceutą.