Ganglion – czym jest? Jak go leczyć?

Ganglion – co to jest? 

Ganglion to guzek pojawiający się w obrębie torebek stawowych i ścięgien. Często nazywany jest również torbielą galeretowatą, gdyż zawiera płyn o takiej konsystencji.  

Powstała zmiana to nie zawsze jedynie defekt estetyczny.  

Ganglion może być bardzo bolesny i ograniczać ruchomość stawu. 

Zmiana nie jest złośliwa i mimo że objawy mogą na to wskazywać, nie ma charakteru nowotworowego. Guzki mogą pojawiać się szybko, zmieniać swój rozmiar, a nawet samoistnie zanikać. W większości przypadków gangliony nie są groźne, jednak nie należy ich lekceważyć. Brak leczenia może niekiedy prowadzić do poważnych konsekwencji.  

Gangliony pojawiają się zazwyczaj u osób młodych – między 15 a 40. rokiem życia i zdecydowanie częściej dotyczą kobiet.  

Nieleczona torbiel galaretowata może powodować niedowład mięśni i znaczne ograniczenie ruchomości stawu. 

Ganglion – skąd się bierze? 

Przyczyny powstawania guzków nie są do końca poznane. Torbiel wyrasta z tkanek w okolicy stawu, np. więzadeł, błon maziowych czy pochewek ścięgien. Powstaje w wyniku nadmiernej produkcji płynu, na skutek czego powstaje uwypuklenie. 

Wśród najczęstszych przyczyn nadmiernej produkcji płynu w stawach wymienia się: 

• przeciążenie stawu,
• urazy mechaniczne, 
• zmiany zwyrodnieniowe, 
• zapalenie torebek stawowych, 
• zapalenie ścięgien mięśni. 

Co ważne, gangliony nadgarstków pojawiają się często u osób, które spędzają dużo czasu przy komputerze.  

Wielogodzinne korzystanie z klawiatury oraz myszy może powodować nadmierne obciążenie stawów.  

Gangliony najczęściej powstają na grzbietowej powierzchni nadgarstka, mogą jednak występować także w obrębie kolan i stóp. Gangliony pojawiają się również na palcach – w stawie międzypaliczkowym dalszym. 

Ganglion – jakie są objawy? 

Gangliony nie tylko wyglądają nieestetycznie, ale mogą również powodować wiele dolegliwości. Do najczęstszych objawów można zaliczyć: 

• zwiększoną wrażliwość na dotyk, 
• ból w trakcie poruszania, 
• zaburzenia czucia, 
• stan zapalny w okolicy stawu, 
• ograniczoną ruchomość stawu. 

Po zaobserwowaniu powyższych objawów konieczna jest konsultacja z lekarzem.  

Ganglion – jak się go diagnozuje? 

Doświadczony lekarz potrafi rozpoznać ganglion już na podstawie obserwacji i badania fizykalnego. W przypadku wątpliwości co do diagnozy w celu wykluczenia poważniejszych schorzeń często wykonuje się badania obrazowe. Najczęściej jest to RTG, badanie USG, nieco rzadziej również rezonans magnetyczny. 

Ganglion może dawać podobne objawy do innych, dużo groźniejszych chorób, takich jak: 

• zapalenie stawów, 
• martwica kości, 
• nerwiaki. 

Ganglion – leczenie 

Niekiedy gangliony znikają samoistnie, często wymagają jednak interwencji specjalisty.  

Schorzenia nie należy leczyć na własną rękę.  

W leczeniu zachowawczym warto korzystać z fizykoterapii. Ćwiczenia polegające na rozluźnianiu i rozciąganiu przynoszą ulgę, a niekiedy powodują wchłonięcie guzka. Warto również spróbować zabiegów regeneracyjnych, np. ultradźwięków, pola magnetycznego oraz lasero- i krioterapii. 

Jedną z metod rehabilitacji, która wciąż zyskuje na popularności, jest kinesiotaping. Może on znaleźć zastosowanie w leczeniu ganglionów. Specjalne taśmy przykleja się tak, aby odciążyć stawy i zapewnić choremu miejscu odpoczynek. Zmniejsza to ból i zdecydowanie przyspiesza regenerację. 

W cięższych przypadkach leczeniem torbieli galaretowatych zajmują się ortopedzi i chirurdzy. Do najczęstszych metod leczenia można zaliczyć: 

• unieruchomienie opaską lub stabilizatorem – gangliony często pojawiają się na skutek nadmiernego obciążenia stawów; odpoczynek i odciążenie kończyny może powodować zmniejszanie objętości guzka, ucisku i bólu; 
• zabieg aspiracji – polega na odessaniu płynu z torbieli ze znieczuleniem miejscowym; metoda nie pozwala jednak na usunięcie połączenia ze stawem lub pochewką, które stanowi źródło problemu, dlatego ganglion może nawracać; 
• leczenie chirurgiczne – operację wykonuje się zazwyczaj w przypadku ganglionów nawracających po zabiegu aspiracji, chirurg wycina wówczas torbiel wraz z obszarem wywołującym problem, np. pochewką ścięgnistą. 

Ganglion to przypadłość, której nie należy bagatelizować. Nieleczona torbiel galaretowata może powodować poważne ograniczenia ruchomości stawu oraz bezwład mięśni. Pojawienie się guzka w okolicach nadgarstka, stóp czy kolan wymaga konsultacji lekarskiej w celu wykluczenia poważniejszych schorzeń i ustalenia odpowiedniego leczenia. Niekiedy wystarczające jest postępowanie zachowawcze, jednak często wymagane jest bardziej zaawansowane leczenie. 

Przeczytaj również:
Zespół cieśni nadgarstka – objawy, leczenie