Problemy ze stawami – co suplementować?

Budowa stawu – krótka charakterystyka 

Stawy są zbudowane z torebki stawowej, jamy stawowej oraz nasad dwóch sąsiadujących ze sobą kości, które ulegają „połączeniu” w torebce. Dodatkowo okoliczne mięśnie, więzadła oraz ścięgna pełnią funkcję stabilizującą dany staw.  

Torebka stawowa swym kształtem przypomina sakiewkę. Zapewnia stabilizację całego stawu, odizolowanie go od środowiska zewnętrznego, a także zapobiega przesuwaniu się kości. Wewnątrz niej tworzy się jama stawowa z płynem stawowym, pospolicie zwanym mazią. 

Wskutek nadmiernego ruchu, zbyt dużego obciążenia, ale także w wyniku działania chorób genetycznych czy innych czynników stawy mogą ulegać przeciążeniu. Może wówczas dochodzić do ścierania się oraz zwyrodnienia chrząstki szklistej, która wyścieła powierzchnie nasad dwóch kości, tworzących staw. Chrząstka ta ulega niszczeniu, a praca całego stawu zostaje zaburzona. Skutkiem tego może być odsłonięcie dalszych elementów stawu i rozwinięcie się stanu zapalnego. W poważniejszych przypadkach może dojść do zwyrodnienia stawu. Wówczas pojawia się ból, zaczerwienienie, ocieplenie stawu, wskazujące na poważny stan zapalny.  

Zwyrodnienia stawów – czynniki ryzyka 

Do czynników zwiększających możliwość wystąpienia zwyrodnień i problemów ze stawami możemy zaliczyć: 

• obciążenia genetyczne, 
• znaczną otyłość, 
• brak wystarczającej ilości ruchu, 
• podeszły wiek,  
• obciążanie stawów, np. uprawianie sportów wyczynowych, dźwiganie ciężarów, 
• urazy stawów, 
• obecność chorób towarzyszących, np. dny moczanowej, zaburzeń hormonalnych, 
• płeć żeńską. 

Jak radzić sobie z problemami ze stawami? 

Choroby zwyrodnieniowe stawów należy leczyć u specjalisty oraz postępować zgodnie z jego zaleceniami. Często lekarze zapisują także terapię objawową, która ma na celu regenerację stawu i jego wzmocnienie. Jakie preparaty zatem suplementować?  

Na rynku znajdziemy wiele preparatów poprawiających wydolność stawów. Występują one w postaci kapsułek, saszetek, kostek, a nawet shotów gotowych do wypicia. Na jakie składniki warto zwrócić uwagę? 

Siarczan chondroityny  

Jest to podstawowy składnik budujący kości i chrząstki. Dzięki niemu chrząstka staje się odporna na urazy mechaniczne, a także bardziej elastyczna. Mechanizm jego działania polega na hamowaniu enzymów litycznych w chrząstce (np. kolagenazy, elastazy, fosfolipazy) oraz pobudzeniu syntezy proteoglikanów (np. kwasu hialuronowego).  Działa także przeciwzapalnie, gdyż hamuje interleukinę-1β (IL-β), prostaglandyny oraz metaloproteazę 3 (MMP-3). 

Glukozamina  

Jest substancją endogenną. Wchodzi w skład mazi stawowej. Pobudza syntezę proteoglikanów i glikozaminoglikanów obecnych w płynie stawowym. Może także przyczyniać się do hamowania wolnych rodników i enzymów litycznych w chrząstce. Wspiera rozwój nowej chrząstki poprzez stymulację syntezy kolagenu. Dzięki jednoczesnemu zastosowaniu siarczanu chondroityny oraz glukozaminy uzyskuje się działanie synergistyczne. Działanie tych substancji zostało udowodnione kliniczne.  

Kwas hialuronowy  

Jest substancją endogenną. Znajduje się w stawie. Poprawia właściwości płynu stawowego, zapewnia poprawną ruchomość stawu i jakość chrząstki stawowej. Kwas hialuronowy przyczynia się do redukcji dolegliwości bólowych u osób ze zwyrodnieniem stawów lub ich przeciążeniem. 

Witamina C  

Antyoksydant, który hamuje działanie wolnych rodników, a tym samym przyczynia się do redukcji stanu zapalnego. Jej suplementacja na poziomie 500 mg dziennie u osób z wczesną chorobą zwyrodnieniową stawów przynosi korzystne efekty. Bierze także udział w biosyntezie kolagenu oraz innych proteoglikanów budujących staw.  

Kolagen i jego hydrolizaty  

Występuje w organizmie człowieka. Pełni funkcję strukturalną i budulcową. Stosowany w suplementach zmniejsza dolegliwości bólowe, zwiększa mobilność stawu i przyczynia się do jego regeneracji. Zapewnia wytrzymałość i elastyczność chrząstki stawowej.  

Kadzidłowiec indyjski  

Wyciągi z kadzidłowa działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo oraz hamują rozwój nowotworów. W przypadku stawów kadzidłowiec indyjski redukuje obrzęk, zmniejsza sztywność stawów, poprawia ich ukrwienie i mobilność. Może także działać przeciwbólowo. Za to działanie odpowiedzialne są kwasy triterpenowe o konfiguracji β, znajdujące się w wyciągach z kadzidłowca.  

Awokado  

Pozytywne działanie na stawy wykazuje olej zawarty w awokado o frakcji niezmydlającej się. Ma właściwości stymulujące wytwarzanie kolagenu typu II oraz innych proteoglikanów w stawie oraz hamuje syntezę czynników prozapalnych, a tym samym zmniejsza stany zapalne i redukuje dolegliwości bólowe. Ponadto spowalnia proces ścierania się i niszczenia chrząstki stawowej. 

W suplementach diety poprawiających wydolność stawów możemy także znaleźć: 

• wyciąg z omułka,  
• wyciąg z dzikiej róży, 
• metylosulfonylometan (MSM) – związek siarki, pochodzenia organicznego. Jest składnikiem budulcowym chrząstki stawowej. Wspomaga jej prawidłowe funkcjonowanie. 

Suplementacja preparatów zawierających wyżej wymienione składniki nie przyniesie pozytywnych skutków bez zmiany dotychczasowych nawyków. Pamiętajmy, że utrzymanie prawidłowej masy ciała, dobrze zbilansowana dieta oraz odpowiednia ilość i natężenie wysiłku fizycznego pozwolą nam utrzymać nasze stawy w dobrej kondycji. W przypadku poważniejszych schorzeń należy zasięgnąć porady lekarza i postępować zgodnie z jego zaleceniami.