Retinol. Jak działa i czy jest bezpieczny?
W ostatnich latach popularne stało się stosowanie kosmetyków z retinolem. Nie zawsze jest to jednak tytułowy „retinol”, ponieważ mogą to być również jego pochodne lub zamienniki. Z uwagi na silne działanie tej grupy związków chemicznych warto zapoznać się nieco lepiej z ich charakterystyką.
Retinol – co to jest?
W naturze retinoidy stanowią grupę aktywnych biologicznie związków chemicznych, których rdzeniem jest witamina A oraz jej inne metabolity. Inaczej mówiąc, są one pochodnymi beta-karotenu.
Retinoidy umożliwiają m.in.:
- rozwój organizmu, a w szczególności narządu wzroku;
- utrzymanie prawidłowego stanu skóry;
- tworzenie się naczyń włosowatych.
Wszystkie pochodne witaminy A cechuje podobny w skutkach mechanizm działania: mają one wpływ na DNA komórek poprzez wiązanie się z receptorami w jądrze komórkowym. Ostateczną formą chemiczną wiążącą się ze swoistymi receptorami jądrowymi jest kwas retinowy.
Popularne retinoidy to:
- retinol – podstawowa forma witaminy A, która powstaje w wyniku hydrolizy beta-karotenu;
- retinal – powstaje w wyniku utlenienia retinolu (forma pośrednia pomiędzy retinolem i kwasem retinowym); występuje w kosmetykach w stężeniach niższych niż retinol.
Wskazania do stosowania retinoidów
Retinoidy stosowane są zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie, jako leki przepisywane przez lekarza.
Niektóre ze wskazań do ich stosowania to:
- trądzik pospolity,
- trądzik różowaty,
- choroby wirusowe (mięczak zakaźny, brodawki płaskie),
- choroby autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty),
- skóra pergaminowa i barwnikowa,
- stany przednowotworowe (leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej).
Retinol – przeciwwskazania
Retinol i retinal mogą podrażniać skórę, jak również działać toksycznie na rozwój płodu.
Stosowanie retinoidów jest niedozwolone u kobiet w ciąży.
Przeciwwskazania do miejscowego stosowania retinolu to również:
- nadwrażliwość na retinol,
- doustne stosowanie retinoidów,
- wrażliwa skóra.
Z tych właśnie powodów powstają nowe formy syntetycznych pochodnych o zmniejszonych możliwościach podrażnień i działań niepożądanych.
Retinol – efekty
- Wygładzenie skóry i redukcja zmarszczek mimicznych,
- zniwelowane przebarwienia,
- regeneracja uszkodzeń posłonecznych,
- działanie antyoksydacyjne,
- wzrost syntezy kolagenu.
Retinol hamuje aktywność enzymów wpływających na niszczenie kolagenu i elastyny w skórze. Pobudza także syntezę nowych włókien, powodując, że skóra wygląda młodziej i jędrniej.
Jak stosować retinol?
- Stosowanie retinolu na skórę rozpocznij od najniższego dostępnego stężenia preparatu, tj. 0,5% (w przypadku retinalu poniżej 0,1%).
- Przez pierwsze kilka tygodni stosuj kosmetyk z retinolem 1-3 razy w tygodniu. Po każdym użyciu bacznie obserwuj skórę i ewentualne skutki uboczne.
- Po około 3-4 tygodniach możesz zastosować preparat z nieco większym stężeniem substancji czynnej. Również obserwuj jego działanie przez kilka pierwszych użyć.
W ten sposób zbudujesz tolerancję na retinol i zminimalizujesz ryzyko wystąpienia podrażnień.
Włącz do swojej pielęgnacji również substancje nawilżające i regenerujące naskórek, takie jak: kwas hialuronowy, ceramidy i alantoina. Pamiętaj też o ochronie przeciwsłonecznej w postaci preparatów z wysokim filtrem SPF.
Zauważalne efekty stosowania retinolu zaobserwujesz dopiero po około 3 miesiącach ich stosowania.
Retinol na trądzik
Retinol ma zdolność regulacji stanu zapalnego, zmniejsza również produkcję łoju. Chroni też skórę przed wolnymi rodnikami, przyspieszając gojenie się stanów zapalnych. Dzięki temu retinol jest polecany w pielęgnacji cery trądzikowej.
Zamiennik retinolu – bakuchiol
Bakuchiol to „roślinny zamiennik retinolu”. Jest to substancja chemiczna izolowana z rośliny Psoralea corylifolia. Wykazuje podobne do retinolu działanie na receptory w jądrze komórkowym, przez co powiela większość dobroczynnych dla skóry działań. Jest on lepiej tolerowany niż retinoidy, dzięki czemu poleca się go w pielęgnacji skóry bardzo wrażliwej i podatnej na podrażnienia oraz alergicznej.
Przeczytaj również:
Retinol w ciąży i podczas karmienia piersią – czy można go stosować?
- Draelos Z.D., Kosmeceutyki, Wrocław 2011 wyd.2, Edra Urban & Partner.
- Marona H., Gunia A., Pękala E., Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspekcie komórkowego mechanizmu działania, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej, Katedra Technologii i Biotechnologii Środków Leczniczych.
- https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2010/03-2010/06%20%20Retinoidy.pdf
- https://biotechnologia.pl/kosmetologia/retinol-w-kosmetykach-jedna-z-nielicznych-substancji-o-udowodnionym-dzialaniu,16299
- Kaźmierska A., Bolesławska I., Przysławski J., Wpływ retinoidów na skórę i zapobieganie ich skutkom ubocznym, Katedra i Zakład Bromatologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
- Irlik A., Piotrowska A.,Retinoidy – mechanizm działania i zakres efektów niepożądanych po stosowaniu doustnym i aplikacji na skórę, Zakład Biochemii i Podstaw Kosmetologii, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie.
- https://biotechnologia.pl/kosmetologia/bakuchiol-retinoid-botaniczny-i-jego-zastosowanie-w-kosmetykach-anti-age,16717
Bardzo dobry artykuł.
Dziękujemy 🙂