Chinina. Czy picie toniku jest niezdrowe?
Chinina pierwotnie wykorzystywana była do leczenia objawów malarii. Obecnie dodawana jest do słodzonych napojów gazowanych. Toniki dostępne są na półkach sklepów spożywczych i stanowią częsty dodatek do mieszanek alkoholowych. Czy spożywanie toniku jest zdrowe?
Chinina – co to takiego?
Chinina to substancja chemiczna pozyskiwana naturalnie z kory chinowca czerwonosocznego, drzewa uprawianego w Azji Południowo-Wschodniej oraz Ameryce Południowej i Środkowej. Chinina była jako pierwsza wykorzystywana w leczeniu objawów malarii. Kora chinowca podawana w czasie choroby znosiła objawy trzeciaczki (malarii wywołanej przez Plasmodium vivax) i czwartaczki (wywołanej przez Plasmodium malariae). Obecnie chinina jest bardzo rzadko wykorzystywana w lecznictwie (wchodzi w skład mieszanek pobudzających łaknienie ze względu na gorzki charakter alkaloidów). Ze względu na działania niepożądane (niebezpieczne zaburzenia neurotoksyczne wzroku i słuchu) została wyparta przez chlorochinę, syntetyczną pochodną chininy. Chlorochina wykazuje małą toksyczność dla ludzi, dlatego jest stosowana w leczeniu malarii, pełzakowicy, tocznia rumieniowatego i reumatoidalnego zapalenia stawów.
W jakich produktach znajduje się chinina?
Niemal całkowite wyparcie chininy z lecznictwa nie oznacza, że zrezygnowano z jej używania. Jako mocno gorzki alkaloid, dodawana jest do napojów gazowanych w celu uzyskania specyficznego smaku (jest aromatem). Posłodzony, gazowany napój z zawartością chininy nazywany jest tonikiem. Stanowi częsty dodatek do mieszanek alkoholowych, ale spożywany jest też solo. Chinina w połączeniu z kofeiną znajduje również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Jest stosowana w kosmetykach do włosów, ponieważ wykazuje działanie pobudzające je do wzrostu.
Chinina – kto nie może pić toniku?
Toniku zawierającego chininę nie mogą pić kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dzieci. Osoby wykonujące zawody wymagające sprawnych reakcji, refleksu i dobrego wzroku również powinny zrezygnować ze spożywania toniku. Wiąże się to z ewentualnym niekorzystnym działaniem chininy na układ nerwowy (w tym na zmysł wzroku i słuchu).
Ponadto toniku powinny unikać osoby z:
- nadwrażliwością nerek,
- wadami wzroku lub słuchu,
- padaczką,
- niewydolnością wątroby lub nerek.
Chinina – dawka toksyczna
Maksymalna ilość chlorowodorku chininy obecnej w napojach opartych na wodzie zgodnie z prawem może wynosić 7,5 mg na 100 ml roztworu.
Toksyczna, śmiertelna dla ludzi dawka chininy to 10-15 g substancji.
Nadmierne spożywanie toniku może prowadzić do:
- zawrotów głowy,
- alergii skórnej,
- oczopląsu,
- spowolnienia akcji serca,
- pogorszenia słuchu lub jego utraty,
- mdłości,
- zaburzeń pracy wątroby.
Przeczytaj również:
Jakie choroby przenoszą komary?
- Matławska I., Farmakognozja, UM Poznań, Poznań 2008.
- Kohlmunzer S., Farmakognozja, podręcznik dla studentów farmacji, PZWL, 1998.
- Czajkowska A., Bartodziejska B., Gajewska M., Ocena zawartości chlorowodorku chininy w napojach bezalkoholowych typu tonik, Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, Oddział Chłodnictwa i Jakości Żywności, Zakład Jakości Żywności, Łódź.
- http://www.farmakognozjaonline.pl/alkaloid/index.php?alka=chinid
Artykuł porusza ciekawy i ważny temat. W sposób interesujący, wyczerpujący i przystępny przedstawia informacje dotyczące chininy i toniku.