Magnez. Dlaczego jest istotny? Jaki magnez wybrać?
Magnez to jeden z najważniejszych pierwiastków dla naszego organizmu. Odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego. Często nie dostarczamy odpowiedniej ilości magnezu wraz z dietą, dlatego może być konieczna jego suplementacja. Czym kierować się przy wyborze suplementu z magnezem?

Magnez to składnik mineralny, który pełni niezbędną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, m.in.:
- uczestniczy w syntezie białek,
- odpowiada za kurczliwość mięśni,
- reguluje ciśnienie krwi,
- uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych,
- bierze udział w gospodarce mineralnej kości i całego ustroju.
Nawet niewielkie zmiany w stężeniu magnezu w organizmie mogą negatywnie wpływać na jego funkcjonowanie.
Magnez magazynowany jest głównie w kościach i tkance mięśniowej. Około 1% magnezu znajduje się poza komórkami, w tym ok. 100 mg we krwi. Prawidłowe stężenie magnezu u dorosłego człowieka określa się na poziomie 0,75-0,95 mmol/l. Warto jednak pamiętać o tym, że nawet przy prawidłowych wartościach mogą pojawić się objawy niedoboru magnezu.
Nasza dieta powinna pokrywać zapotrzebowanie na składniki odżywcze, w tym magnez. Produktami bogatymi w ten pierwiastek są zboża (otręby, kasza gryczana, pieczywo i makarony pełnoziarniste), orzechy, nasiona, pestki (słonecznika, dyni), strączki (groszek, soja, fasola), kakao, ryby, niektóre warzywa i owoce (ziemniaki, banany, szpinak), a także woda pitna.
Magnez wchłania się w około 30% z pożywienia, a miejscem jego przyswajania jest jelito cienkie. Niektóre związki występujące w pokarmach, takie jak fityniany i fosforany, zaburzają jego wchłanianie w jelicie. Niedobór magnezu może pojawić się również w przebiegu chorób i stanów zapalnych w jelitach, podczas stosowania niektórych leków, nadużywania alkoholu.
Objawy niedoboru magnezu
Łagodny niedobór magnezu zazwyczaj nie daje widocznych objawów, ale głębszy deficyt tego pierwiastka może powodować:
- szybkie męczenie,
- osłabienie koncentracji,
- drżenie i mrowienie rąk,
- drgania powiek,
- zwiększoną podatność na infekcje,
- uczucie niepokoju,
- kołatanie serca.
Przewlekły niedobór magnezu może wpływać negatywnie na wiele układów i narządów. Najbardziej narażone są układy nerwowy, sercowo-naczyniowy, ruchu i rozrodczy.
Znacznie rzadszym zjawiskiem jest hipermagnezemia, czyli zbyt duże stężenie magnezu. Może ona prowadzić do odwodnienia, trudności w oddychaniu, zaburzeń snu, osłabienia mięśni, zmian w zapisie EKG.
Kiedy sięgnąć po magnez?
Zalecane spożycie magnezu określa się na poziomie 400-420 mg na dobę dla mężczyzn oraz 310-320 mg dla kobiet. Wzrasta ono u kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią.
W badaniu PONS oszacowano, że przeciętny Polak wraz z dietą przyjmuje 218,5 mg magnezu na dobę, a przeciętna Polka 220,8 mg. Zatem kobiety w Polsce powinny dodatkowo przyjmować 100 mg, a mężczyźni 200 mg magnezu na dobę poprzez odpowiednią suplementację.
Preparaty z magnezem można przyjmować w ramach profilaktyki niedoboru tego pierwiastka w sytuacjach:
- przewlekłego zmęczenia fizycznego i psychicznego,
- nasilonej pracy umysłowej lub fizycznej,
- podwyższonego stresu i nadpobudliwości nerwowej,
- bólu mięśni,
- zaburzeń snu,
- zapobiegawczo u osób narażonych na rozwój miażdżycy i zawału serca.
Preparaty z magnezem mogą być stosowane w leczeniu różnych chorób i zaburzeń. Decyzję o włączeniu takiego preparatu do leczenia podejmuje lekarz.
Dlaczego warto łączyć magnez z witaminą B6?
Preparaty z magnezem często są wzbogacane witaminą B6. Ułatwia ona wchłanianie i przemieszczanie magnezu z przewodu pokarmowego do krwi, a następnie do wnętrza komórek w organizmie. Zmniejsza także ilość wydalanego magnezu wraz z moczem, co zwiększa jego poziom w ustroju. Dodatek ten zabezpiecza także przed niedoborami witaminy B6, które mogą objawiać się stanami zapalnymi błon śluzowych, niedokrwistością, zaburzeniami psychicznymi czy drgawkami.
Jaki produkt z magnezem wybrać?
Na rynku dostępne są zarówno suplementy diety, jak i preparaty lecznicze, które zawierają różne sole magnezu. Warto wybrać taką sól, która charakteryzuje się wysokim wchłanianiem w jelitach. Należą do nich sole organiczne, takie jak np. mleczan magnezu.
Istotne są także rodzaj tabletki i miejsce uwalniania substancji czynnej. Magnez wchłania się w jelicie, warto zatem wybrać preparat w formie tabletek dojelitowych, dzięki czemu 100% magnezu trafia do miejsca najwyższego jego wchłaniania (w przeciwieństwie do zwykłych tabletek, które docierają do jelita jedynie w kilkunastu procentach). Tabletkę dojelitową przyjmujemy doustnie, ale specjalna otoczka chroni ją przed rozpuszczeniem w żołądku, dzięki czemu magnez wchłaniany jest dopiero w jelicie.
Na wchłanianie magnezu ma również wpływ przyjmowana dawka. Im wyższą dawkę jednorazowo przyjmujemy, tym niższe jest przyswajanie magnezu przez nasz organizm. Z tego względu lepiej stosować mniejsze dawki magnezu, a często.
- Rychlik E. i in., Normy żywienia dla populacji Polski, 2024.
- Jędrzejek M. i in., Stosowanie preparatów magnezu w praktyce lekarza rodzinnego, Lekarz POZ 2/2021.
- Ilow R., Regulska-Ilow B., Różańska D. i in., Evaluation of mineral and vitamin intake in the diet of a sample of Polish population – baseline assessment from the prospective cohort ‘PONS’ study, Ann. Agric. Environ. Med., 2011.
- Magvit B6, Ulotka dla pacjenta.
- Masiakowski J., Porównanie uwalniania substancji aktywnych z dwóch wybranych preparatów magnezowych przeprowadzone w farmakopealnych warunkach badania preparatów dojelitowych, Terapia Leki, 2001.
- Schuchardt J.P. i in., Intestinal Absorption and Factors Influencing Bioavailability of Magnesium-An Update, Current Nutrition & Food Science, 2017.