Soczewica. Jakie ma właściwości?
Soczewica to roślina strączkowa, która korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Zawiera białko i węglowodany, które dostarczają organizmowi energię i jednocześnie nie doprowadzają do skoków insuliny. Dodatkowo są w niej obecne kwas foliowy, potas, nienasycone kwasy tłuszczowe i błonnik. Poznaj przepisy na wykorzystanie soczewicy w kuchni.
Soczewica – właściwości i wartości odżywcze
Soczewica to roślina z grupy strączków. Jej nasiona możemy kupić w dwóch formach: suchej do ugotowania lub gotowej do użycia (w puszkach).
Wyróżniamy różne rodzaje soczewicy:
- soczewica czerwona,
- soczewica pomarańczowa,
- soczewica zielona,
- soczewica czarna,
- soczewica brązowa,
- soczewica żółta.
Każda z nich ma inny smak oraz różni się właściwościami. Najpopularniejsza jest czerwona soczewica, dlatego w dalszej części artykułu skupimy się właśnie na niej.
W 100 g nasion czerwonej soczewicy znajduje się podobna ilość białka jak w mięsie. Pamiętajmy jednak, że z biochemicznego punktu widzenia żywność pochodzenia zwierzęcego jest lepszym źródłem białka niż rośliny. Soczewica zawiera białko częściowo niepełnowartościowe, dlatego jadłospis powinien być urozmaicony i zawierać brakujące aminokwasy (zawarte np. w produktach zbożowych). Jest to szczególnie ważne w przypadku wegan, ponieważ ich dieta nie uwzględnia produktów pochodzenia zwierzęcego.
Kolejnym składnikiem soczewicy są węglowodany. Dzięki złożonej budowie i obecności innych składników dostarczają energię do organizmu, nie doprowadzając do skoków insuliny. W związku z tym soczewica jest szczególnie zalecana w przypadku osób z insulinoopornością. Dodatkowo zawiera ona niewielkie ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych i błonnik, dzięki czemu posiłek jest syty.
Najważniejszymi mikro- i makroskładnikami obecnymi w soczewicy są:
- kwas foliowy (2 mg/100 g produktu) – odpowiada za regulację wzrostu i funkcjonowanie komórek; pozytywnie wpływa na układ nerwowy i mózg; jego właściwy poziom jest szczególnie ważny u kobiet w ciąży, ponieważ obniża ryzyko uszkodzenia cewy nerwowej u płodu;
- potas (670 mg/100 g produktu) – jest antagonistą sodu i pomaga w obniżeniu jego poziom, który może wystąpić na skutek spożywania dużej ilości soli; potas jest także odpowiedzialny za prawidłową pracę układu nerwowego i mięśniowego.
Średnia wartość odżywcza w 100 g suchych nasion soczewicy:
- energia – 340 kcal,
- białko – 25 g,
- węglowodany – 49 g,
- tłuszcze – 3 g,
- błonnik – 9 g.
Soczewica – przepisy
Z soczewicy możemy przygotować np. wegańskie pulpeciki i potrawkę. Ich wykonanie nie zajmie Ci wiele czasu, a mogą stanowić smaczne urozmaicenie w kuchni.
Pulpety z soczewicy
Składniki:
- 3/4 szklanki suchej soczewicy,
- 3/4 szklanki drobnej kaszy bulgur,
- 1/2 cebuli,
- oliwa z oliwek,
- bułka tarta,
- przyprawy: sól, pieprz, czosnek, papryka wędzona.
Przygotowanie:
Kaszę i soczewicę ugotuj do miękkości z dodatkiem soli (mogą być delikatnie rozgotowane). Powinno to zająć ok. 10 min. Następnie odstaw do wystudzenia. Pokrój drobno cebulę i zeszklij na oliwie. Tak przygotowane składniki dokładnie wmieszaj z łyżką oliwy, solą, pieprzem, czosnkiem i papryką wędzoną. Możesz je rozgnieść widelcem lub użyć blendera. Z uzyskanej masy uformuj pulpety, obtocz w bułce tartej oraz podsmaż na patelni lub upiecz w piekarniku.
Gotowe pulpety możesz podać z dowolnym sosem.
Potrawka z soczewicy
Składniki:
- 1 szklanka soczewicy czerwonej,
- 3 małe lub średnie marchewki,
- 1 papryka czerwona,
- 1 szklanka ryżu basmati,
- 2 niewielkie cebule,
- 4 pieczarki,
- 3 ząbki czosnku,
- 100 g passaty,
- przyprawy: sól, pieprz, natka pietruszki lub kolendra, sos sojowy jasny, cząber, papryka słodka, kurkuma lub curry,
- olej rzepakowy.
Przygotowanie:
Ryż ugotuj do miękkości. Cebulę obierz, drobno pokrój i podsmaż na oliwie. Gdy cebula się zeszkli, dodaj do niej mocno przepłukaną, suchą soczewicę. Zalej wszystko ciepłą, przegotowaną wodą i duś pod przykryciem. Marchew umyj, obierz i potrzyj na tarce. Paprykę umyj i pokrój w drobną kostkę. Dorzuć do soczewicy, wymieszaj i zostaw na głębokiej patelni (już bez przykrycia). Po 15 minutach dodaj przyprawy, przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku, pieczarki (dokładnie umyte, obrane i pokrojone) i passatę. Jeżeli konsystencja będzie zbyt gęsta, dodaj odrobinę wody. Gotuj całość przez 5-10 minut.
Potrawę podaj z ryżem lub wybraną kaszą. Możesz ją wzbogacić o filet z kurczaka/indyka lub wędzone tofu.
Przeczytaj również:
Rośliny strączkowe. Dlaczego warto je jeść?
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, Warszawa, s. 92-102,
- Khazaei A. i wsp. Seed Protein of Lentils: Current Status, Progress, and Food Applications. Foods, 8(9), 391, 2019,
- Sobczak M., Białko – źródło życia, Instytut Żywności i Żywienia, http://www.izz.waw.pl/eufic?id=91.