Gorzka pomarańcza – działanie i zastosowanie

Gorzka pomarańcza – charakterystyka 

Gorzka pomarańcza (Citrus Aurantium) jest małym cytrusowym drzewem o charakterystycznych białych kwiatach. Należy do rodziny Rutaceae, czyli rutowatych i pochodzi z subtropikalnej Azji oraz regionu Indii. Kwiatów gorzkiej pomarańczy używa się jako dodatek do herbat oraz do produkcji olejku eterycznego. Ze względu na gorzki i kwaśny smak owoców, są one rzadko spożywane na świeżo, częściej zaś w postaci konfitury lub kandyzowanych owoców. Otrzymywany z gorzkiej pomarańczy olejek przydatny jest do produkcji likierów (np. Curacao, Triple Sec) lub jako aromat do słodyczy i ciast. Znajduje on szerokie zastosowanie w aromaterapii z uwagi na swoje pobudzające właściwości i bywa również wykorzystywany do produkcji perfum. 

Gorzka pomarańcza – właściwości 

Gorzka pomarańcza jest rośliną o szerokim zastosowaniu w leczeniu różnych jednostek chorobowych. Stanowi bogate źródło flawonoidów, szczególnie hesperydyny oraz witaminy C i substancji lotnych. Najważniejszymi aktywnymi składnikami owoców Citrus Aurantium są: 

• synefryna, 
• N-metylo-tyramina, 
• hordenina, 
• oktopamina, 
• tyramina, 
• alkaloidy fenetylaminowe. 

Skórka gorzkiej pomarańczy zawiera olejek eteryczny, kumaryny, triterpeny, karoteny i pektyny.  

Gorzka pomarańcza – działanie 

W chińskiej medycynie ludowej gorzką pomarańczę uznawano za remedium na stany obrzękowe układu oddechowego oraz wykorzystywano do pobudzenia układu krążenia. Zawarta w niej synefryna wykazuje bowiem działanie farmakologiczne poprzez skurcz naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia krwi i rozkurcz mięśni oskrzeli.  

Liczne badania wykazały, że regularne spożywanie cytrusów przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL (tzw. „złego cholesterolu”), przy jednoczesnym wzroście stężenia cholesterolu HDL (tzw. „dobrego cholesterolu”), a obecność błonnika pokarmowego w postaci pektyn dodatkowo wzmacnia te właściwości.  

Roślina ta odgrywa rolę w prewencji chorób układu krążenia ze względu na zawartość kwasu foliowego, którego obecność przyczynia się do zmniejszenia poziomu homocysteiny oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Wysoka zawartość witaminy C wykazuje silne właściwości przeciwutleniające, chroniąc komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym, co zmniejsza ryzyko infekcji. 

Skórka niedojrzałych owoców gorzkiej pomarańczy stymuluje procesy trawienne, dlatego w chińskiej medycynie ludowej jest wykorzystywana przy schorzeniach układu pokarmowego, takich jak niestrawność, bóle brzucha oraz jako środek rozkurczowy.

Olejek otrzymywany z gorzkiej pomarańczy ma szerokie zastosowanie w aromaterapii poprzez działanie łagodnie uspokajające oraz właściwości zmniejszające napięcie mięśniowe i stany lękowe. Pomocniczo stosowany jest w leczeniu bezsenności. Używa się go również w kosmetologii jako środek wspomagający leczenie trądziku, wyprysków czy infekcji grzybiczych skóry. 

Wyciąg z gorzkiej pomarańczy pobudza lipolizę, czyli proces rozkładu triacylogliceroli w tkance tłuszczowej. Obecność składników aktywnych, takich jak synefryna, nasila procesy termogenezy, stymuluje beta-oksydację tłuszczów, poprawiając tym samym stosunek beztłuszczowej masy ciała do masy tkanki tłuszczowej, bez jednoczesnego wzrostu ciśnienia tętniczego czy częstości skurczu serca. Zawarta w roślinie oktopamina zwiększa metabolizm oraz wspomaga transport glukozy. Stosowanie gorzkiej pomarańczy jest korzystne w połączeniu wraz z innymi wyciągami roślinnymi o działaniu termogenicznym, takimi jak kofeina czy wyciąg z wierzby, co wzmacnia procesy metaboliczne.  

Badania dowodzą, że dawka synefryny w ilości 50 mg może zwiększyć przemianę materii o około 65 kcal. Stosowanie gorzkiej pomarańczy przynosi lepsze rezultaty u kobiet w porównaniu z mężczyznami, a za bezpieczną dzienną dawkę tego związku uznaje się 27 mg. Poza działaniem sprzyjającym redukcji masy ciała, synefryna zmniejsza odczuwanie zmęczenia podczas wysiłku fizycznego oraz pomaga utrzymać siłę mięśniową. 

Gorzka pomarańcza – przeciwwskazania 

Synefryna stosowana w większych dawkach i przez dłuższy czas może podnosić ciśnienie tętnicze krwi oraz przyśpieszać pracę serca, dlatego nie powinno się stosować surowców pozyskiwanych z gorzkiej pomarańczy u osób chorujących na nadciśnienie tętnicze, z zaburzeniami rytmu serca, z zaburzeniami lękowymi oraz u osób w starszym wieku. Preparatów zawierających w swoim składzie synefrynę nie można łączyć z lekami stosowanymi w chorobach układu krążenia, tyroksyną oraz lekami uspokajającymi. 

Gorzka pomarańcza – zastosowanie 

Gorzka pomarańcza jest dostępna na rynku pod różnymi postaciami. Do najpopularniejszych zaliczamy: 

• suplementy diety wspomagające odchudzanie („fat burnery”), 
• olejki eteryczne, 
• kosmetyki (balsamy, kremy, szampony, perfumy), 
• produkty spożywcze (esencja do ciast, owoce kandyzowane, likiery). 

Podsumowując, gorzka pomarańcza jest dobrze znana i spopularyzowana jako środek wspomagający redukcję tkanki tłuszczowej i walkę z nadprogramowymi kilogramami, pod postacią suplementów diety. Od wieków stosuje się ją jako roślinę leczniczą, a badania naukowe potwierdzają jej prozdrowotny charakter. Stosowanie wyciągów z gorzkiej pomarańczy w połączeniu z ograniczeniem podaży kalorii i aktywnością fizyczną sprzyja redukcji masy ciała u zdrowych osób dorosłych borykających się z nadwagą i otyłością. 

Przeczytaj również:
Bergamotka – co to za owoc i jakie ma właściwości?