Goryczak żółciowy. Jak go rozpoznać?

Goryczak żółciowy – co to za grzyb? 

Goryczak żółciowy, nazywany również gorzkim zajączkiem, gorzkim podgrzybkiem lub gorzkniakiem, to grzyb z rodziny borowikowatych. Można go spotkać od czerwca aż do końca października w wilgotnych, sosnowych lasach. W niektórych rejonach Polski uważany jest za gatunek pospolity i mylony z innymi, popularnymi gatunkami grzybów.  

Goryczak żółciowy a szatan – jak je odróżnić? 

Obydwa te grzyby należą do rodziny borowikowatych. Młode owocniki obu gatunków są do siebie podobne. Mają kapelusze w żółtym lub jasnobrązowym kolorze oraz żółtawy trzon. Prawdziwy borowik szatański występuje jednak w Polsce bardzo rzadko. 

Różnice między goryczakiem a szatanem przedstawia tabela:

Ponadto stare okazy borowika szatańskiego wydzielają charakterystyczny zapach zgniłej cebuli lub padliny. 

Goryczak żółciowy – czy jest jadalny? 

Natura stara się nas ostrzegać przed truciznami. Jednym z takich ostrzeżeń jest gorzki smak roślin niejadalnych. Nie zawsze jednak się to sprawdza. Goryczak żółciowy nie jest klasyfikowany jako grzyb trujący, jednak przez jego gorycz uznaje się go za grzyba niejadalnego.  

Nawet po obróbce termicznej zachowuje on swój gorzki smak, a gotowanie, suszenie czy płukanie potęguje gorycz. Nawet jeden goryczak może zepsuć całe danie, jednak nie idzie to w parze z trującymi właściwościami. 

W niektórych rejonach świata (np. Wietnam, Meksyk) goryczak uznawany jest za prawdziwy rarytas. We Francji i Rumunii smakosze polecają gotowanie grzyba w półtłustym mleku, wysuszenie, rozdrobnienie i używanie jako przyprawy. 

Goryczak żółciowy – właściwości 

Utarło się przekonanie, że grzyby oprócz smacznego aromatu nie posiadają żadnych wartości odżywczych. Nie do końca jest to prawdą. Grzyby są źródłem błonnika, białka, witamin (głównie D i z grupy B) i minerałów (magnez, fosfor, potas, cynk, mangan, miedź, selen i żelazo).  

Istnieje wiele badań na zwierzętach, które potwierdzają prozdrowotne właściwości goryczaka. Jedno z nich mówi o przeciwnowotworowym działaniu tylopilanu pozyskiwanego z owocników tego grzyba. Po wstrzyknięciu tylopilanu średni czas życia myszy z nowotworem mózgu znacznie się wydłużył (w porównaniu do grupy kontrolnej). 

Kolejne badanie dowiodło przeciwzapalnego działania liofilizowanego preparatu z goryczaka żółciowego. Podskórne podanie go w znaczącym stopniu ograniczyło stan zapalny. 

Goryczak żółciowy – czy każdy może go jeść? 

Nie, ponieważ nie wszyscy mogą jeść grzyby. W przypadku alergii może wystąpić nawet wstrząs anafilaktyczny. Uważać powinny również kobiety w ciąży i karmiące piersią, ponieważ nie ma badań dotyczących wpływu spożywania grzybów na dziecko. 

Jeśli miewasz dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, lepiej zrezygnuj z grzybów. Są one ciężkostrawne. 

Grzybów leśnych i wywarów na ich bazie nie podawaj dzieciom do 12. roku życia ze względu na możliwość zatrucia. Młody układ pokarmowy nie jest jeszcze na tyle rozwinięty, by w pełni trawić grzyby. Dziecko może również znacznie gorzej znieść ewentualne zatrucie.

Przeczytaj również:
Soplówka jeżowata. Właściwości i zastosowanie