Sok z brzozy. Na co pomaga i jak dawkować?

Sok z brzozy – właściwości 

Sok z brzozy jest pozyskiwany z różnych odmian brzozy w zależności od rejonu świata. W Europie głównymi surowcami są brzoza brodawkowata (Betula pendula) i brzoza omszona (Betula pubescens). W Polsce sok z brzozy znany jest także pod nazwą oskoła.  

W medycynie tradycyjnej sok z brzozy był wykorzystywany jako lek na szkorbut, kamicę nerkową, choroby żołądka i wątroby, choroby skóry oraz jako płyn odżywczy.  

Aktualnie sok z brzozy poddany procesowi fermentacji jest stosowany jako probiotyk.  

Skład soku z brzozy może się różnić w zależności od miejsca i czasu pozyskania. Głównymi składnikami zawartymi w soku z brzozy są: 

• aminokwasy – glutamina, cytrulina, kwas glutaminowy, izoleucyna, walina, asparagina; 
• węglowodany – glukoza, fruktoza; 
• witamina C; 
• sole mineralne – wapń i potas w znacznej ilości oraz w mniejszej magnez, cynk, mangan, miedź, kadm, żelazo, sód [3]. 

Sok z brzozy – na co pomaga?  

Spożywanie soku z brzozy daje korzyści w postaci efektu detoksykacyjnego. Dzięki właściwościom moczopędnym sok pomaga regulować pracę nerek, przeciwdziała powstawaniu kamieni nerkowych i wspomaga usuwanie toksyn z organizmu. Według przeprowadzonych analiz wykazano, że sok z brzozy wykazuje właściwości przeciwutleniające, co wpływa na redukcję wolnych rodników w organizmie. Ze względu na dużą zawartość soli mineralnych i niską zawartość cukrów sok z brzozy można zaliczyć do naturalnych elektrolitów. Jego spożywanie przyniesie korzystne efekty m.in. u osób aktywnych fizycznie i zmagających się z biegunką, gdyż pomoże dostarczyć do organizmu nie tylko wodę, ale także dużą ilość substancji mineralnych. W składzie soku z brzozy można znaleźć salicylan metylu, który wykazuje podobne właściwości do kwasu acetylosalicylowego. Sok z brzozy wykazuje także działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, dlatego warto sięgnąć po ten napój w przypadku grypy lub przeziębienia [4,5].   

Sok z brzozy znajduje również szerokie zastosowanie w kosmetyce. Sok z brzozy wykazuje działanie zmiękczające i wygładzające włosy i skórę. Jego miejscowe stosowanie na skórę wspomaga syntezę filagryny, która odpowiada za elastyczność, jędrność i nawilżenie skóry. Dzięki wysokiej zawartości minerałów sok z brzozy odżywia skórę i mieszki włosowe. Ponadto wykazuje on właściwości łagodzące i przeciwzapalne, redukujące podrażnienia oraz antyoksydacyjne [6].  

Sok z brzozy na odchudzanie 

Oprócz wyżej wymienionych substancji w składzie soku z brzozy znajdują się także betulina i kwas chlorogenowy. Mają one znaczenie w procesie odchudzania, gdyż wspomagają pracę wątroby i nerek oraz wspierają usuwanie tłuszczu i redukują apetyt. Dzięki właściwościom moczopędnym sok z brzozy pomaga w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu oraz wspomaga walkę z cellulitem [4,5].  

Sok z brzozy – jak pić? Dawkowanie 

Rekomendowane dawki soku z brzozy są różne, w zależności od źródeł. Najważniejsze, aby zachować umiar. Kurację sokiem z brzozy można rozpocząć od mniejszych dawek, np. 50 ml dziennie, zwiększając z czasem tę ilość do pełnej szklanki dziennie. Przed spożyciem soku z brzozy warto zapoznać się z przeciwwskazaniami do jego stosowania.  

Nie powinno się przekraczać porcji 3 szklanek soku na dzień.

Sok z brzozy – czy można przedawkować? 

W soku z brzozy znajduje się wysoka zawartość manganu, którego nadmiar w organizmie może być szkodliwy, zwłaszcza u osób z chorobami wątroby [5].  

Jak pozyskać sok z brzozy? 

Sok z brzozy – kiedy go zbierać? 

Największą ilość soku z brzozy można zebrać wczesną wiosną. Wówczas przepływ cieczy przez roślinę jest największy. Przepływ soku z brzozy następuje, gdy w ciągu 3-5 dni temperatura powietrza utrzymuje się na poziomie 5-8 stopni C. Długa zima przekłada się na bardziej dynamiczny przepływ soku w drzewie. W starszych drzewach sok z brzozy płynie intensywniej [1].   

Sok z brzozy – jak zbierać? 

Sok z brzozy można zbierać na trzy sposoby: 

• zbiór z odciętych gałązek – jest to najmniej efektywny sposób. W tej metodzie odcina się pęki lub pojedyncze gałązki brzozy za pomocą sekatora lub ostrego noża. Gałązki umieszcza się w butelce (najlepiej szklanej), do której sok samoistnie ścieka; 
• zbiór z naciętych pni brzozy – jest to metoda bardziej wydajna, ale dość trudna do wykonania. Najlepiej do tej metody wybrać drzewo o nachylonym pniu. Za pomocą siekiery lub ostrego noża nacina się pień w taki sposób, aby sok ściekał do naczynia. Takie nacięcia są lepsze dla drzewa, które regeneruje się w przeciągu 3-4 dni; 
• zbiór poprzez wiercenie w pniu brzozy – jest to najbardziej inwazyjna metoda dla drzewa, ale najbardziej efektywna. Za pomocą wiertarki na wysokości około pół metra w pniu należy wywiercić otwór. Głębokość wiercenia w przypadku starszych drzew powinna wynosić około 3 cm, natomiast dla młodszych drzew otwór powinien być płytszy. W wywierconym otworze umieszcza się kranik lub wężyk, z którego sok będzie ściekał do umieszczonego niżej pojemnika, np. szklanej butelki [1].  

Jak przechowywać sok z brzozy? 

Sok z brzozy można spożywać świeżo po zbiorze lub poddać obróbce termicznej, aby dłużej zachował przydatność do spożycia.  

Świeży sok z brzozy bez dodatku substancji konserwujących można przechowywać w lodówce maksymalnie przez 4-5 dni.

Dobrym sposobem przechowywania soku z brzozy jest mrożenie. Sok można rozlać do pojemników lub worków przeznaczonych do przygotowania lodu. Sok z brzozy można przechowywać w formie syropu lub poddać procesowi pasteryzacji [1].  

Jak pasteryzować sok z brzozy? 

Sok z brzozy należy umieścić w garnku i doprowadzić do temperatury około 85-90°C. Gorący sok przelewa się do wcześniej wyparzonych słoików lub butelek zamykanych na zakrętki typu twist-off.  Następnie słoiki z sokiem należy umieścić w garnku, zalać wodą do 1/3 wysokości słoika i ogrzewać na średnim ogniu przez około 15 minut. Pasteryzowany sok zawiera mniej witaminy C niż świeży, ale można go przechowywać przez rok [2].

Sok z brzozy – przeciwwskazania 

Sok z brzozy nie powinien być spożywany przez osoby, które są uczulone na pyłki brzozy i cierpiące na niedrożność dróg moczowych. Ostrożność powinny zachować także osoby z obrzękami, które są wywołane chorobami serca czy nerek [4,5].  

Sok z brzozy – cena 

Ceny soku z brzozy mogą się różnić w zależności od danego producenta. Zazwyczaj 300 ml soku kosztuje około 5 zł, a 1 litr około 11-12 zł.  

Sok z brzozy zawiera wiele składników, które wpływają pozytywnie na zdrowie. Można go stosować jako środek usuwający toksyny z organizmu, lek na drobne dolegliwości bólowe czy jako kosmetyk wspierający zdrowy wygląd skóry i włosów. Należy pamiętać o przeciwwskazaniach do jego stosowania oraz rozsądnym dawkowaniu.  

Przeczytaj również:
Właściwości zdrowotne soku z buraka. Dlaczego warto pić sok z buraka?