Wady rozwojowe i choroby krtani i tchawicy

Budowa krtani 

Krtań jest specyficznie zbudowanym narządem. W jej strukturze znajdują się zarówno liczne chrząstki, mięśnie, jak i więzadła. Tworzy ją: 

• 6 chrząstek o zróżnicowanym kształcie – tarczowata (największa), pierścieniowata, nalewkowata (parzysta), nagłośniowa (zamyka i otwiera wejście do krtani), różkowata (parzysta) i chrząstki klinowate; 
• więzadła – gnykowo-nagłośniowe, błona tarczowo-gnykowa, pierścienno-tchawicze, językowo-nagłośniowe; 
• mięśnie zewnętrzne i wewnętrzne; 
• połączenia stawowe – staw pierścienno-tarczowy i pierścienno-nalewkowy; 
• nerwy – nerw krtaniowy górny i dolny (wsteczny). 

Warto wspomnieć również o roli, jaką odgrywa krtań. Łączy ona w sobie funkcje pokarmowe, oddechowe i tworzenia głosu.  

To właśnie dzięki krtani możemy mówić.  

Wady rozwojowe krtani 

Wady układu oddechowego stanowią 0,1-3,9% wszystkich wad wrodzonych. Skupiając się na wadach krtani, lekarze wyróżniają: 

• rozszczep krtani – to nieprawidłowe połączenie między krtanią i gardłem o różnym zasięgu (wyróżnia się 4 stopnie rozszczepów); objawy rozszczepu krtani są uzależnione od jego rozległości;  
• wrodzoną wiotkość krtani – jest najczęstszą wadą rozwojową i stanowi 60-75% wszystkich wad; częściej dotyczy chłopców; budowa tchawicy (jej chrząstek) jest nieprawidłowa, co skutkuje jej niewydolnością i zapadaniem się ścian tchawicy w momencie wydychania powietrza; wiotkość krtani może obejmować całą tchawicę lub tylko jej część; u małych dzieci nie wymaga leczenia i najczęściej samoistnie przechodzi ok. 2. roku życia; wrodzona wiotkość krtani może być również nabyta (np. w wyniku długiej wentylacji mechanicznej); 
• wiotkość tchawicy – najczęściej dotyka małe dzieci i samoistnie przechodzi ok. 2-3. roku życia; 
• zniekształcenie nagłośni; 
• anomalie chrząstek w budowie krtani; 
• torbiele; 
• całkowite lub częściowe zarośnięcie krtani; 
• płetwę krtaniową (zwężenie krtaniowo-tchawicze); 
• nieprawidłową budowę fałdów głosowych; 
• nerwiakowłókniakowatość; 
• wrodzone zwężenie tchawicy i oskrzeli. 

Objawy wad wrodzonych krtani 

Wśród wielu objawów wad wrodzonych krtani do najczęstszych zalicza się: 

• zachłystywanie się podczas karmienia, 
• chrypkę, 
• zmiany głosu, 
• słyszalny świst podczas oddychania, 
• duszności, 
• u najmłodszych – bardzo cichy, wręcz osłabiony głos, płacz. 

Nabyte choroby krtani 

Zdrowy narząd może zachorować w każdej chwili. Do nabytych chorób krtani zalicza się: 

• ostre zapalenie krtani, podgłośniowe zapalenie krtani, podśluzówkowe zapalenie krtani – więcej przeczytasz tutaj; 
• ostre zapalenie ochrzęstnej krtani – dotyczy tkanek chrzęstnych krtani; może być wynikiem procesu ropnego (lub nacieków nowotworowych czy gruźliczych) sąsiednich struktur lub skutkiem ubocznym napromieniowania, urazów, zakażeń krwi; ostre zapalenie ochrzęstnej skutkuje dostawaniem się do światła krtani martwych fragmentów chrząstek, przez co zmniejsza się światło krtani i pojawiają się duszności; leczenie obejmuje antybiotykoterapię i endoskopowe usuwanie martwych tkanek; 
• polipy fałdów głosowych – polipy to drobne guzki zlokalizowane na fałdach głosowych, które najczęściej występują pojedynczo; mogą wywoływać zaburzenia głosu (w zależności od wielkości); leczenie polega na mechanicznym usunięciu polipa; 
• owrzodzenia kontaktowe – najczęściej jest wynikiem mikrourazów będących skutkiem np. nieprawidłowej emisji głosu, GERD czy intubacji; 
• obrzęk Reinkego – dotyczy obustronnego obrzęku fałdów głosowych, co najczęściej jest wynikiem mechanicznego drażnienia strun (np. poprzez palenie tytoniu), nieleczonych alergii, przemęczania głosu; bardzo często dotyczy śpiewaków, nauczycieli i innych osób pracujących głosem; 
• guzki śpiewacze (głosowe) – wbrew nazwie nie dotyczą śpiewaków, a głównie dzieci i kobiet; są skutkiem nadwyrężenia i przeciążenia głosowego; nie są groźne, jednak wymagają szybkiego leczenia; 
• GERD (Gastro-Esophageal-Reflux-Disease) – choroba refluksowa przełyku, będąca najczęstszą chorobą odcinka przewodu pokarmowego; głównym objawem refluksu jest zgaga, uczucie pieczenia i bólu w okolicy zamostkowej; 
• grzybicę krtani – najczęściej jest wynikiem grzybic jamy ustnej i gardła w postaci pleśniawek lub drożdżycy; dotyczy głównie osób osłabionych, wyniszczonych; 
• powikłanie usznopochodne – obejmują powikłania wewnątrzskroniowe i wewnątrzczaszkowe; wewnątrzskroniowe dotyczą zapalenia wyrostka sutkowatego, zapalenia błędnika, porażenia nerwu twarzowego, zapalenia kości skroniowej; wewnątrzczaszkowe obejmują ropień mózgu, wodogłowie uszne, ropniaka podtwardówkowego i nadtwardówkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. 

Objawy nabytych chorób krtani 

Do objawów nabytych chorób krtani zalicza się: 

• zaburzenia głosu, 
• chrypkę, 
• duszności, 
• kaszel, 
• chrząkanie, 
• uczucie obecności ciała obcego w gardle. 

Choroby krtani to rozległa część medycyny, w której zarówno przyczyna choroby, jak i jej przebieg jest zależny od dobrze przeprowadzonej i wnikliwej diagnozy, podczas której lekarz kieruje pacjenta na laryngoskopię, bronchoskopię, badania krwi, wymazy, mikrolaryngoskopię itp. Warto niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, jeśli przez dłuższy czas odczuwasz dyskomfort w gardle, zauważyłeś zmiany w swoim głosie, długo utrzymującą się chrypkę lub nie możesz opanować chrząkania. 

Przeczytaj również:
Nowotwory krtani – jakie mogą być ich wczesne objawy?