Porost islandzki – jakie są jego właściwości?

Porost islandzki – co to jest?

Porost islandzki (Cetraria islandica) to roślina szeroko stosowana w lecznictwie od czasów renesansu. Należy do rodziny misecznicowatych (Parmaliacaea) i znany jest także pod nazwami tarczownica islandzka lub płucnica islandzka. Porosty to specyficzne organizmy, które składają się z symbiotycznego grzyba i glonu. To połączenie tworzy plechy, czyli ciało porostów. Tarczownica islandzka porasta ziemię, skały i drzewa. Jest organizmem wieloletnim i osiąga wysokość do 10 cm. Posiada liściastą plechę koloru od szarego przez szarozielony do czerwonych i ciemnobrunatnych. Plecha w zależności od pogody i nawodnienia staje się miękka i gąbczasta lub sucha. 

Porost islandzki występuje na całym świecie z wyłączeniem Afryki i Antarktydy, a w Polsce jest pod ochroną. Jako pierwszy w 1753 roku opisał ją szwedzki przyrodnik i lekarz Karol Linneusz.

Porost islandzki – skład chemiczny

W składzie tarczownicy islandzkiej znajdują się związki aktywne:

• polisacharydy – lichenina i izolichenina,
• kwas glukuronowy,
• galantomannany,
• kwasy porostowe – nadają gorzki smak; należą do nich: fumarowy, cetrarowy, fumaroprotocetrarowy, protolichesterynowy,

Dodatkowo występują w niej:

• śluz, 
• celuloza, 
• karotenoidy,
• sole mineralne (jodu, boru, miedzi i krzemu),
• witaminy z grupy B. 

Porost islandzki – właściwości

Dzięki dużej zawartości składników aktywnych porost islandzki wykazuje właściwości lecznicze. Kwasy porostowe działają bakteriostatycznie na bakterie:

• E. coli, 
• S. aureus, 
• B. cereus, 
• B. subtlis, 
• P. aeruginosa, 
• L. monocytogenes, 
• H. pylori. 

Polisacharydy oraz śluz wykazują działanie osłaniająco-powlekające na błony śluzowe jamy ustnej, gardła i przełyku. Oprócz tego działają przeciwzapalnie oraz osłaniają przed wnikaniem drobnoustrojów do komórek.

Porost islandzki wykazuje również właściwości:

• immunostymulujące, 
• przeciwwymiotne, 
• ułatwiające trawienie, 
• zwiększające łaknienie. 

Porost islandzki – zastosowanie

Porost islandzki na gardło

Tarczownica znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, jamy ustnej i gardła. Łagodzi bóle gardła i suchy kaszel, działając powlekająco i nawilżająco na śluzówkę. 

Inne zastosowania

Tarczownica jest stosowana pomocniczo w terapii chorób płuc, układu pokarmowego, zakażeń bakteryjnych. Ze względu na gorzki smak pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga apetyt, ułatwia procesy trawienia. Stosowana łącznie z antybiotykami redukuje możliwość wymiotów po podaniu tych leków. Zmniejsza również objawy choroby lokomocyjnej.

Dzięki swoim właściwościom przeciwdrobnoustrojowym porost islandzki używany jest do produkcji:

• kosmetyków, 
• żeli, 
• kremów do cery trądzikowej i problemów łuszczycowych,
• past i płynów do płukania jamy ustnej. 

Porost islandzki można znaleźć w składzie:

• pastylek do ssania, 
• syropów, 
• sprayów,
• jako zioło do zaparzania. 

Porost islandzki – przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do stosowania porostu islandzkiego są guzy w żołądku lub jelicie cienkim, ponieważ substancje aktywne zawarte w surowcu mogą je podrażniać. 

Porost islandzki – interakcje

W wyniku przyjmowania porostu islandzkiego w przewodzie pokarmowym zostanie utworzona powłoka śluzowa, która może utrudniać wchłanianie innych substancji leczniczych. W związku z tym podczas stosowania porostu należy przyjmować inne leki 1 godzinę przed lub 2 godziny po podaniu wyciągów z tarczownicy. 

Nie zbadano wpływu stosowania wyciągów z porostu islandzkiego w trakcie ciąży oraz karmienia piersią, dlatego zaleca się unikanie przyjmowania tych preparatów. 

Porost islandzki – dawkowanie

Surowiec w formie zioła można stosować w ilości 4-6 g na dobę w postaci herbatki przeciwkaszlowej lub na ból gardła. Aby pozbyć się gorzkiego smaku, należy zalać porost gorącą wodą, natychmiast odcedzić i zaparzyć ponownie. Porost w formie pastylek do ssania lub gotowego syropu, w zależności od zaleceń producenta, przyjmuje się od 1 do 4 razy dziennie. 

Ze względu na swoje liczne właściwości porost islandzki to składnik wielu preparatów na infekcje gardła czy kaszel. Można go znaleźć również w kosmetykach, pastach i płynach do higieny jamy ustnej. Podczas przyjmowania produktów z porostem islandzkim należy pamiętać o zachowaniu odstępu w przypadku stosowania innych leków.

Przeczytaj również:
Jak poradzić sobie z chrypką?