MMC. Jak działa „wewnętrzny odkurzacz”?

MMC – co to jest? 

Aktywność motoryczna przewodu pokarmowego umożliwia przesuwanie treści pokarmowych poprzez skurcze. Czynność ta na czczo znacząco różni się od aktywności motorycznej w okresie po posiłku. Dominującym zjawiskiem w okresie między posiłkami jest wędrujący kompleks motoryczny (MMC, ang. migrating motor complex), który powstaje w żołądku lub dwunastnicy i przemieszcza się dalej wzdłuż jelita cienkiego. Po jedzeniu MMC zostaje zastąpiony przez motorykę pokarmową. Ze względu na to, że odstępy między posiłkami trwają zwykle około 3-4 godziny, MMC rzadko pojawia się w ciągu dnia, a częściej w czasie snu.  

Wędrujący kompleks motoryczny powoduje skurcze perystaltyczne oczyszczające jelita z zalegających resztek pokarmowych, zapobiegając przez to zaburzeniom flory bakteryjnej. Z tego też względu MMC jest określany wewnętrznym odkurzaczem lub gospodynią domową.

Burczenie w brzuchu jest właśnie przejawem działania MMC. 

Fazy MMC 

Wędrujący kompleks motoryczny składa się z 4 faz: 

• Faza I – podstawowa, bez czynności wydzielniczej, elektrycznej i skurczowej, trwa 30-60 minut; 
• Faza II – pojawiają się sporadycznie przerywane skurcze; dochodzi do wzrostu wydzielania żołądkowego i zwiększenia pasażu jelitowego; trwa 20-40 minut;  
• Faza III – pojawiają się regularne skurcze z maksymalną częstotliwością, powodujące transport zawartej w żołądku treści w kierunku dalszych odcinków przewodu pokarmowego; długość tej fazy wynosi 10-20 minut;  
• Faza IV – jest to faza przejściowa między fazą III a I, trwająca do 5 minut. 

Najważniejszym elementem MMC jest faza III. To właśnie silne skurcze perystaltyczne opróżniają żołądek z niestrawionych resztek pokarmu i przesuwają je dalej. Powstawanie i rozchodzenie się MMC zależą od prawidłowego jelitowego układu nerwowego. 

Czy wewnętrzny odkurzacz można uszkodzić? 

Zaburzenia wędrującego kompleksu motorycznego mogą być wynikiem m.in. neuropatii cukrzycowej lub stosowanych leków, takich jak opioidy, leki przeciwbiegunkowe czy leki antycholinergiczne.

Konsekwencją zaburzonego MMC może być zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO). Zaburzenie MMC uniemożliwia sprawne oczyszczenie jelita cienkiego z niestrawionych resztek pokarmowych i stanowi czynnik sprzyjający nadmiernej ilości bakterii w jelicie cienkim.  

Objawy SIBO są niespecyficzne i obejmują:  

• ból brzucha,  
• odbijanie,  
• wzdęcia,  
• oddawanie gazów,  
• niestrawność,  
• biegunkę.  

Dodatkowo może występować niedobór żelaza, niedobory witaminy B12 i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz biegunka tłuszczowa. U niektórych osób mogą występować zmęczenie i osłabiona koncentracja.

Istnieją również inne choroby, w których sugerowane są zaburzenia MMC. W większości przypadków te zaburzenia są jedynie konsekwencją choroby, a nie przyczyną, jak to ma miejsce w gastroparezie (opóźnienie opróżniania żołądka), chorobie Chagasa (choroba pasożytnicza) czy rzekomej niedrożności jelit. Przyczyna zaburzonego MMC w zespole jelita drażliwego (IBS), dyspepsji czynnościowej, otyłości czy jadłowstręcie psychicznym wymaga jeszcze dokładniejszego zbadania. 

Jak usprawnić pracę MMC? 

• Zachowaj odpowiednią przerwę między posiłkami (ok. 4 h) oraz między ostatnim i pierwszym posiłkiem (ok. 12 h). 
• Dbaj o swój rytm dobowy, przede wszystkim wysypiając się.
• Stosuj techniki medytacyjne i głębokie oddychanie, które aktywizują nerw błędny.
• Włącz do diety roślinne prokinetyki, np. rozmaryn, miętę, rumianek, imbir.

Przeczytaj również:
SIBO. Czy bakterii w jelitach może być za dużo?