Czym objawia się szpiczak mnogi?

Szpiczak mnogi jest nowotworem wywodzącym się z limfocytów B. W normalnych warunkach komórki te biorą udział w odpowiedzi immunologicznej, wytwarzając przeciwciała przeciwko obcym antygenom. Zdarza się, że z niewiadomych przyczyn jedna z komórek zaczyna się dzielić w sposób niekontrolowany, wskutek czego powstaje duża ilość komórek. Wydzielają one takie same przeciwciała, powodując uszkodzenie wielu narządów.

Szpiczak mnogi – czynniki ryzyka

W Polsce rocznie rozpoznaje się około 2000 nowych przypadków szpiczaka. Większość z nich diagnozuje się u mężczyzn. Obecnie na świecie żyje około milion ludzi dotkniętych tą chorobą. Pojawia się ona zazwyczaj po 65 roku życia, ale zdarzają się pacjenci o wiele młodsi. Etiologia choroby jest nieznana, jednakże istnieją dowody pozwalające przypuszczać, że ryzyko zachorowania zwiększają:

• otyłość,
• predyspozycje genetyczne,
• zakażenie wirusem Epsteina-Barr.

Szpiczak mnogi – objawy

W przebiegu choroby pojawiają się następujące objawy:

Bóle kostne

Większość pacjentów w momencie diagnozy odczuwa ból:

• pleców,
• klatki piersiowej,
• rzadziej kończyn górnych i dolnych.

Przyczyną bólu jest zazwyczaj ruch – nowotworowe komórki powodują destrukcję kości. W badaniu RTG widoczne są miejsca o zmniejszonej gęstości. W związku z tym występuje dużo większe ryzyko złamań. Charakterystyczne dla tej choroby są tzw. złamania kompresyjne kręgów. Powodują one nie tylko zmniejszenie wzrostu pacjenta, ale również stwarzają ogromne ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego odłamami kostnymi. Takie incydenty mogą doprowadzić do paraliżu kończyn.

Lepkość krwi

Duża ilość białka wydzielanego przez nowotworowe komórki powoduje, że krew jest lepka i zaburzony jest jej przepływ. Objawia się to:

• zaburzeniami widzenia,
• krwawieniami z nosa,
• zaburzeniami neurologicznymi.

Ponadto zwiększa się również ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych.

Zaburzenia pracy nerek

U połowy pacjentów w momencie zdiagnozowania choroby występuje niewydolność nerek. Zdarza się, że jest ona pierwszą manifestacją szpiczaka mnogiego.

Wysoki poziom wapnia we krwi

Destrukcja kości wiąże się z wyrzutem jonów wapnia we krwi. To z kolei powoduje objawy takie jak:

• nudności,
• wymioty,
• ogólne osłabienie,
• zatwardzenia.

Wyjątkowo wysoki poziom wapnia może doprowadzić nawet do śpiączki.

Niedokrwistość

Większość pacjentów doświadcza anemii. Ogromna liczba nieprawidłowych limfocytów wypiera zdrowe komórki ze szpiku, co skutkuje jego częściową niewydolnością.

Zwiększona wrażliwość na infekcje

Pomimo zwiększenia ilości limfocytów odpowiedzialnych za ochronę przed infekcjami organizm staje się na nie bardziej wrażliwy. Trzeba zaznaczyć, że w chorobie mamy do czynienia z rozrostem monoklonalnym, czyli namnażaniem się jednego rodzaju komórek. Może zdarzyć się tak, że zainfekowany klon namnożony w ogromnych ilościach hamuje inne elementy układu odpornościowego. 

W przypadku zaobserwowania wymienionych objawów należy udać się do lekarza rodzinnego bądź na Szpitalny Oddział Ratunkowy. Po wykonaniu odpowiednich badań i potwierdzeniu diagnozy pacjent zwykle trafia na oddział hematologii.

Szpiczak mnogi – leczenie

Leczenie szpiczaka mnogiego opiera się na:

• immunoterapii, 
• sterydoterapii, 
• chemioterapii,
• przeszczepie szpiku. 

Obecnie chorobę tę uważa się za przewlekłą, a długość życia pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą wynosi średnio 10 lat od momentu rozpoznania. Należy pamiętać, że terapia jest obarczona wieloma skutkami ubocznymi.

W leczeniu najczęściej stosuje się talidomid, który powoduje u znacznej części pacjentów ból neuropatyczny. Jest to wyjątkowo oporny na leczenie ból, którego uśmierzaniem zajmują się lekarze medycyny paliatywnej. 

Talidomid był niegdyś stosowany jako lek na uspokojenie dla kobiet w ciąży. Został jednak szybko wycofany, ponieważ powodował ciężkie wady płodu, między innymi amelię (brak 4 kończyn). 

W agresywnych postaciach choroby lub u młodszych pacjentów stosuje się przeszczep szpiku od zgodnego dawcy.

Źródła:

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-myeloma/symptoms-causes/syc-20353378,
• https://www.cancer.org/cancer/multiple-myeloma/about/what-is-multiple-myeloma.html,
• https://www.uptodate.com/contents/multiple-myeloma-clinical-features-laboratory-manifestations-and-diagnosis.