Test na odwodnienie organizmu – jak sprawdzić odwodnienie?

Czym grozi odwodnienie organizmu? 

Dobowe zapotrzebowanie na wodę wynosi około 30 ml/kg masy ciała – oczywiście zależy to od wieku, stylu życia i temperatury otoczenia. Ważnym aspektem jest zachowanie równowagi i bilansu wodnego w organizmie – ilość wody wydalanej powinna być w równowadze z ilością wody dostarczanej.  

Gdy dostarczamy za mało wody, może dojść do odwodnienia i zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.  

Odwodnienie organizmu jest zjawiskiem bardzo niebezpiecznym i zagrażającym życiu.  

Pierwsze objawy odwodnienia obserwowane są przy utracie płynów powyżej 1%. Obserwuje się wówczas:  

• obniżoną wydolność fizyczną,  
• mniejszy apetyt,  
• ogólne osłabienie,  
• suchość w ustach,  
• zmniejszone oddawanie moczu, 
• pogorszenie pamięci i koncentracji.  

W przypadku większego odwodnienia (powyżej 4%) pojawiają się: 

• bóle głowy,  
• drażliwość,  
• senność,  
• dalsze obniżenie wydolności fizycznej,  
• wzrost częstości oddechu i temperatury ciała.  

Odwodnienie powyżej 8% jest stanem bardzo niebezpiecznym i może doprowadzić do zgonu.

Jak sprawdzić odwodnienie u dorosłej osoby? 

Kolor moczu 

Prostym sposobem pozwalającym na ocenę w warunkach domowych, czy organizm jest odwodniony, jest weryfikacja koloru moczu. W przypadku odwodnienia obserwuje się zmniejszone wydalanie moczu i zmianę jego koloru na ciemniejszy. Barwa ciemnożółta i ciemniejsza może świadczyć o odwodnieniu organizmu i konieczności zwiększenia podaży płynów i elektrolitów. Kolorem świadczącym o dobrym nawodnieniu organizmu jest barwa słomkowa.  

Test na powierzchni skóry 

Innym sposobem na ocenę stanu nawodnienia jest test na powierzchni skóry – tak zwany skin turgor test. Można go wykonać samodzielnie w warunkach domowych. Polega on na uszczypnięciu skóry na grzbiecie dłoni, przytrzymaniu przez kilka sekund i puszczeniu. Jeśli skóra momentalnie powróci do pierwotnego kształtu – świadczy to o dobrym nawodnieniu organizmu. Jeśli odkształcenie utrzymuje się, może to świadczyć o odwodnieniu organizmu. U starszych osób spadek elastyczności skóry jest normalnym zjawiskiem, dlatego w ich przypadku wskazana jest ocena innych parametrów. 

Hematokryt 

Odwodnienie zmniejsza całkowitą objętość osocza, co przyczynia się do zwiększenia hematokrytu we krwi. Hematokryt można oznaczyć za pomocą badań laboratoryjnych – jest on składową morfologii krwi. Należy zaznaczyć, że zwiększenie jego poziomu nie zawsze musi być przyczyną odwodnienia.  

Jonogram 

Jonogram jest badaniem oceniającym stężenie podstawowych elektrolitów w organizmie – sodu, potasu, wapnia, magnezu, jonów chlorkowych i fosforanowych. Odchylenia w jonogramie świadczyć o zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej, a podwyższony poziom jonów chlorkowych może wskazywać na odwodnienie. 

Analiza składu ciała metodą bioimpedancji 

Poprzez pomiar składu ciała metodą bioimpedancji elektrycznej również można ocenić nawodnienie organizmu. Są to jednak wartości orientacyjne, gdyż wiele czynników może mieć wpływ na dokładność takiego pomiaru. Gdy analiza wskaże na odwodnienie, warto dodatkowo sięgnąć po dokładniejszy analizator. 

Jak sprawdzić stan nawodnienia u dzieci? 

U dziecka trudniej zbadać stan nawodnienia niż u osoby dorosłej. Przede wszystkim najważniejsza jest obserwacja ilości wydalanego moczu i jego koloru – mała jego ilość i ciemna barwa mogą świadczyć o odwodnieniu. Można wykonać również test na powierzchni skóry.  

Objawami odwodnienia u dzieci mogą być:  

• rozdrażnienie,  
• płacz „bez łez”,  
• suchość błon śluzowych,  
• zapadnięcie gałek ocznych,  
• u niemowląt ciemiączka. 

Przeczytaj również:
Czym grożą zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej?