Goryczka żółta – działanie lecznicze

Goryczka żółta – charakterystyka i występowanie 

Goryczka żółta, gencjana żółta (łac. Gentiana lutea) jest byliną rosnącą dziko na zboczach gór południowej i środkowej Europy, a także na Kaukazie. W Polsce występuje bardzo rzadko. Jest rośliną chronioną, a jej zaobserwowane skupiska pojawiają się najczęściej w rejonach Babiej Góry i Tatr Wysokich. Jest uprawiana do celów leczniczych w wielu krajach. W medycynie wykorzystuje się jej korzeń (łac. Gentianae radix). Roślina charakteryzuje się jasnożółtymi kwiatami osadzonymi w kątach górnych liści oraz na szczycie łodygi. Ze względu na spore wymagania, dotyczące odpowiednio wilgotnego podłoża wapienno-próchniczego rozwój gencjany żółtej trwa bardzo długo, nawet 10-15 lat. 

Jakie substancje są zawarte w korzeniu goryczki żółtej? 

Z korzenia goryczki izoluje się wiele substancji goryczowych, czyli sekoirydoidów. Do najważniejszych z nich zaliczamy: gencjopikrozyd, amarogentynę, amaroswerynę, amaropaninę. Ponadto w korzeniu gencjany występują pochodne ksantonu (gentyzyna, izogentyzyna, gencjobioza), a także w mniejszych ilościach alkaloidy: gencjanina i gencjalutyna oraz olejki eteryczne. 

Korzeń goryczki – właściwości 

Substancje gorzkie zawarte w korzeniu goryczki wykazują wiele leczniczych właściwości, m.in.: 

• pobudzają łaknienie; 
• zwiększają wydzielanie śliny i soków trawiennych (dzięki właściwościom drażniącym nerwy odpowiedzialnym za ich wydzielanie); 
• wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze; 
• sprawdzają się jako środek żółciopędny w chorobach wątroby oraz pęcherzyków wątrobowych; 
• przyśpieszają gojenie ran; 
• wykazują działanie antyoksydacyjne, wzmacniające i tonizujące;  
• działają immunostymulująco, zwalczają osłabienie organizmu. 

Korzeń goryczki – przeciwwskazania 

Podawany w niewielkich ilościach wyciąg z korzenia gencjany żółtej jest bezpieczny dla większości ludzi, ale przyjmowany w większych dawkach może wywołać przekrwienie błony śluzowej żołądka, nudności oraz wymioty. Powinny unikać go osoby cierpiące na zaawansowaną chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy, a także kobiety w ciąży ze względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania ekstraktów z goryczki. Istnieją obawy, że stosowanie goryczki może pogarszać niskie ciśnienie krwi oraz zaburzać leczenie farmakologiczne nadciśnienia tętniczego. 

Podsumowując, gorycze zawarte w gencjanie pobudzają działanie układu trawiennego, usprawniają perystaltykę jelit, przyspieszają wchłanianie substancji odżywczych, redukują wiele powszechnych dolegliwości trawiennych oraz wzmagają apetyt. Ponadto wskazane są do stosowania przy zaburzeniach odporności i flory bakteryjnej. Goryczka żółta ma również właściwości wzmacniające, antyoksydacyjne, tonizujące oraz ochraniające miąższ wątroby. Sprawia to, że wyciąg z korzenia goryczki jest składnikiem wielu preparatów dostępnych w aptekach i sklepach zielarsko-medycznych. Należy pamiętać, aby preparaty zawierające w swoim składzie gorycze przyjmować zawsze przed posiłkami.

Przeczytaj również:
Bylica piołun – czym się charakteryzuje?