Męczennica – właściwości, zastosowanie, przeciwskazania, skutki uboczne

Czym jest męczennica? 

Męczennica (Passiflora L.) to rodzaj roślin obejmujący wiele gatunków, które naturalnie porastają strefę międzyzwrotnikową i podzwrotnikową. Niektóre gatunki uprawiane są w cieplejszych regionach na całym świecie. Męczennica rośnie w formie pnączy, krzewów i bylin. Liście są naprzemianległe – proste lub złożone. Kwiaty męczennicy to pojedyncze lub sparowane obupłciowe organy, natomiast jej owocami są najczęściej jagody.  

Męczennica – właściwości i zastosowanie 

Wiele gatunków tej rodziny wykorzystuje się ze względu na ich właściwości przeciwskurczowe i uspokajające. Działanie uspokajające opiera się na obniżaniu wrażliwości ośrodków podkorowych w mózgu. Działanie rozkurczowe dotyczy mięśni gładkich przewodu pokarmowego, macicy i naczyń krwionośnych.  

Wegetatywne części roślin i młode owoce są trujące.  

Męczennica wchodzi w skład licznych preparatów złożonych uspokajających i nasennych. Męczennica znajduje się zarówno w lekach, jak i suplementach diety w postaci syropów, kapsułek miękkich, tabletek, tabletek powlekanych i herbatek ziołowych. 

W skład popularnych produktów złożonych, oprócz męczennicy, wchodzą także: 

• wyciąg suchy z szyszek chmielu (Humulus lupulus), 
• intrakt lub wyciąg suchy z korzenia kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis), 
• ekstrakt z liści melisy (Melissa officinalis), 
• ekstrakt z liści mięty pieprzowej (Mentha piperita), 
• wyciąg z owoców głogu (Crataegi fructus), 
• melatonina, 
• witamina B6. 

Dlaczego rośliny z rodzaju męczennica działają uspokajająco? 

Niektóre gatunki, np. męczennica cielista (Passiflora incarnata L.), zawierają alkaloidy indolowe, takie jak harman, harmina i harmalina. Związki te odpowiadają za działanie uspokajające rośliny. Harman w śladowych ilościach jest identyfikowany w dymie papierosowym. Harmina natomiast występuje także w innych roślinach, takich jak poganek stepowy (Peganum harmala) i jest stosowana w lecznictwie arabskim jako lek uspokajający i przeciwskurczowy. W małych dawkach harminę wykorzystuje się jako przyprawę kuchenną. Harmalina natomiast to związek powstały na skutek przemian harminy. Wykazuje skuteczne działanie w leczeniu choroby Parkinsona. 

Męczennica – wskazania 

Do wskazań do stosowania męczennicy należą: 

• łagodzenie objawów napięcia nerwowego, 
• uspokojenie, 
• zwalczanie trudności w zasypianiu, 
• zwalczanie problemów gastrycznych na tle nerwowym, 
• zwiększenie odporności organizmu na stres, 
• łagodzenie bólów głowy, 
• łagodzenie niepokoju i lęku, 
• wyczerpanie nerwowe. 

Jak stosować męczennicę?

Z wysuszonego ziela męczennicy możesz przygotować napar. 0,3 g surowca zalej filiżanką wrzącej wody i odstaw na 10-15 minut. Napar spożywaj raz dziennie, najlepiej wieczorem.

Męczennicę znajdziesz także w złożonych preparatach. Mają one postać tabletek i kapsułek. Wykazują działanie nasenne i uspokajające.

Męczennica – przeciwwskazania 

Preparatów zawierających męczennicę nie należy stosować: 

• gdy występuje nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu; 
• u dzieci poniżej 12. roku życia – brakuje szczegółowych danych klinicznych dotyczących bezpieczeństwa stosowania preparatów z męczennicą w tej grupie wiekowej; 
• w trakcie ciąży i laktacji – brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa; 

Preparaty uspokajające mogą osłabiać sprawność psychoruchową, w związku z czym nie zaleca się prowadzenia pojazdów mechanicznych po zażyciu takich środków. 

Męczennica – działania niepożądane 

Ziołowe produkty złożone o działaniu uspokajającym i nasennym są zwykle dobrze tolerowane przez organizm. Nie zawierają silnie działających substancji i nie powodują efektu uzależnienia. Mimo to należy zachować szczególną ostrożność podczas ich stosowania.  

Nie zaleca się łączenia kilku różnych produktów o podobnym składzie.  

Obserwowano pojedyncze przypadki wystąpienia nudności i przyspieszonej akcji serca (tachykardii) po zastosowaniu preparatów z zielem męczennicy. Duże dawki mogą powodować silny ból głowy.  

Pamiętajmy, by leki i suplementy diety zawsze stosować zgodnie z dawkowaniem zawartym w ulotce lub zgodnie z zaleceniami lekarza i farmaceuty. 

Przeczytaj również:
Dziewanna – właściwości i przeciwwskazania