Badanie kału – na co wskazuje jego wynik?

Jakie są wskazania do wykonania badania kału? 

Badanie kału wykonuje się najczęściej w celu znalezienia przyczyny dolegliwości układu pokarmowego. Jednym ze wskazań jest badanie kału na pasożyty. Oprócz tego badanie pozwala m.in. na: 

• wykrycie infekcji bakteryjnych i wirusowych,  
• ocenę wchłaniania składników odżywczych,  
• ocenę wydolności trzustki,
• wykrycie krwawienia do przewodu pokarmowego,  
• wykrycie stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym,  
• badanie przesiewowe w celu wykrycia raka jelita grubego.

Jak się przygotować do badania kału? 

Nie należy zmieniać diety przed pobraniem, można jednak zwiększyć spożycie błonnika w celu ułatwienia wypróżniania. Nie ma danych sugerujących konieczność zaprzestania przyjmowania preparatów żelaza oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych przed badaniem.  

W jaki sposób pobrać próbkę do badania kału? 

Próbka kału do badania może być pobrana w domu przez pacjenta. Potrzebny do tego jest specjalny pojemnik na kał, który można otrzymać w laboratorium lub kupić w aptece. Przed oddaniem stolca należy opróżnić pęcherz moczowy, aby zapobiec zanieczyszczeniu próbki. Stolec należy oddać do uprzednio umytego i wyparzonego pojemnika takiego jak nocnik. Nie należy pobierać próbki z muszli klozetowej. Pacjent następnie za pomocą szpatułki dołączonej do pojemnika pobiera próbki z różnych miejsc stolca, w szczególności obszarów pokrytych śluzem lub krwią. Objętość całej próbki powinna być wielkości orzecha włoskiego – taka ilość w zupełności wystarczy do przeprowadzenia większości testów. Nie należy zapełniać całego pojemnika. Badania na obecność pałeczek Salmonella, Shigella wymagają pobrania próbek z 3 dni w 3 osobnych pojemnikach o podłożu transportowym.  

Po pobraniu pojemnik należy opisać (imię, nazwisko, data urodzenia, data pobrania materiału), a następnie jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. W przypadku konieczności pobrania kilku próbek pojemniki szczelnie zamknięte należy przechowywać w lodówce. Próbki można przechowywać maksymalnie 72 godziny.  

W przypadku badania na krew utajoną próbki nie należy pobierać podczas okresu krwawienia z guzków krwawniczych. Kobiety powinny poczekać 3 dni od zakończenia miesiączki.  

Jeżeli pacjent cierpi na naprzemienne biegunki i zaparcia, należy pobrać treść biegunkową. 

W przypadku badania kału u małych dzieci próbkę można pobrać z wcześniej wyprasowanej i czystej pieluchy tetrowej. 

Jaka jest cena badania kału? 

Badanie zlecone przez lekarza jest wykonywane bezpłatnie w ramach kontraktu z NFZ. W przypadku badania zleconego prywatnie ceny wahają się w zależności od laboratorium oraz rodzaju badania. Cena badania ogólnego mieści się w przedziale od 20 do 25 zł.  

Wyrobienie książeczki sanepidowskiej również wiąże się z wykonaniem badania kału na nosicielstwo pałeczek Shigella, Salmonella. Koszt badania wynosi od 70 do 100 zł i może być wykonywane jedynie w stacjach sanitarno-epidemiologicznych. 

Badanie kału – ocena wyników 

• Kolor stolca – prawidłowy stolec jest brązowy, kolor może się różnić w zależności od stosowanej diety. 
• pH – prawidłowe mieści się między 7-7,5. Niższe wartości mogą świadczyć o złym wchłanianiu cukrów. 
• Dodatni wynik badania kału na krew utajoną – świadczy o niewielkim krwawieniu w przewodzie pokarmowym. 
• Świeża krew w stolcu – sugeruje krwawienie z dolnych dróg pokarmowych. 
• Stolec tłuszczowy – może świadczyć o niedoborze enzymów trzustkowych lub żółci. 
• Bakterie w stolcu – stolec posiada naturalną florę bakteryjną, dlatego obecność bakterii należy rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę obraz kliniczny.