Ropień – przyczyny, objawy, leczenie

Ropień – charakterystyka, przyczyny

Ropień charakteryzuje się występowaniem ogniska zapalnego w przestrzeni tkankowej. 

Jest wypełniony treścią ropną, czyli gęstą, mętną wydzieliną, często o nieprzyjemnym zapachu. Wydzielina ta powstaje w wyniku rozpadu i upłynnienia obumarłych tkanek. W jej skład wchodzą komórki bakteryjne oraz komórki układu odpornościowego. 

Patogenami odpowiedzialnymi za powstanie ropnia są gronkowce i drobnoustroje beztlenowe, niekiedy również grzyby. Ropień może być spowodowany obecnością ciała obcego, np. drzazgi czy opiłka metalu. Może mieć też związek z wykonywanymi iniekcjami domięśniowymi lub dożylnymi. Ropień stanowi swego rodzaju zabezpieczenie – reakcję obronną organizmu przed rozprzestrzenianiem się czynnika zapalnego.

Ropień – grupa ryzyka

Do grupy osób szczególnie narażonych na pojawienie się ropnia umiejscowionego powierzchownie zaliczani są:

• chorzy przewlekle, leczeni glikokortykosteroidami, 
• cukrzycy, 
• pacjenci onkologiczni,
• osoby z poparzeniami.

Do grupy ryzyka należą zatem wszyscy ci, u których bariera skórna jest osłabiona. 

Ropień nie ogranicza się jedynie do występowania w formie skórnej. Często mamy do czynienia także z ropniem:

• zęba,
• kości,
• odbytu,
• okołomigdałkowym,
• mózgu,
• wątroby,
• oczodołu.

Ropień – objawy 

Objawy towarzyszące występowaniu ropnia to:

• miejscowo podniesiona temperatura wokół zmiany,
• zaczerwienienie i uwypuklenie,
• bolesność,
• chełbotanie, czyli przemieszczanie się płynu, wyczuwalne przy dotyku.

Pojawienie się ostrego bólu, gorączki czy dreszczy wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.

Ropień – diagnostyka i leczenie

Ropnie skórne nie stanowią problemu diagnostycznego, ponieważ są widoczne gołym okiem. W przypadku zmian znajdujących się w głębiej położonych tkankach, w których dużo później pojawiają się niepokojące objawy, konieczne jest wykonanie badania USG. Niekiedy przeprowadza się także tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

Podstawowym sposobem leczenia ropnia jest chirurgiczne nacięcie zmiany chorobowej w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Zabieg ten stosuje się w celu usunięcia wydzieliny, a następnie wypłukania, odkażenia i zabezpieczenia powstałej jamy. 

Drugim rodzajem interwencji jest nacięcie zainfekowanego miejsca, a następnie założenie drenów, które umożliwią samoistne wypłynięcie ropy. W późniejszym etapie jamę należy przepłukać, a następnie zabezpieczyć.  Wskazane jest także pobranie materiału do badania w celu określenia patogenu odpowiedzialnego za wywołanie stanu zapalnego i wykonanie antybiogramu.

W ciężkich przypadkach oraz u osób z obniżoną odpornością konieczne jest zastosowanie antybiotyku jako uzupełnienie kuracji oraz w celu zapobieżenia rozprzestrzenienia się zakażenia. Najczęstszym wyborem lekarzy, w zależności od rodzaju patogenu, jest cefalosporyna 3 lub 4 generacji, klindamycyna, wankomycyna lub metronidazol w monoterapii lub terapii skojarzonej. Gdy czynnikiem chorobotwórczym jest grzyb z rodzaju Candida sp., rekomendowane jest podawanie amfoterycyny B z flucytozyną.

Aby zapobiec pojawieniu się ropnia, należy przestrzegać zasad higieny osobistej. Unikajmy również sytuacji, w których może dojść do uszkodzenia skóry, np. w wyniku wbicia drzazgi, a w kwestii przyjmowanych iniekcji polegajmy na doświadczonych i przeszkolonych do tego osobach. Obserwujmy swoje ciało i nie bagatelizujmy niepokojących objawów.

Źródła:

• Stasiak M., Lasek J., Witkowski Z., Marks W., Gołąbek K., Zakażenia skóry i tkanek miękkich – złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Via Medica, Forum Medycyny Rodzinnej 2012,
• prof. dr hab. n. med Jaskólski D., Sympozjum “Ropnie i ropniaki w neurochirurgii”, Katedra i Klinika Chirurgii Urazowej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.